Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!

Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!
3 dakika
8,502
Tüm Reklamları Kapat

Bir devin gözünden bakıldığında, evrenimizdeki galaksiler sonsuz bir okyanusun yüzeyine köpük gibi yapışmış, mürekkepli boşlukların etrafında kümeler ve diziler halinde toplanmıştır. Bu ışıltılı ağın bir araya gelmesi çağlar sürmüş, milyarlarca yıl önce Büyük Patlama'nın fırınından yeni çıkmış beyaz ve sıcak parçacıklardan oluşan eşit yayılımlı bir sisten, yerçekiminin rehberliğinde yavaş yavaş birleşmiştir.

Bu büyüme, biz ölümlüler için ne kadar yavaş görünse de, Michigan Üniversitesi fizikçileri Nhat-Minh Nguyen, Dragan Huterer ve Yuewei Wen bunu daha da yavaşlatmak ve bu süreçte bilimin en can sıkıcı sorunlarından birini çözmek istiyorlar. Şu anda evrenimizi en iyi tanımlayan modele önerdikleri ince ayar, uzayın genişlemesine ilişkin gözlemlerdeki önemli bir çelişkiyi çözebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bugünlerde beleşe hiçbir şey elde edemediğinizden ne kadar şikayet ederseniz edin, Evren'de bugün, dün olduğundan daha fazla boş alan var. Bir şeyler, hiçliğin büyümesine neden oluyor, galaksiler arasındaki boşluklara sıkışarak Evren'in büyük ölçekli yapısını giderek artan bir hızla yavaşça birbirinden ayırıyor. Bu gizemli itişin ardında ne olduğunu bilmediğimiz için buna karanlık enerji diyoruz. Büyük ölçekli yapının büyümesine ilişkin bir araştırmanın başyazarı olan Nguyen, şöyle diyor:

Eğer yerçekimi, büyük ölçekli yapıya dönüşmek için madde pertürbasyonlarını arttıran bir amplifikatör gibi davranıyorsa, karanlık enerji de bu pertürbasyonları sönümleyen ve yapının büyümesini yavaşlatan bir zayıflatıcı gibi davranır. Kozmik yapının nasıl kümelendiğini ve büyüdüğünü inceleyerek, yerçekimi ve karanlık enerjinin doğasını anlamaya çalışabiliriz.

Hubble sabiti (H0) olarak bilinen kesin genişleme oranı hiç de net değil. Patlayan bazı yıldız türlerinin uzaklara doğru çekilme biçimini ölçtüğünüzde, megaparsek başına saniyede 74 kilometrelik bir genişleme elde ediyorsunuz. Büyük Patlama'dan sonra saçılan kozmik mikrodalga arka plan ışımasını (CMB) kullanırsanız, aynı H0 değeri saniyede yaklaşık 67 kilometre civarında çıkıyor. Bu, çok büyük bir fark gibi görünmeyebilir, ancak bu tutarsızlık, artık önemsiz bir hata olarak göz ardı edilemeyecek kadar çok araştırmanın ortak sonucu.

Tüm Reklamları Kapat

Nguyen, Huterer ve Wen, potansiyel bir yanlış varsayım kaynağı olabilecek olan ΛCDM uyumlu kozmoloji modeline yeni bir bakış attılar. Kozmoloji, bir satranç oyunu olsaydı, ΛCDM modeli taşların genel görelilik tahtası üzerine yerleştirildiğini, karanlık enerjinin itişiyle hareket ettiğini ve karanlık maddenin kütleçekimsel etkileriyle hizalandığını söylerdi.

Bu satranç taşlarının bugün gördüğümüz pozisyonlarını geri sararak, oyunun nasıl başladığını, hızlı enflasyonun bir anlık göz kırpmasından ilk yıldızların çöktüğü bir zamana, galaksilerin oluşumuna ve nihayetinde devasa, birbirine bağlı iplikler halinde ortaya çıkmalarına kadar etkili bir şekilde görebiliriz.

Eğer bu süreç herhangi bir nedenle ΛCDM modelinin öngördüğünden saparak Evren'in büyük ölçekli yapısının büyümesini engelleseydi, Evren'in hızlanan genişlemesinin farklı ölçümleri arasındaki gerilim ortadan kalkardı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Araştırmacılar, kozmik ağdaki dalgalanmaları, kütleçekimsel mercekleme olaylarını ve kozmik mikrodalga arka planındaki ayrıntıları içeren ölçümlerin bir kombinasyonunu kullanarak, kozmik ağın ΛCDM modelinin öngördüğünden daha yavaş büyüdüğüne dair istatistiksel olarak ikna edici bir sonuca vardılar. Nguyen, şöyle diyor:

Potansiyel olarak keşfettiğimiz bu büyüme oranlarındaki farklılık, günümüze yaklaştıkça daha belirgin hale geliyor. Bu farklı problar tek tek ve toplu olarak bir büyüme baskılanmasına işaret ediyor. Ya bu sondaların her birinde bazı sistematik hataları gözden kaçırıyoruz ya da standart modelimizde bazı yeni, geç zaman fiziğini gözden kaçırıyoruz.

Kozmik ağın büyümesini neyin frenleyebileceğine dair açık bir rakip olmasa da, Evren'in büyük ölçekli yapısının gelecekteki ölçümleri en azından bu fikri daha fazla araştırmaya gerek olup olmadığına dair ipucu verebilir.

Evrenin, şu anda göründüğü haline gelmesi 13,7 milyar yıl sürdü. Sanıyoruz, böylesine güzel görünen kozmolojik kırışıklıkların sırlarını çözmek için birkaç yıl daha beklemeye tahammül edebiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
64
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 19
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Tebrikler! 6
  • Bilim Budur! 5
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Korkutucu! 3
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/09/2023 11:54:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15717

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sivrisinek
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Çiçek
Renkler
Aşırı
Obezite
İnsan Evrimi
Venüs
Fosil
Müfredat
Kuantum Mekaniği
Dişler
Vejetaryen
Algoritma
Hastalık Kataloğu
Çocuklar İçin Bilim
Sayı
Zeka
Sars-Cov-2
Arkeoloji
Yıldızlar
Balık Çeşitliliği
İlişki
Çalışma
Aslan
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!. (20 Eylül 2023). Alındığı Tarih: 28 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/15717
Bakırcı, Ç. M. (2023, September 20). Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!. Evrim Ağacı. Retrieved September 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/15717
Ç. M. Bakırcı. “Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 20 Sep. 2023, https://evrimagaci.org/s/15717.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Bir Şeyler, Evren'in Genişlemesini Baskılıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 20, 2023. https://evrimagaci.org/s/15717.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close