Ahlak Felsefesinde ‘’Genişleyen Ahlak Dairesi’’

Ahlak Felsefesinde ‘’Genişleyen Ahlak Dairesi’’

Genişleyen ahlak dairesi fikri ilk defa 1869 yılında William Lecky tarafından History of European Morals (Avrupa Ahlakının Tarihi ) eserinde ifade edilmiştir.

Ahlaki statü, küçük bir elitler grubuna özgülenmiş değer kavramını ifade eder. Cinsiyet , din , sosyoekonomik sınıf bireyin ‘’değerli’’ olup olmadığını ayırt etmek için kullanılan bir ölçekler bütünüdür. Kadınlar , çocuklar , işçiler , fukaralar bu gruba ait olmadığı için değerli , önemli ya da ‘’iyi’’ davranılması gerekenler listesinde yer almaz. Gözardı edilmiş ikinci sınıf vatandaşlar olmuşlardır.

Ancak genişleyen ahlak dairesi teorisi oldukça kapsayıcı ve kucaklayıcıdır. Onun için ahlaki statü sosyoekonomik sınıf , din , cinsiyet gibi faktörlerden bağımsız olarak düşünüp düşünememe ve acı hissedip hissedememedir. Bu iki faktörün çatısı altındaki tüm canlılar ahlaki statü açısından tamamen eşdeğerdir. Canlılar arasındaki zorbalama ve ayrımcılık, tesadüflerle gerçekleşmiş sınıflara bağlı iteleme teoride ortadan kalkmalıdır.

Bu gereklilik duygusal bir iyi niyet kapsamında değil rasyonel kapsamda ele alınmalı ve uygulanmalıdır. Çünkü merhamet gibi sıcak ve sevecen duygularımız bizi tam tersine ahlak dairesini daraltmaya yöneltebilir. Merkeze önce kendimizi sonra ailemizi arkasına arkadaşlarımızı ve en son yabancıları koymak sapmaya eğilimli ve tarafçı bir tutum yaratır. Stalin’in ‘’Bir kişinin ölümü trajedidir, bir milyon kişininki ise istatistik’’ sözü ile rahatlıkla anlaşılabilir bir durumdur bu. Dolayısıyla ‘’Genişleyen Ahlak Dairesi’’ bize tüm insanların hatta acı çekebilen tüm canlıların ahlaki statü olarak birbiriyle tamamen eşit ve aynı haklara sahip olduğunu söyler.