Biyobilgisayarların Ahlaki Statüsü Ne Olmalı?
SciTechDaily
- Çeviri
- Biyoteknoloji
- Biyoetik
Dünyanın her yerinden uzmanlardan oluşan bir grup, biyobilgisayarların artık bilim kurgu eserlerine özgü olmadığını, dolayısıyla bu teknolojinin ve getireceği sorumlulukların araştırılmasının zamanının geldiğini söylüyor.
DishBrain'in geliştiricileri, Biotechnology Advances'da yayınlanan bir makalede söz konusu sorunun tanımlanmasına ve çözülmesine yardımcı olmayı hedefleyen bir çerçevenin haritasını çıkarmak üzere biyoetik uzmanları ve tıbbi araştırmacılar ile birlikte çalıştı. Biyoteknoloji odaklı bir start-up olan Cortical Lab'ın bilimsel sorumlusu ve makalenin baş yazarı olan Dr. Brett Kagan, konu hakkında şunları söylüyor:
Biyolojik sinir sistemlerini silikon temelli bileşiklerle birleştirerek zekâ benzeri davranışlar göstermelerini sağlamak büyük umut vaat ediyor, ancak sürdürülebilir bir şekilde ilerlemeyi düşünüyorsak konuya daha geniş bir çerçeveden bakmalıyız.
Grup, bir tabaktaki 800.000 canlı beyin hücresinden oluşan hücre topluluğuna pin-pon oynamayı öğreten DishBrain'i geliştirmeleri ile ünlenmişti.
Filozoflar yüzyıllardır bizi insan yapan ya da bilinç sahibi yapan şeyin ne olduğuna dair tartışmalara kafa yorarken Oxford Üniversitesi Uehiro Pratik Etik kürsüsünde profesör olan Julian Savulescu, bu sorulara dair bir yanıta ulaşılmasının aciliyeti konusunda uyarıyor:
Günümüz teknolojisine göre 'bilinçli' sayılan şeyler için bile ahlak konularını yeterince tartışmış değiliz. Görünüşe göre, bilinci veya zekayı tanımlamanın hâlâ birçok yolu var ve bunların her biri biyolojik temelli akıllı sistemler hakkında ne düşünmemiz gerektiğine ilişkin farklı çıkarımlarda bulunmamıza sebep oluyor.
Makalede İngiliz filozof Jeremy Bentham'ın hayvanların sahip olduğu ahlaki statü ile ilgili şu sözünden alıntı yapılmış:
Sorulması gereken soru 'Mantıklı düşünebiliyorlar mı?' veya 'Konuşabiliyorlar mı?' değil, 'Acı hissedebiliyorlar mı?' olmalı.
Singapur Ulusal Üniversitesi Biyomedikal Etik Merkezi Araştırma Direktörü Dr. Tamra Lysaght şöyle diyor:
Bu perspektiften bakıldığında, yeni biyolojik tabanlı bilgisayarlar insan benzeri bir zekâ gösterse bile, bu onların mutlaka ahlaki bir statüye sahip olduğu anlamına gelmez.
Tüm Reklamları KapatMakalemiz, biyobilgisayarların ortaya çıkardığı ahlaki soruların tamamına kesin bir yanıt vermeye çalışmıyor; ancak teknolojinin sorumlu bir şekilde araştırılmaya ve uygulanmaya devam edilebilmesini sağlamak için başlangıçta odaklanmamız gereken noktayı görmemizi sağlıyor.
Makalede ayrıca DishBrain'in epilepsi ve demans gibi hastalıklara ilişkin anlayışımızı büyük ölçüde değiştirme potansiyelinin sunduğu fırsatlar ve bunun yol açtığı etik sorunlar vurgulanıyor. Melbourne Üniversitesi Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü'nden biyomedikal etik alanında araştırma görevlisi olan makalenin ortak yazarı Dr. Christopher Gyngell şöyle diyor:
Tıbbi araştırmalarda kullanılan mevcut hücre dizileri ağırlıklı olarak Avrupa tipi genetik atalara sahiptir, bu da potansiyel olarak genetik bağlantılı yan etkilerin tanımlanmasını zorlaştırmaktadır.
Gelecekteki ilaç tarama modellerinde, daha çeşitli hücre dizileri kullanarak tüm dünyadaki hastaları daha iyi temsil etme şansımız var. Bu da potansiyel olarak daha hızlı ve daha iyi ilaç geliştirebilmemiz anlamına geliyor.
Evrim Ağacı'ndan MesajEvrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Araştırmacılar, biyobilgisayarların potansiyel etkisinin önemli olması nedeniyle bu sistemlerin sahip olduğu ahlaki boyut hakkında çalışmaların yürütülmesinin önemine dikkat çekiyor. Dr. Kagan son olarak şöyle ekliyor:
Silikon tabanlı zihinler olan süper bilgisayarlar milyonlarca watt enerji tüketiyor. Buna karşın insan beyni 20 watt gibi çok az bir değerde enerji tüketiyor. Biyobilgisayarlardan ve diğer biyoteknolojik sistemlerden de benzer enerji verimliliği göstermelerini bekliyoruz.
Şu anki haliyle bilişim teknolojileri endüstrisi karbon emisyonlarında büyük rol oynuyor. Nispeten az sayıda işlem yapabilseler bile biyobilgisayarları araştırmak ve geliştirmek, doğanın korunması açısından oldukça önemli bir alternatif olarak karşımıza çıkıyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
3
-
3
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
- B. J. Kagan, et al. (2023). The Technology, Opportunities, And Challenges Of Synthetic Biological Intelligence. Biotechnology Advances, sf: 108233. doi: 10.1016/j.biotechadv.2023.108233. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:46:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15720
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Phys.org. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
