ANTİFOSFOLİPİD ANTİKOR SENDROMU

Antikorlar bir tür proteindir. Bağışıklık sistemi genellikle bu proteinleri enfeksiyona karşı savunma amacıyla üretir.

Antifosfolipid antikorlar(AFA) değişik fosfolipidlere bağlanabilir. Bu bağlanma sırasında aracılık eden bazı kolaylaştırıcı proteinler vardır.

Antifosfolipid antikor sendromu(AFAS) otoimmün bir bozukluk olup diğer tüm otoimmün bozukluklar gibi vücut,sağlıklı hücrelerine saldırarak o hücrelerde harabiyet oluşturur.AFAS da vücut yanlışlıkla fosfolipidlere (bir tür yağ) saldıran antikorlar üretir.

Antikorlar fosfolipidlere saldırınca hücrelere zarar verir. Bu durum değişik klinik tabloların çıkmasına neden olur.Eğer vücudun atardamar ve toplardamarlarında istenmeyen kan pıhtıları oluşursa (pıhtının yerine göre, doku ve organlarda hasar da değişir)pıhtı bacak toplar damarları ve koroner(kalbi besleyen) damarları tıkayarak kalp krizine sebep olabilir. Ayrıca beyine giden kan damarlarının tıkanıklığına ve buna bağlı olarak felçlerle sonuçlanabilir. Bunun yanında akciğere bağlı damarların tıkanması sonucu ise akciğer embolisi oluşmasına neden olabilir.

Deride livedo retikülaris denen mermer deseni gibi morluklara(Bu durum soğukla belirgin hale gelir, ısınınca deri normale dönebilir,Bazen de kalıcı hale gelebilir.) neden olur.

Wikipedia

^{[1], [2], [3]}

Ayrıca hamile kadınlarda abortusa(düşük)ve prematüre doğuma(erken doğum) neden olur.Antifosfolipide bağlı pıhtı oluşumu, kan dolaşımının her yerinde olabilir ve vücudun herhangi bir organını etkileyebilir. Damarlarda kan pıhtılaşması, en sık bacaklarda görülür. Bacak damarlarındaki kan pıhtıları koparak akciğere gider ve pulmoner emboli denilen çok ciddi bir duruma neden olabilir. Pulmoner embolide akciğere kan akışı engellenir ve kandaki oksijen miktarı azalır.

Katastrofik antifosfolipid sendromu (CAPS), antifosfolipid sendromunun en ağır formudur.En az üç farklı organ veya sistemde bir süre içinde çok sayıda büyük veya küçük damarın tıkanması şeklinde görülür.Bu tıkanmalar çoğu zaman ölümle sonuçlanır.Geçirilen ameliyatlar,kullanılmakta olan tedavilerin kesilmesi de bu tabloya yol açabilir

AFAS primer(kendiliğinden) gelişebildiği gibi bazı faktörler yüzünden de ortaya çıkabilmektedir. Bu faktörlerin başında sistemik lupus eritematozus(SLE)(Bir tür romatizmal hastalık) olmak üzere çeşitli otoimmun hastalıklar, enfeksiyonlar, bazı ilaçların kullanımı,stres,sigara,genetik faktörler ve bazı kanserler AFAS'ın çıkmasına neden olur.

Antifosfolipid sendromu, kadınlarda erkeklere göre beş kat daha fazladır. Genellikle 30 ila 40 yaşları arasında teşhis edilir. Lupuslu hastalarının %40 kadarında antifosfolipid antikoru bulunmasına rağmen, bunların sadece yarısında pıhtı ve/veya düşük gelişmektedir.Diğer otoimmün hastalıklarda olduğu gibi AFAS da genetik yatkınlık mevcuttur. Bir insanın ailesinde AFAS'a sahip birinin olması ona büyük bir risk oluşturmaz ancak onu normal insanlara göre AFAS'a biraz daha yatkın hale getirir.

Antifosfolipid sendromu teşhisi pıhtılar ve/veya tekrarlayan düşükle birlikte, antifosfolipid antikorlarının (antikardiyolipin antikorları, anti-beta 2-glikoprotein 1 antikorları, lupus antikoagülanı, anti-fosfotidil serin antikorları) kan testinde görülmesi ile konur. Üç ay sonra testin tekrarında sonucun yeniden pozitif olması tanıyı kesinleştirir. Pıhtı veya düşük olmaksızın, testin tek başına pozitifliği, antifosfolipid sendromu tanısı koydurmaz. Hayatları boyunca hiç belirti göstermeden, bu antikorları kanlarında taşıyan sağlıklı insanlar da vardır.

AFAS tedavisinin amacı , tekrarlayan düşükleri ve pıhtı oluşumunu önlemektir.Tedavide en önemli ilaçlar kanın pıhtılaşmasını engelleyen ilaçlardır(antikoagülan ilaçlar),bu ilaçların başında asetilsalisilik asit içeren ilaçlar yani aspirin

Anadolu Ajansı

gelir.Sadece antifosfolipid antikorunu taşıyan ancak gebelik komplikasyonu veya damar tıkanıklığı yaşamamış hastalarda düşük doz aspirin kullanmaları, kullanmayan hastalara göre koruyuculuk sağladığı gösterilmiştir.Bu nedenle düşük doz aspirin (aspirin 81-100 mg), klinik bulgu olmaksızın sadece antikoru taşıyanlara da önerilir. AFAS da aspirin ömür boyu kullanılması önerilen bir ilaçtır. Eğer kişide tesadüfen saptanmış AFA’lar varsa yani henüz hiç damar tıkanıklığına veya düşüklere neden olmadan fark edilmişse aspirin kullanmak yeterli olacaktır.

Ancak bir klinik durum yaşanmış ve araştırmalar sonucunda AFA’lar saptanmış ise daha kuvvetli bir tedavi gerekir. Bu durumda heparin veya oral antikoagülan tedavisi gereklidir. Gebelik sırasında ise günlük olarak heparin enjeksiyonu ve ve düşük doz aspirin, düşüklerin önlenmesinde kullanılan standart tedavidir. Tedavi gebeliğin başlamasıyla başlanır ve doğum sonrasına kadar devam eder.Osteoporozdan(kemik erimesi) korunmak için anneye yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini desteği verilir. Bu tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda, kortikosteroidler ve intravenöz immunglobulin infüzyonu(İVİG)(Bir tür bağışıklık düzenleyici ilaçlar) gibi alternatif tedaviler verilebilir.

AFAS ile seyreden başka bir romatolojik hastalık varsa ona yönelik tedavi de eklenmelidir.