Anton Çehov’un “Altıncı Koğuş”u: Delilik, Akıl ve Toplumun Aynası

Anton Çehov’un “Altıncı Koğuş”u, ilk sayfasından itibaren insanın içine işleyen o sessiz, ağır ve kaçınılmaz gerçeklikle karşılıyor bizi. Aslında Çehov, bir akıl hastanesinin koğuşunu anlatırken sadece oradaki hastaların değil, dışarıdaki sağlıklı insanların da nasıl bir “görünmez hapishane” içinde yaşadığını gösteriyor. Beni en çok etkileyen de bu oldu: Delilik ile akıllılık arasındaki çizginin, sanıldığı kadar net olmaması.

Hikâyede koğuşun hali, duvarların içindeki çürüme, ilgisizlik ve umursamazlık tek tek betimlenirken, aslında toplumun içten içe çürüyen vicdanına ayna tutuluyor. Doktor Ragin’in başına gelenler de bunun en acı örneklerinden biri. Akıl hastalarını anlamaya çalıştığı her adımda, toplumun kendisine “normal” diye dayattığı kalıplarla çatışıyor. Sonunda da kendi mesleği, çevresi ve düzen tarafından yok sayılıyor. Bu bana, bazen bir insanı akıllı ya da deli ilan eden şeyin bireyin kendisi değil, insanların onun hakkında verdiği hüküm olduğunu düşündürdü.

“Altıncı Koğuş”, kısa bir hikâye olmasına rağmen insanı durup düşündüren bir ağırlığa sahip. Çehov’un sade, süssüz anlatımı; karakterlerin içinde sıkıştığı hayatları daha da görünür kılıyor. Okurken sadece bir kurumun değil, insanlığın duyarsızlık karşısında nasıl çöktüğünü hissediyorsunuz.

Kısacası, bu eser bana şunu hatırlattı:

Gerçek delilik, çoğu zaman koğuşun içinde değil, dışarıdaki sessiz kalabalığın kayıtsızlığında saklıdır. Çehov bunu öyle sakin, öyle ustaca anlatmış ki, hikâye bittiğinde uzun süre etkisi üzerinizde kalıyor.