Ayak Fetişinin Muhtemel Diğer Nedenleri

Fetiş: cinsellikle ilgisi bulunmayan nesne ve vücut uzuvlarına duyulan yoğun cinsel ilgi olarak açıklanır. Toplumda erkeklerde yaygın olarak bulunan kalça ve meme fetişi halk arasında fetiş olarak yorumlanmamakta ve normal karşılanmaktadır. Bu durum kafa karışıklığına ve durumun anlaşılmasına engel olmaktadır. Kalça ve memeye olan cinsel ilgi de bir fetiştir ve çok yaygın olmasının da nedenleri vardır. Buna yazının ilerleyen kısımlarında değineceğiz çünkü fetişte yaygınlık bize çok önemli sonuçlar verebilir.

Ayak Fetişi Nedenleri Hakkında Açıklamalar:

Burada detaylarına giremeyeceğim şekilde S. Freud, ayak fetişinin nedenlerine kitaplarında daha çok klasik koşullanma, çocukluk travmaları üzerinden açıklamalar getirmiştir. Bir sinir bilimci olan Vilayanur S. Ramachandran ise yaptığı çalışmalar sırasında hayalet uzuv sendromu yaşayan hastalarına beyin ameliyatı yaparken ayakla ilgili sinirlere uyarılar verdiğinde hastaların cinsel uyarılma yaşadığını gözlemlemiş ve ayak ve cinsellikle ilgili olan nöronların birbirine çok yakın olduğunu, bazı insanlarda bunların birleşik olabileceğini söyleyerek ayaklardan uyarılmanın olası bir nedenini bu şekilde açıklamıştır.^[1]

Açıklamaları zora düşürecek bazı nedenler:

Öncelikle "erken öğrenme deneyimi" yani erken yaş deneyimleri hipotezini en zora sokacak iddia, çocukluktan beri bir kişiye araba egzozunun harika bir deneyim olduğu anlatılsa, öğretilse ya da izletilse o çocuk büyüdüğünde araba egzozuna bir cinsel ilgi gösterir mi? Bugün toplumda eşcinsellik de dahil bir çok yönelim ve ilgi özentilik ya da özendirilme ile açıklanıyor. Ayrıca eşcinsellerin tedavi edilebileceği gibi bilim ve mantık dışı fikirler halk tarafından benimseniyor. Bunların özentilik ya da çocukluk deneyimleri ile ilgili olmadığını zaten biliyoruz. Vilayanur S. Ramachandran' ın açıklamasını zora düşüren şey ise erkeklerin, çirkin ayaklara ya da diğer erkeklerin ayaklarına ilgi göstermemesi. Elbette homosexual footfetishism de var ancak, bu farklı bir şey. Ayrıca burada bahsedilen dokunsal uyarı olan ayak sinirleri. Ayak fetişizmi gıdıklanmaktan ya da ayak okşanmasından değil, karşı cinsin ayağından doğrudan tahrik olma gibi bir durumu barındırıyor. Dokunsal değil görsel uyaranlar devreye giriyor. Ayrıca bu durumda kalça ve meme fetişini nasıl açıklayacağız? Kalçadan gelen sinirler de cinsellikle ilgili sinirlere yakın mıdır?

Ayak Fetişinin Nedeninin Cinsel Seçilim İle Açıklanması

Şu ana kadar herhangi bir makalede ya da internetteki herhangi bir yazıda asla rastlamadığım tamamen kendi hipotezim olan bir durumu aktarmak istiyorum. Kalça ve meme fetişinin nedeni ilkel çağlarda daha rahat doğum yapan ve bebeği daha uzun süreler emziren kadınların doğal seçilimde çok daha öne geçmesi. Cinsel ilgi ve yönelimlerin bizi vahşi doğada ürememizi sağlayan özelliklerden geldiğini bugün büyük ölçüde biliyoruz. İşte buna cinsel seçilim deniyor. Kadınların uzun boylu ve atletik erkeklere daha çok ilgi gösterme nedeni de büyük ölçüde bu cinsel seçilim. Bu seçilim bireylerin kararlar vermesine göre ilerlemiyor! Yanlış eş tercihinde bulunan bireyler eleniyor! Doğru tercih yapanlar ise rekabet ortamında çok daha öne geçiyor.

İlkel çağlarda atalarımız, mevsim değişikliği ve yiyecek kıtlığı gibi sorunlar nedeniyle çok uzun rotalar boyunca göç ederlerdi. Belki de gün boyu çıplak ayakla yürümeleri ve sürüden geri kalma korkusu ile her ne olursa olsun pes etmeden yola devam etmeleri gerekirdi. Bir de aletler, deriler hayvan karkasları gibi ağır şeyleri uzun rotalar boyunca sırtlarında taşımaları gerekirdi. Yürüyemeyecek kadar yaşlı, güçsüz, hasta ya da dirayetsiz erkeklerin kabilede yeri yoktu. Çünkü bir erkek ancak avlanırsa, kabileyi koruyabilirse değerliydi. Ancak aynı durum dişiler için geçerli değildi. Çünkü zaten bebek yetiştirmenin aşırı güç olduğu dönemlerde doğurabilecek bir kadın geride bırakılamayacak kadar değerliydi. Bu yüzden de kabiledeki bazı erkekler bu kadınları sırtında taşır ve onların geride kalmasını istemezlerdi. Zamanla statü olarak daha üst kadınlar (liderlerin eşleri, daha dişil özelliklere sahip kadınlar) bu uzun mesafeler boyunca yürümek yerine taşındı. Hatta belki de akli melekeleri yerinde olmayan, grup avlanması konusunda başarısız olan erkekler gruptaki hasta, hamile ya da üst statüdeki dişileri taşımaya zorlandı. (Kulağa çok rahatsız edici gelebilir ancak binek hayvanlarının ehlileştirilmesinden önce bazı erkekler çok uzun süreler bu tarz taşıma işleri için köle gibi çalışmaya zorlanmış olabilir. Taşınması gerekecek kadar aciz erkekler geride bırakılacak ve taşınmayacaktır. Çünkü erkek sadece kas gücü olarak kıymetlidir. Liderlik, yönetim, komutanlık, din adamlığı ve takvimcilik gibi erkeklerin kadınlardan çok daha ön plana geçip değerli olduğu zamanlar, bahsettiğimiz ilkel çağlardan çok daha sonralara denk gelmektedir ve bu dönem tarımın başladığı, yerleşik hayata geçildiği ve binek hayvanlarının ehlileştirildiği döneme denk gelmektedir. Büyük ihtimalle bu çağda cinsel seçilim artık iyice yavaşlamıştır.) Göç zamanları dışında ise sıradan kadınlar toplayıcılık yapmaya giderken daha üst statüdeki kadınlar mağarada kalıyordu. Böylece diğer kadınlar yürümekten parçalanmış ve mahvolmuş ayaklara sahipken bu kadınlar daha güzel ayaklara sahiptiler. Bu durum bize ayrıca bir diğer yaygın fetişizm olan "Shoulder Riding" ya da diğer adıyla "Piggyback" riding fetişinin nedenlerine de bir miktar ışık tutuyor. Bu fetiş türünde kişi karşı cinsi sırtında ya da omzunda taşımak istiyor. Kişilerin sırlarını anlatma konusunda gönülsüz davranması gerçeğe ulaşmayı her ne kadar engellese de bu fetişe sahip bir çok erkek, partnerini uzun süreler taşımaktan haz alıyor, hatta bazıları partneri ne kadar ağırsa o kadar haz aldığını söylüyor. Bunu cinsel bir zevk meselesi haline getiren şey ise atalarımızın bunu yapmış olması değil, bunun bir seçilim meselesi haline gelmesi, doğru partner seçimi yapanların yavrularının da çok olması, ya da çok daha büyük ihtimallerle hayatta kalması. Hem çevre koşullarının hem insan anatomisinin yapısının bizi uğrattığı bu çok zor seçilim baskıları belki de insanlığın büyük darboğazlardan geçmesine neden oldu. Bu süreçte doğru hareketleri yapmayanlar zaten elendiler. Yani buradan "Atalarımız uzun zamanlar şu hareketleri yaptılar bu yüzden şimdi de böyle" gibi bir çıkarım yapmak yanlış öyle olsa bir çok günlük sıradan davranış bize cinsel uyaran etkisi verirdi.

Fetişlerde Yaygınlık

Kökeni ilkel çağlara dayanan ve içgüdüsel (doğuştan gelen) bir çok korku ve ilginin bireyler üzerindeki yaygınlığı bize bir çok ipucu vermektedir. Örneğin böcek, çiyan, kırkayak, örümcek gibi canlıların bizi ne kadar korkuttuğu ve kaşındırdığı düşünülürse (çünkü bunu gördüyseniz örneğin bir çiyan yuvası yakınlarında olabilirsiniz. Etrafta başka çiyanlar da vardır sizi ısırıp öldürebilirler. Bunun için derinizin hassaslaşması ve tüylerinizin kabarması normaldir.) ve bu korku, haşere gibi görüntülü uyaranlar zihnimizde benzer korkuları tetikliyorsa ve çok yaygınsa buradan atalarımızın böceklerden çok muzdarip olduğunu anlayabiliriz. (Çünkü onları sevimli ya da zararsız görüp kaçmayanlar, ya da sevip eline almaya calışanlar öldüler, biz onlardan korkan azınlığız, sadece biz hayatta kaldık) Demek ki popülasyon içinde doğuştan gelen davranışlar ne kadar yaygınsa, ilkel çağlarda ve hatta günümüzde bile hayatta kalmak için o kadar önem arz etmektedir. Aslında bu gerçek fetişlerin cinsel seçilimle ilgili olabileceği hipotezine karşı sunulabilecek: "Peki öyleyse el fetişi, kol fetişi, kafa, saç, diş, hatta belki bireylerin toplumdan gizlediği binlerce fetişi nasıl acıklayacağız? Sadizm-mazoşizm gibi son derece açıklanması zor fetişler de var. Ayrıca madem ayak fetişinin nedeni cinsel seçilim o halde neden herkeste ayak fetişi yok?"

Bunun tek cevabı popülasyon üzerindeki yaygınlık miktarı. Canlılar ürerken mutasyonlara maruz kalmakta ve beyin içerisindeki nöronlar da ebeveynleri ile farklı olmakta. Bir olasılık dağılımı olarak bakıldığında standart dışı sayılabilecek cinsel ilgiler, (eşcinsellik ve pedofili de dahil) yavru üretimi, hayatta kalma ya da kendini geliştirme konusunda bir başarı getirmediğinden, ve dolayısıyla popülasyon içerisinde diğer bireylerden çok daha üstün bir başarı sağlamadığından toplumda da çok yaygın değiller, ancak mutasyonlar devam ettiğinden hala farklı fetişlere sahip insanlar doğabilmekte. Bir fetişin çok yaygın olması için (kalça ya da meme fetişi gibi) çok daha hayati bir konu olması gerekiyor. Örneğin uzun boylu erkek fetişi olan kadın çoktur. Ancak kısa boylu erkek fetişi olan kadını bulmanın bir yolu yoktur. İllaki orada bir yerlerde bir elin parmağını geçmeyecek kadar bulunabilir, ancak popülasyonda yaygın olan uzun boylu erkek fetişidir. Bu da bir erkek için doğada hayatta kalmak için daha uzun boylu olmanın daha hayati olduğunu gösterir.

Bu yüzden seçilim baskısı karşısında herhangi bir rolü olmayan fetişler popülasyonlar üzerinde yaygın değil. Yani aynı zamanda mutasyonlar sonucu standart dışı şeylere olan cinsel ilgiler de var.