Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi?

Belirli Bir Olayı Başkalarından Neden Farklı Şekilde Hatırladığınızı Merak Ettiniz mi?

Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi? New Scientist
3 dakika
5,022
Tüm Reklamları Kapat

Bitirilen bir projenin üyelerinden geriye bakıp süreç hakkında konuşmalarını isterseniz, her üyeden farklı bir hikaye dinlersiniz. Üyeler, olaylara yalnızca farklı açılardan yaklaşmakla kalmayıp, esas fikirleri kimin ortaya attığı, bir müşteriyle iş sırasında kimin günü kurtardığı ya da buluşma ve tartışmaların gerçekleşip gerçekleşmediği gibi bazı anahtar noktaları da farklı hatırlayabilirler.

Peki, bu anlatımlar birbirinden neden bu kadar farklı?

Tüm Reklamları Kapat

Benmerkezcilik ve Kendine Hizmet Eden Yanlılık

İnsanlar, geçmişte yaşanan olayları doğru hatırlasalar bile, anlatımlarında belirli farklılıklar olacaktır. Mesela insanlar, bir projeye bulundukları katkıları deneyimlerken, diğerlerinin katkılarının çoğunu yalnızca duyarlar. Sonuç olarak, hafızalarında en belirgin şekilde yer edinmelerinden dolayı, kendi katkılarını vurgulama eğiliminde olurlar.

Ayrıca, başkalarının katkılarının farkında olduğunuz zaman bile, kendinizi hayat hikayenizin kahramanı olarak çizme eğiliminiz olur. Yani, kendi yaptıklarınızı en cömert şekilde yorumlayarak, başkalarının hakkına bile girebilirsiniz. Bu yorumlamaların çoğu, olayların ilk deneyimlendiği anda gerçekleşir ve dolayısıyla olay hafızasına işlenirler.

Tüm Reklamları Kapat

Şema Sürümlü Hafıza

Belleğin temel işlevinin, belirli bir durumda ihtiyaç duyabileceğiniz bilgileri size sağlamak olduğunu hatırlamak önemlidir. Geçmişte yaşanan olayların doğru anlatımlarına modern toplum tarafından değer verilse de, bu, hafızanın yapmak için evrimleştiği temel şey değildir. Karmaşık bir olayda ne olacağını tahmin edebilmek için, hafızanızda deneyimleme ihtimaliniz olan olayları ve bunların gerçekleşme nedenlerini tahmin etmenize yardımcı olan ve şemalar olarak adlandırılan yapılara sahipsiniz. Örneğin, doktora gittiğinizde, muhtemelen girişinizi ön masada yapıp, bekleme odasında bekleyip, muayene odasına çağırılıp önce hemşire sonra da doktorla görüşür, sonra da gerekli ücreti ödeyip gidersiniz. Eğer girişinizi yapamazsanız, ofise çağırılmayacağınızı, çünkü orada olduğunuzu kimsenin bilmeyeceğini de bilirsiniz.

Bu tür şemalar, her ne kadar gerçekleşebilecek olayları tahmin etme konusunda önemli olsa da, hafızanıza etki ederler. Bekleme odasındaki belirli bir dergiyi hangi ziyaret sırasında okuduğunuzu unutabilirsiniz. Genelde her ziyaretinizin sonunda bunu yaptığınız için, izlem ziyaretiniz için randevu almadığınız halde, aldığınızı düşünebilirsiniz.

İş yerinde yaptığınız birçok şey için de şemalarınız mevcut. Geçmişi düşündüğünüzde, bu şemaları hafızanızı yapılandırmak için kullanabilirsiniz, bu da sizin olayların sırasını veya temel bir fikrin ortaya atıldığı bir buluşmayı yanlış hatırlamanıza neden olabilir. Sırf proje liderinin çalışmayı ilerletmesi beklendiğinden, belirli bir fikir için fikrin sahibini değil, proje liderini takdir edebilirsiniz. Projelerin nasıl yürüdüğüyle ilgili genel şemanıza uymayan bazı temel detayları da unutabilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hafıza İhlalleri

Hafıza, aynı zamanda dinamik bir şeydir. Geçmiş bir olayın yalnızca "şipşak fotoğrafını" çekip periyodik olarak ona bakmak için çıkarmazsınız. Bir olayı her düşündüğünüzde, o olayla ilgili hafızanızı da etkileyebilirsiniz. Bir olaydan sonra duyduğunuz şeyler, olayla ilgili görsel anılarınızla karışabilir. Yani, yeni deneyimler hafızaya girerek onun bir parçası olabilir.

Yine de, geçmişle ilgili hafızanızın bu kadar esnek olması garip görünebilir. Genel olarak, yeni durumlarda ne tür tepkiler vereceğinizi bilmek istersiniz. Peki ya sıradan bir durumu düşünürsek? Patronunuz üzerinde çalışmanız için bir proje planlıyor. Sizden istenenlerin bir kısmı anlaşılır, fakat bazı konularda kafanız karıştı. Meslektaşlarınızla konuştuktan sonra, ne yapmanız gerektiğini daha iyi anladınız. Hafızanızın, kafa karışıklığınızın bir kaydını içermesi garip olurdu. Genelde size verilen görevle ilgili mevcut anlayışınızı ve sizden ne yapmanız istendiğini hatırlamayı tercih edersiniz. Bu, olayların çarpıtılmış şekilde hatırlanmasını sağlayacaktır, fakat projeyi tamamlamak için ideal bir zihniyete sahip olmanızı sağlayacaktır.

Sonuç

Tüm bunları dikkate aldığımızda, hafızanızın geçmişte olan olayları doğru yansıtmamasının genellikle iyi bir şey olduğunu fark edebilirsiniz - bir olay hakkında onu deneyimleyen insan sayısı kadar farklı anılara sahip olmak sinir bozucu olsa bile.

Konuyla ilgili olarak, sahte anılarla ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
36
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 17
  • Tebrikler! 11
  • İnanılmaz 7
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Fast Company | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 01:24:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11745

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. B. Markman, et al. Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi?. (10 Mayıs 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11745
Markman, A. B., Recep, A., Bakırcı, Ç. M. (2022, May 10). Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11745
A. B. Markman, et al. “Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep, Evrim Ağacı, 10 May. 2022, https://evrimagaci.org/s/11745.
Markman, Arthur B.. Recep, Arzu. Bakırcı, Çağrı Mert. “Beynimiz, Yaşadıklarımızı Baştan Yazma ve Kendi Katkımızı Abartma Konusunda Neden Bu Kadar İyi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arzu Recep. Evrim Ağacı, May 10, 2022. https://evrimagaci.org/s/11745.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close