ENTROPİ/ OLUŞ VE BOZULUŞ ÇİZGİSİNDE DÖNÜŞÜM

Çevremizde gözlemlediğimiz ve bir takım düzensizliklere bilim yorumlayıcıları Entropi adını vermişlerdir. Bu yoruma göre Entropi: Varlıklarda bulunan düzenin düzenden düzensizliğe yani enerjiden daha küçük bir enerji formuna doğru yol aldığı şeklinde ifade edilir. Böylece bir bardak düşüp kırıldıktan sonra bardağın ve içindeki sıvının bir sonraki zamanda düzenliliğe değil de düzensizliğe uğradığını, maddenin bir zaman sonra çürümeye ve bozulmaya uğradığı ve her maddenin bozulmaya doğru yolculuğunu ifade eder.

Bu konu aslında tamamiyle zamana bakışla alakalıdır bu sebeple Entropi zamanın değerlendirildiği ve yorumlandığı bir zaman yorumundan ibarettir.

Peki Zaman Nedir?

Zaman fiziksel olarak başlangıcın ve sonun sınırları çerçevesinde bir noktadan başka bir noktaya olan süreyi ifade eden izafi bir anlamdır. Hal böyleyken zaman her bir varlığın ve canlı organizmanın kendisi tarafından etkilendiği bir olgu olma özelliğine sahiptir. Zamanın en önemli özelliği etkileri ve sonuçları itibariyle anlaşılmasıdır.

Albert Einstein’ın “Görelilik Teorisi”ne göre her ne kadar zaman gözlemciye göre farklılık gösterse de bu durum zamandan kişilerin etkilenme durumunu değiştirmez sadece etki boyutunun farklılığını gösterir. Yani bir kaplumbağa ile bir kelebeğin zamanı algılama şekilleri farklılık arz etse de bu durum zamanın etkileyiciliğini ve varlığını değiştirmez.

Hal böyleyken zaman aslında bir yenilenme ve sürekli oluşun kavramsallaştırılmasıdır. Çocukluk formu yenilenerek ergenlik formuna, ergenlik formu orta yaşlılık ve ihtiyarlık formuna dönüşür. Bu aslında maddenin her fırsatta bir yenilenme formuna dönüştüğüne böylelikle yenilenerek eskisinden daha farklı bir dönüşüme uğradığını gösterir.

Her bir zaman kavramı belli periyotları ve aşamaları ifade etmektedir. Zamanı bir nehire benzetecek olursak her bir akışta içine bir çok şeyi alarak yani mevcut düzeni bozarak ilerleyen bir şeride rastlamaktayız ancak sadece bir parçasını incelemeyi başardığımız zaman nehrinin bütüncül bir formuna ulaşamadığımız için entropiyi tam olarak anlayabilmemiz mümkün değildir bu oluş ve bozuluş formunun sonuçta bozuluşa gidişini görmek için bir kayıba ve yok oluşa şahit olmamız gerekirken aksine oluş ve bozuluş formunda bir şekil değişimine şahit olmaktayız hal böyle iken buna bu duruma enerji formunun kayboluşu demek yerine yeni bir enerji formu demek daha mantıklı bir yaklaşımdır.

Örneğin form zamanın etkisiyle yenilenerek şekil değiştirmek suretiyle bir bozuluştan çok bir çeşitlenmeye uğrar. Maddenin en küçük yapı taşı olma özelliğine sahip olan atomlar çürüyen bir tohumda şekil değiştirerek ağaca dönüşür ölen bir canlı istihale (şekil değiştirme ve çeşitlilik) yoluyla sahip olduğu atomların başka atomlara dönüşümü nedeniyle bir bozuluş ve düzensizlikten ziyade daha geniş ve külli (bütüncül) bir düzene girmiş demektir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Gerçekten Düzensizlik Düzenden Fazla Mı?

Termodinamik kavramı Yunanca thermos (ısı) ve dynamic (enerji) kelimelerinden türetilmiştir; ısı, iş, sıcaklık ve enerji arasındaki ilişki ile ilgilenen bilim dalıdır. Basit bir ifadeyle termodinamik, enerjinin bir yerden başka bir yere ve bir biçimden başka bir biçime transferi ile ilgilenir.

Termodinamiğin birinci yasası, enerjinin korunumu ilkesini ifade etmektedir. Bu ilkeye göre enerji bir formdan başka bir forma dönüşür yani evrendeki toplam enerji sabittir. Tüm enerji akışlarında yalnızca bir değişim ve dönüşümden bahsedilir. Bu tıpkı farklı formlardaki yiyeceklerin kazanda pişirilerek yeni bir forma kavuşması gibidir.

Düzensizlikten genel düzenliliğe örnekler pek çoktur mesela bir odayı kendi haline bıraktığımız zaman düzenlilikten düzensizliğe yani kirlenmeye doğru şekil aldığını görmekteyiz ancak bütüncül formda gözlemlediğimiz zaman dünya üzerinde parça parça gerçekleşen çürümeler, dışkılar, tozlar ve kirlenmeler büyük çapta bir dönüşüm neticesinde temizlenmektedir. Bu da bizlere resmin bütününde bir düzensizliğin bulunmadığını gösterir.

Üstelik yalnızca dünyada değil uzayda da karadelikler aracılığıyla parça parça bozuluşa uğrayan gök taşları Kara Delikler aracılığıyla form değiştirerek bütüncül bir temizlenme yaşamaktadır. Entropinin bahsettiği düzensizlikler şekil değiştirerek bütüncül bir düzene dönüşmektedir.

İnsanın yemiş olduğu bir besin vücuda girmesinden sonra vücudun ihtiyaç duyduğu noktalara dağılarak bambaşka bir forma dönüşüyor ardından midede görülen entropi daha büyük bir düzene yol açıyor ve besinin ihtiyaç fazlası posasını temsil eden dışkı toprağa karışarak daha yüksek bir forma doğru yolculuk ediyor böylece küçük düzensizlikler ve enerjiler büyük ve yüksek bir düzen ve enerji formuna doğru değişim yaşıyor.

Her Son Başka Bir Başlangıç Mı?

Evreni bir fabrikaya benzetecek olursak düzenli ve uyumlu bir çalışma şuurlu bir hareketlendirme ile gerçekleşiyor ve bu fabrikada düzensiz ve uyumsuz bazı hareketlere rastlasak da bu hareketlerin bir değişim ve dönüşüm makinesi tarafından fabrikaya tekrardan kazandırıldığına şahit olmaktayız.

Örneğin meyvelerin, çekirdeklerin tohumların ölümü bir çürüme, dağılma halinde göründüğü halde sonuç itibariyle düzenli bir değişim ve dönüşümle aynı olan atomlar farklı şekillerde bir değişime uğrayarak o çekirdekler ve tohumlar ağaca veya bitkiye dönüşmektedir. Demek ki çekirdeğin çürümesi entropiyi gösterse de başka bir formda şekil alması entropinin ötesinin başka bir düzenliliğe yol açması anlamına gelmektedir ve buna istihale yani değişim, dönüşüm yenilenme denmektedir.

Agora Bilim Pazarı

Anadolu Mitolojisi Puzzle 1000 Parça

Mitolojik Anadolu Haritası
Tanrılar, Destanlar, Efsaneler, Anlatılar..
Mitolojik Anadolu haritası, bu kadim coğrafyanın mitolojik
anlatıları ve karakterlerinden esinlenerek modern bir
yaklasımla tasarlanmıstır. Puzzle’ın parçalarını birlestirirken
Anadolu mitolojisinin etkileyici zenginliğini keşfedeceksiniz.
-1000 parça Puzzle, Ebat: 48×68 cm

Devamını Göster

₺823.00

Satın Al Tüm Ürünler

A- Her düzensizlik bir büyük düzenin parçasıdır.

B- Her bir düzenlilik içerisinde küçük düzensizlikleri barındırır.

C- Sonuç itibariyle tıpkı Puzzle parçalarının düzensizliklerinin büyük bir Puzzle’a dönüşümle içinde düzen oluşturması gibi; Her varlık en yüksek ve geniş bir düzene doğru yol almaktadır.

Sonuç olarak entropi büyük bir düzene kapı açan düzensizlikten başka bir şey değildir. Şahit olduğumuz tüm düzensizliğe gidişler evrensel bir düzeni oluşturan temel parçalardır.

Elbette aklımıza Dünya’nın entropi sonucu sona doğru gittiği ve artık bilimsel verilerle dahi sona doğru yol aldığımızın kesinleştiği düşüncesi gelebilir.

O halde bu durum genel düzensizliğe bir delil olamaz mı?

Dünya’nın başlarda yaratılışının bir küçük düzensizliğin ardından (Big-Bang) düzene doğru şekil aldığını görmemiz neticesinde her ne kadar dünyamızın sonunu kavrasak ta bu düzensizliğin yenilenme ve bir form değişikliği sonucunda daha büyük bir düzene doğru gitmediğini ispatlayamayız.

Hem kainatı incelediğimiz zaman kimi yıldızların sönüp kimi yıldızların doğuşunu görüyor ana rahmindeki hücrenin, toprağa atılan çekirdeğin, düzensiz bir görüntü ardından düzenli ve büyük bir düzene doğru hareket ettiklerine şahit oluyoruz. Parçalanmak yerini bütünleşmeye, düzensizlik düzene, enerji de gerekli yerlerde kendisini büyük enerji formuna bırakmaktadır.

Oluş ve Bozuluş

Tabiatta sürekli bir bozuluş ve oluşa rastlamaktayız. Buna göre her bozuluş bir oluşu, her oluş da bir bozuluşu meydana getirmektedir. Bu oluş ve bozuluş şeridinde var olan yok olmak yerine yalnızca şekil değişikliğine uğramaktadır. İslam Filozoflarından Kindi bu olayı; “bir şeyin cevherinden (ayn) başka bir cevhere intikal etmesi” diye tarif eder. Farabi ise maddenin fizikî, kimyevî ve biyolojik değişime uğraması sonucunda ortaya çıkan her yeni form kevn, önceki formunu kaybetmesini de fesad diye isimlendirmiştir.

Örneğin dünyanın dört bir yanına dağılmış sodyum, potasyum, kalsiyum gibi mineraller düzensiz görüntülerinin ardından bir bitki, bir hayvan ve nihayet insan vücudunda birleşmesiyle bir bozuluş ve oluş örneğini görürüz.

“Kevn” Arapça kökenli bir kelime olup Zaman manasına gelmektedir. Bu da bizlere her başlancı olan yani zamanın içinde bulunan her şeyin ulaşmak istediği bir Kemal yani kendini gerçekleştireceği bir noktasının bulunduğu ve bu noktadan sonra bozuluşla birlikte başka bir forma doğru dönüşüme girdiğini böylece oluş ve bozuluşun varlıkları bir üst merhaleye ulaştıran bir sistem olduğu yönünde izlenim vermektedir.

Sonuç

Düzenden düzensizliğe geçiş gibi görünen her şey aslında var olan genel düzenin parçası olmaya adım atmaktadır. Örnek vermek gerekirse şelaleden akan su görünüş itibariyle geldiği yere tırmanamaz ancak bu durum düzenli bir akışın düzensizliğe uğramasından öte şekil ve form değişikliğiyle yani akışını tamamlaması neticesinde buharlaşıp bulutlarda yağmur tanelerine dönüşerek tekrardan o şelaleden akış gerçekleştirebilir; bu durum entropinin aslında düzenden düzensizliğe geçişini değil de düzenden daha kapsamlı bir düzene yönelimini ifade eder.

Böyle düşününce evrende bulunan her şey minimum enerjiden maksimum enerjiye doğru bir yolculuğa çıkar; bu enerji tranformasyonunu varlıkların bütünün parçasına dönüşümü (Kemal) olarak görebiliriz. Elbette her şartta bir mikro düzenden makro düzene geçiş

( E➔➔ (^) E )

Varlık (Existence) yani var olan her şey temelde daha üst ve geniş bir forma Enerjiye (E) dönüşmek ister; potansiyel enerji kinetik enerjiye yani daha üst forma geçişi arar, bu durum her bir su damlasının denize düşmesi sonucunda varlığını ve enerjisini kaybederek daha üst bir forma yani denize dönüşmesine benzemektedir.

Varlıklar içerisinde gözlemlediğimiz oluşların bozuluşlara, bozuluşların oluşlara çevrilmesi bütüncül bir düzen ve dengenin varlığını göstermektedir. Her varlık belli dereceye ulaştığı zaman aşağıya doğru yol aldığı gibi, aşağıdan yukarıya doğru yepyeni bir yolculuğa dönüşmektedir. Bu durum entropinin aslında Makro düzene katkı sağlayan bir düzensizlik örneği olduğunu göstermektedir. Çünkü karanlığın bilinmesi için ışığa, ısının anlaşılabilmesi için soğuğa ihtiyaç bulunduğu gibi varlıkların düzen ve dengesinin algılanabilmesi için entropiye rastlamaktayız.

O halde Entropinin insan aklının temel dinamiklerinden birisi olan kıyaslama yani büyük, küçük, düzenli veya düzensiz kavramlarını nitelendirmesini sağlayan bir ölçü birimine kapı açtığını anlayabiliriz. Bu açıdan baktığımız zaman XX. Bilimsel çalışmaları ile anlaşılan evrenin oluştan bozuluşa doğru hızlı adımlarla gitmesinin hangi kıyası ortaya çıkarttığını uzunca düşünmek gerekli gibi görünmektedir.

^[1]