Asalaklık (Parazit Yaşam), Dünyadaki En Popüler Yaşam Şeklidir!

Ekolog Kevin Lafferty şöyle diyor:

Parazitler her yerde; ama çok az dikkat çekerler. Bu, değişmeli!

Neden en az sevilen yaratıklar olan parazitler üzerine yoğunlaşmayı tercih ettiniz çalışmanızda?

Parazitoloji dersi için öğretim görevlisi asistanı olup olamayacağımı sorana kadar aslında parazitlerle ilgilenmiyordum. Bu konuda hiç ders almadım; parazitlerden tiksiniyordum. Ama öğrencilere kesip incelemeleri için getirdiğimiz balıklardan, köpek balıklarından ve omurgasız hayvanlardan çok etkileniyordum. Bir deniz biyologu olarak bu organizmalar hakkında hemen her şeyi bildiğimi düşünüyordum. Fakat hiç kimse içlerinde parazit aramamı söylememişti. Bunu yaptığımızda, birçok tür bulduk. Bu, eğitimimin koca bir parçasının tamamen ihmal edildiği gerçeğini suratıma vurdu. O noktadan sonra ben de, parazitlerin rolünü bilmenin gerçek bir ihtiyaç olduğuna karar verdim.

Parazitler doğa için ne kadar önemlidir?

Emin değiliz fakat biliyoruz ki asalaklık dünyadaki en popüler yaşam şeklidir. Çoğu hayvan türü asalaktır. Sadece insanlarda bile, 100 kadar insanlara özgü parazit türü vardır. Gezegenimizde açıklanan türler arasında, parazit olmayanların parazit yaşayanlara oranının yüzde 60'a yüzde 40 olduğu söylenir. Ama bu sayı, parazitizmin gerçek sayısını fazlasıyla küçümsüyor. Aslında sayılar parazitik yaşamdan yanadır.

Bu kadar yaygınsa neden daha fazla dikkate almıyoruz? 

Parazitler üzerine yöneldiğimiz çalışmalar genellikle onları nasıl öldürebiliriz ya da nasıl engelleyebiliriz şeklinde oluyor. Bu, onların ekolojik rollerini anlamak için iyi bir yol değil. Eski ekologlar parazitlerin farkındaydı, fakat modern zamanlarda parazitlere karşı olan düşünme biçimimiz değişti. Organizmaların içine bakmak için pek bir eğitim verilmiyordu. Neyse ki son 10 yılda bu konuda inanılmaz bir ilgi artışı gördük.

Ekosistemler için parazitlerin önemi nedir? 

Parazitler ekosistemlerin ayrılmaz, temel bileşenleridir. Daha az el değmiş ekosistemlerde, daha fazla parazit bulursunuz. Bu, parazitlerin bulunduğu sistemlerin dengesinin bozulduğunu düşünen insanları şaşırtabilir. Genelde gördüğümüz, dengesi bozulmamış yerlerde parazit bulma ihtimalinin daha yüksek olduğudur. 

Fakat size parazitler hakkında romantik şarkılar söylemek istemiyorum ya da onların mükemmel olduğunu iddia etmeyeceğim. Sonuçta onlar bizim düşmanlarımız. Vücudunda parazit taşıyan kimse, onlara karşı sıcak duygular beslemez.

İklim değişimi parazitleri nasıl etkileyecek?

Serbest yaşayan organizmalar için beklentimiz, iklim değişimi ile bazı kazananlar ve kaybedenler olacak. Parazitlerin çoğu için de aynı durum geçerli. Yaşam alanları kayacak; kayamayanlar ise yok olacak veya sayıları azalacak. Mesela Afrika’daki sıtma riski haritası tamamıyla değişebilir, fakat bu değişim sonucu durum daha kötü olmak zorunda değil. Bu oldukça tartışmalı bir ifade, çünkü daha önce de iklim değişikliği sonucu daha hasta bir dünya ortaya çıkacağı konusunda birçok şey yazıldı çizildi. 

Hiç ilginç bir parazite "ev sahipliği" yaptınız mı?  

Parazitlerle ilgili ilk tecrübem bir yaz kampında olmuştu. Bir kene, testisime yapışmıştı. Bu, duygusal olarak da yaralayıcıydı. Kamptaki bütün çocuklar, kamp danışmanın kibritle keneyi yakmaya çalışırken beni gördüler.