Mavi Çizgili Ahtapotlar Çiftleşme Sırasında Dişileri Zehirle Felç Ediyor!
The Guardian
- Basın Bildirisi
- Deniz Ekolojisi
- Bilim Haberciliği
Current Biology dergisinde yayınlanan bir araştırma, erkek mavi çizgili ahtapotların çiftleşme sırasında dişilere zehir enjekte ederek daha iri eşlerini felç ettiklerini ve böylece yenilmekten kaçındıklarını ortaya koydu.[1] Mavi çizgili ahtapot, sığ resifler ve gelgit havuzlarında sıkça görülen, küçük boyutlu ancak son derece tehlikeli bir kafadanbacaklı türüdür.
Mavi halkalı ahtapotun dört türünden biri olan bu canlı, avını hareketsiz hale getirmek için balon balıklarında da bulunan tetrodotoksin adlı son derece güçlü bir nörotoksin kullanır. Queensland Üniversitesi'nden araştırmanın başyazarı Dr. Wen-Sung Chung şu bilgileri paylaşıyor:
Tam boyutlu dişi mavi çizgili ahtapotlar bir golf topu büyüklüğünde olup erkeklerden 2-5 kat daha iridir. Dişi ahtapotlar eşlerini yemeye eğilimlidir. Cinsel yamyamlık, kafadan bacaklılarda oldukça yaygın bir davranıştır. Mavi çizgili dişi ahtapotlar yumurtladıklarında, yaklaşık altı hafta boyunca beslenmeden sadece yumurtalara bakarlar. Bu kuluçka sürecini tamamlamak için ciddi miktarda enerjiye ihtiyaç duyarlar.
Erkek ahtapotlar, çiftleşme için özelleşmiş bir kol olan ve dişinin yumurta kanalına sperm kapsülünü ileten hektokotil adlı yapıya sahiptir. Türler, çiftleşme sırasında dişilerin avı olmamak için farklı stratejiler geliştirmiştir: Örneğin argonautlar, çiftleşme kolunu kopararak feda eder. Bazı türler ise bu riski azaltmak için uzamış hektokotil yapısını kullanır. Chung, mavi çizgili ahtapotların çiftleşme stratejisini şöyle açıklıyor:
Bu türün çiftleşme kolu diğerlerine kıyasla belirgin şekilde kısadır. Uzun mesafeli çiftleşme gerçekleştiremedikleri için, dişinin üzerine çıkarak temaslı bir çiftleşme yöntemi uygulamak zorundalar.
Araştırmacılar, erkek ahtapotların 40-75 dakika süren çiftleşme süreçlerinde dişileri hareketsizleştirdiğini gözlemledi. Tetrodotoksin etkisini gösterdiğinde, dişiler yaklaşık 8 dakika sonra solunumu durdurarak solgunlaştı ve gözbebekleri ışığa tepki vermez hale geldi. Çiftleşme, dişiler kollarının kontrolünü yeniden kazanarak erkekleri ittiğinde sona erdi.
Chung, hiçbir dişinin çiftleşme sırasında ölmediğini ve ertesi gün normal beslendiklerini belirterek bu durumun tetrodotoksine karşı fizyolojik direnç geliştirdiklerinin göstergesi olduğunu vurguluyor.
Mavi çizgili ahtapotların zehri insanlarda ölüme yol açabiliyor. Aynı zehrin, Moreton Körfezi'nde beslenirken yanlışlıkla bu ahtapotları yutan yeşil deniz kaplumbağlarını da öldürdüğü biliniyor.
Mavi çizgili ahtapotlar da çoğu ahtapot türü gibi semelparite adı verilen ve yaşam boyu sadece bir kez üreyip öldükleri bir üreme stratejisi sergiler. Erkekler çiftleşmeden kısa süre sonra ölürken, dişiler larvaları çıktıktan sonra hayatlarını kaybederler. Chung, bu sıra dışı çiftleşme taktiğini cinsiyetler arası evrimsel bir "silahlanma yarışı" olarak nitelendiriyor ve sözlerini şöyle bitiriyor:
Dişiler daha iri ve güçlü hale geldikçe (...) erkeklerin genlerini gelecek nesillere aktarabilmek için özel stratejiler geliştirmesi gerekti.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
4
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ W. Chung, et al. (2025). Blue-Lined Octopus Hapalochlaena Fasciata Males Envenomate Females To Facilitate Copulation. Elsevier BV, sf: R169-R170. doi: 10.1016/j.cub.2025.01.027. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/03/2025 19:05:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20092
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
