Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor!

Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor! NRDC
7 dakika
1,522
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Günümüzün önde gelen problemlerinden olan iklim değişikliği, yalnızca bizleri değil, gezegenin tüm biyoçeşitliliğini tehdit ediyor. Birçok tür, iklim değişikliğinin sebep olduğu sıcaklık artışlarından olumsuz etkileniyor. Dünyanın farklı yerlerinden bilim insanları tarafından yürütülen çeşitli çalışmalar, artan sıcaklıkların farklı hayvan gruplarını nasıl etkilediğini ortaya çıkarıyor.

Ekolojik Tuzağın Kurbanları: Kestane Taçlı Yedikardeş Kuşları

"Kurtarma Hipotezi" (İng: ''rescue hypothesis''), özellikle davranışları değişken olan çoğu türün değişen koşullara başarıyla uyum sağlayabileceğini öne sürer. Ancak Exeter Üniversitesi tarafından yürütülen bir çalışmada araştırmacılar, kestane taçlı yedikardeş kuşlarının (Pomatostomus ruficeps); yükselen sıcaklıklara karşın davranışlarını, başarılı bir şekilde üremelerini azaltacak yönde değiştirdiğini keşfetti.

Tüm Reklamları Kapat

Pomatostomus ruficeps
Pomatostomus ruficeps
eBird

Kestane taçlı yedikardeş kuşları, Güneydoğu Avustralya'daki çöl habitatlarında yaşar. Yumurtaları; 25°C'nin altındaki sıcaklıklarda tutulmamalıdır, gelişim ise en iyi ve en hızlı 38°C'de gerçekleşir. Bu yüzden kestane taçlı yedikardeş kuşlarının, ilkbaharın erken zamanlarında zirve yapan sıcaklıklara daha erken üreyerek tepki vermeleri oldukça kötü bir durum; çünkü ilkbaharın erken dönemlerindeki ortalama sıcaklıklar, son dönemlerindeki sıcaklıklara göre daha düşük olduğundan yumurtalar bundan olumsuz etkileniyor: Dişiler, son yıllarda soğuk havalar nedeniyle kuluçkada daha az vakit geçirmeye başladı ve bu durum onların soğuk havalarda hayatta kalma şansını arttırsa da gelişmekte olan yumurtaların kendileri için oldukça zararlı olan düşük sıcaklıklara maruz kalmasına sebep oluyor. Exeter Üniversitesi'nde lisansüstü eğitimi sırasında bu araştırmada görev alan Alex Cones şöyle diyor:

Yaşadıkları çevredeki değişimlere daha duyarlı olan canlıların iklim değişikliğiyle daha iyi başa çıkabileceğini umuyoruz ancak ne yazık ki içinde bulundukları durumu daha da kötü hale getirebilecek hatalar yapabiliyorlar.

Exeter Üniversitesi, Penryn Kampüsü Ekoloji ve Koruma Merkezinden Profesör Andy Russell ise şunları söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Birçok hayvan, ilkbaharda olabildiğince erken ürer. İklim değişikliği ise bunun daha da erken gerçekleşmesine sebep oluyor. Çalışmamız, paradoksal olarak, artan sıcaklıklara karşılık olarak erken üremenin; yedikardeş yumurtalarının ve yavruların soğuğa daha fazla maruz kalması anlamına geldiğini gösteriyor. Yedikardeş kuşları buna karşılık olarak, kuluçkada daha fazla kalmalılar; ancak böyle yapmıyorlar. Düşük sıcaklıklarda kuluçkada kalmak, enerji bakımından anne için daha maliyetlidir. Bundan dolayı kendi sağkalımlarına odaklanıp kuluçkada yattıkları süreyi azaltıyorlar.

Profesör Russell son olarak şunları ekliyor:

Ebeveyn bakımı uyarlanabilir, sabit değildir ama içinde bulunduğumuz bu durumda kuşlar ekolojik bir tuzağa düşüyor, yavrularının hayatta kalabilmesi konusunda yanlış yönde adapte oluyor.

Araştırmacılar, "uyarlanabilir ebeveynliğin" (İng: "plastic- or adaptable-parenting") türleri çevresel değişimden korumak adına bir "evrimsel kurtarma paketi" sağlayıp sağlamayacağını keşfetmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylüyorlar.

Durum Köpek Balıkları İçin de Oldukça Vahim!

Farklı bir araştırma ise iklim değişikliğinin okyanusların ısınmasına neden olduğu için yavru köpek balıklarının hayatta kalmaları zaten oldukça zor olan ortamlarda; daha küçük, bitkin ve yetersiz beslenmiş bir şekilde dünyaya geldiğini gösteriyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hemiscyllium ocellatum
Hemiscyllium ocellatum

Araştırmanın başyazarı olan Carolyn Wheeler; James Cook Üniversitesindeki ARC Mercan Resifleri Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezinde ve Massachussetts Üniversitesinde doktora öğrencisi. Ekibiyle birlikte embriyolar ve yavrular üzerinde çalışan Wheeler, artan sıcaklıkların; yalnızca Büyük Set Resifi'nde bulunan, yumurtlayan bir tür olan apolet köpek balıklarının büyümesine, gelişimine ve fizyolojik performansına etkisini inceledi ve şunları söylüyor:

31°C'ye varan sıcaklıktaki sularda embriyoları inceledik. Sıcaklık arttıkça her şey daha da hızlı gerçekleşti. Bu, köpek balıkları için bir sorun olabilir. Embriyolar daha hızlı büyüdü ve yumurtada geliştiklerinden tek besin kaynağı olan yolk kesesi de daha çabuk tükendi. Bu da yavruların yumurtadan, normalde olması gerektiğinden daha erken çıkmasına sebep oldu.

Bu, yavruların yalnızca olması gerekenden küçük olmadıkları; aynı zamanda önemli miktarda bir enerjiden yoksun bir vaziyetteyken, neredeyse hemen beslenmeleri gerektiği anlamına geliyor.

Yine James Cook Üniversitesindeki ARC Mercan Resifleri Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezinden, çalışmanın da eş yazarı, Doçent Doktor Jodie Rummer; yüzyılın sonunda Büyük Set Resifi sularının yaz ortalaması sıcaklığının 31°C'ye kadar çıkacağını ve hatta daha fazla olacağını söylüyor.

Köpek balıkları yumurtladıktan sonra yumurtalarına bakmadıklarından, yumurtaların dört ay boyunca korunmasız bir şekilde sağ salim kalabilmeleri gerekir. Dr. Rummer; yükselen okyanus sıcaklıklarının, yumurtlayan ya da doğum yapan tüm köpek balıklarının geleceği hakkında büyük bir endişe uyandırdığına işaret ediyor ve şunları söylüyor:

Apolet köpek balıkları, değişimlere karşı (okyanusların asidifikasyonuna bile) dayanıklılıklarıyla tanınır. Bu tür bile ısınan sularla başa çıkamazken diğer, daha düşük toleranslı türler bunun üstesinden nasıl gelecek?

Köpek balıkları ve vatozların da içinde bulunduğu hayvan grubu, yavaş büyüyen canlılardır. Ayrıca diğer balıklara kıyasla o kadar sık üremezler. Bu canlıların dünya genelindeki popülasyonları, şimdiden tehdit altında.

Tüm Reklamları Kapat

Çalışma; gelecekte köpek balıklarının yalnızca bahsettiğimiz çeşitli dezavantajlarla değil, aynı zamanda dayanabilecekleri en yüksek sıcaklıklardaki ortamlarda dünyaya geleceğini gösteriyor. Wheeler şöyle diyor:

Yapılan bu çalışma, köpek balıklarının şimdiden tehdit altında olduğu göz önünde bulundurulduğunda, endişe verici bir gelecek ortaya koyuyor. Köpek balıkları, okyanus ekosistemlerini dengede tutan önemli yırtıcılardır. Eğer yırtıcılar olmazsa, tüm ekosistemler çökebilir. İşte bu yüzden bu canlılar üzerinde çalışmaya devam etmemiz ve onları korumamız gerekiyor.

Bu konuda son olarak, Dr. Rummer şunları söylüyor:

Ekosistemlerimizin geleceği, iklim değişikliğini sınırlamak için acilen harekete geçmemize bağlı.

Yüksek Sıcaklıklarda, Kızböceklerinin de Hayatta Kalma Oranları Düşüşte

Böcekler de iklim değişikliğinin sebep olduğu yüksek sıcaklıklarla başa çıkmada güçlük çeken bir diğer hayvan grubu. İsveç, Lund Üniversitesinde yapılan yeni bir araştırmaya göre böceklerin -dünyanın kuzey bölgelerindekiler bile- hayatta kalma ve üreme becerileri, artan sıcaklıklardan etkileniyor.

Böcekler soğukkanlı hayvanlar olduklarından kendi vücut sıcaklıklarını düzenleyemez. Bunun yerine yaşadıkları çevrenin sıcaklıklarından etkilenir. Bahsettiğimiz bu çalışmada, araştırmacılar İsveç'teki iki kızböceği türünü inceledi. Çalışmanın hedefi, kızböceklerinin sağlamlıklarını ve sıcaklık değişimlerine karşı dayanıklılık kabiliyetlerini anlamaktı.

Tüm Reklamları Kapat

Calopteryx splendens
Calopteryx splendens

Araştırmacılar, bunu incelemek için Güney İsveç'teki saha çalışması ile doğal koşullarda vücut sıcaklığını ölçmeyi mümkün kılan bir teknoloji olan kızılötesi kamera teknolojisinin (termografi) bir kombinasyonunu kullandılar. Elde edilen veriler, daha sonra kızböceklerinin hayatta kalma oranlarıyla ve doğal popülasyonlarındaki üreme başarılarıyla ilişkilendirildi.

Sonuçlar, kızböceklerinin hayatta kalma oranlarının nispeten düşük sıcaklıklarda (15-20°C); üreme kapasitesinin ise, türe bağlı olarak, yüksek sıcaklıklarda (25-30°C) daha yüksek olduğunu gösteriyor. Lund Üniversitesi Biyoloji Bölümünden, çalışmayı yürüten Profesör Erik Svensson şöyle söylüyor:

Bu nedenle; hayatta kalma oranlarıyla üreme kabiliyeti arasında, sıcaklığa bağlı bir bağdaşmazlık bulunuyor.

Çalışma, kızböceklerinin ısıya bağlı stresle başa çıkma yeteneklerinin sınırlı olduğunu da gösteriyor. Böcekler soğukkanlı omurgasızlardır, bu yüzden vücut sıcaklıklarını yükseltmek için güneş ya da sıcak taşlar gibi dış kaynaklara bel bağlarlar. Erik Svensson son olarak şunları ekliyor:

Sonuçlar, soğukkanlı hayvanların -kuzey yarımkürenin uç kısımlarında yaşasalar dahi- aşırı ısınmadan muzdarip olabileceğini ve yükselen dış sıcaklıklara karşı vücut sıcaklıklarını koruyabilme yeteneklerinin sınırlı olduğunu gösteriyor; aynı zamanda hayvanların esnekliğinin (bireysel uyumluluk) ısı dalgaları gibi daha şiddetli çevre koşullarında hayatta kalmalarına yardımcı olabileceğini öne süren popüler bir teoriyi de yanlışlıyor.

Sonuç

Türümüzün bencilce faaliyetleri; gezegenimizin, geri dönüşü olmayan bir noktaya doğru hızla ilerlemesine sebep oluyor. Yedikardeş kuşları, apolet köpek balıkları ve kızböcekleri; bu durumdan olumsuz etkilenen sayısız canlıdan sadece birkaçı. Tehdit altında olan çoğu türü hala kurtarabilme şansımız olsa da yakında her şey için çok geç kalmış olabiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
25
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Üzücü! 5
  • Korkutucu! 3
  • Tebrikler! 2
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: SciTechDaily | Arşiv Bağlantısı
  • Lund University. High Temperatures From Climate Change Threaten The Survival Of Insects. (22 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 22 Ocak 2021. Alındığı Yer: SciTechDaily | Arşiv Bağlantısı
  • ARC Centre of Excellence for Coral Reef Studies. New Climate Change Research: Future Too Warm For Baby Sharks. (22 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 22 Ocak 2021. Alındığı Yer: SciTechDaily | Arşiv Bağlantısı
  • C. R. Wheeler, et al. (2021). Future Thermal Regimes For Epaulette Sharks ( Hemiscyllium Ocellatum ): Growth And Metabolic Performance Cease To Be Optimal. Scientific Reports, sf: 1-12. doi: 10.1038/s41598-020-79953-0. | Arşiv Bağlantısı
  • E. I. Svensson, et al. (2020). Selection On Phenotypic Plasticity Favors Thermal Canalization. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 29767-29774. doi: 10.1073/pnas.2012454117. | Arşiv Bağlantısı
  • A. G. Cones, et al. (2020). Temperature‐Mediated Plasticity In Incubation Schedules Is Unlikely To Evolve To Buffer Embryos From Climatic Challenges In A Seasonal Songbird. Journal of Evolutionary Biology. doi: 10.1111/jeb.13743. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 18:06:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9999

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
U. o. Exeter, et al. Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor!. (23 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9999
Exeter, U. o., Ergül, A., Bakırcı, Ç. M. (2021, January 23). Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9999
U. o. Exeter, et al. “Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/9999.
Exeter, University of. Ergül, Ali. Bakırcı, Çağrı Mert. “Birçok Tür Tehdit Altında: İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sıcaklık Artışları, Biyoçeşitliliği Alt Üst Ediyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 23, 2021. https://evrimagaci.org/s/9999.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close