EPR Çelişkisi

- Blog Yazısı
1935 yılında Einstein, Podolsky ve Rosen "EPR çelişkisi" adlı makalelerini yayınladılar. Bu savunulabilir bakış açısının sadece gerçekçi bakış açısı olduğunu teorik tabanda kanıtlayabilmek için tasarlanmış bir deneydir. Bir elektron ve pozitrona bozunan yüksüz pi(π) mezon parçacığı örnek gösterelim;
π⁰+(e↑)+(e⁺)
Piyonun durgun olduğunu varsayarsak elektron ve pozitron zıt yönlere uçarlar. Spini O'dır. Açısal momentum korunumu elektron ve pozitronun tekli duzenekte olmalarını gerektiğini söyler;
1/√2(+-++-+-++)
Elektronun spini yukarı ise pozitronun ki ters olmalıdır.
Şimdi elektron ve pozitronun 10 metre uçup gittiklerini varsayıp spinini ölçelim. Diyelim ki yukarı spin bulduğumuzu düşünelim 20 veya başka bir metrede de diğer parçacığın spininin aşağı doğru olduğunu hemen söyleyebilirz.
Gerçekçi bakış açısına göre bunda şaşılacak bir durum Ortaya çıktıklarından beri oluşan spinlerine sahiptiler. Sadece kuantum bunu bilmiyordu. "Ortadoks" bakış açısı ile ölçme eylemi araya girene kadar parçacıkların ne yukarı ne de aşağı olduğunu söyler. Elektronun spinini ölçme deneyimiz dalga fonksiyonunu çökertir ve 20 veya başka bir metrede bulunan pozitronun spininin anlık oluşmasına neden olur.
Einstein Podolsky ve Rosen bunu saçma buldular.Kuantum mekaniğinin spinlerini hesaplayabiliyor olup olmamasından bağımsız, elektron ve pozitron tüm bu süreç içinde çok iyi tanımlanmış spinleri olmalıydılar.
EPR Argümanının dayandığı temel varsayım ışık hızından daha hızlı ilerleyebilecek bir etkisinin olmamasıdır.Buna "yerellik ilkesi" denir. Burada dalga fonksiyonunun çöküşünün anlık olmadığını ve sonlu bir hızla ilerlediğini düşünürsek bu da açısal momentum korunumu ihlal edecektir. Çünkü dalga fonksiyonunun çökme haberi pozitrona ulaşmadan önce spini ölçtüğümüzde her iki parçacığın yukarı spin olma olasılığı %50 olurdu. Deneyler böyle bir ihlalin olamayacağını ve spinler arası bağdaşıklığın mükemmel olduğunu gösteriyor. Görünen o ki dalga fonksiyonunun çöküşü anlıktır.
Tekli spinler;
İki düzeyli bir sistem hayal edelim.Bu düzeylere karşılık gelen dalga fonksiyonları |Φa⟩ , |Φb⟩ ve ⟨Φi|Φj⟩=S‹ij› olsun ve a'lı ifade yukarı spini ve b'li ifade ise aşağı spini temsil etsin.İki parçacıklı durum;
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
a|Φa(1)⟩Φb(2)⟩+b|Φb(1)⟩|Φa(2)⟩
a ve b ≠0 olmak üzere tek parçacık |Ψr⟩ ve |Ψs⟩ durumları için;
|Ψr(1)⟩|Ψs(2)⟩ 'dir.
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 01/05/2025 07:11:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18361
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.