Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor?

Öğrendiğimiz Bilgileri Unutmadan Belleğimizde Nasıl Tutarız?

Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor? okdiario
4 dakika
17,303
  • Sinirbilim (Nörobiyoloji)
  • Nöroloji
Tüm Reklamları Kapat

Bir çoğumuz çocukluk dönemlerimizde yaşadığımız olayları hatırlamakta zorlanırız. Travmalar ve büyük duygu değişimi yaratan olaylar haricinde o yılları düşünmeye başladığımızda, yaşanan olayları silik ve bölük bir şekilde hatırladığımızı hemen fark ederiz. Bu durumun nedenin, hatırlamanın gerektirdiği biyolojik donanımın yeterince gelişmiş olmaması olduğu düşünülüyor. Peki bu biyolojik donanım da nedir?

Duyu organlarımızdan gelen veriler bize çıktı olarak bir tecrübe oluştururlar. Etrafımızdaki objeler, ışığın parlaklığı, ortamın ısısı, az önce içtiğimiz kahvenin ağzımızda bıraktığı tat ve daha bir çok algılanabilen veri bu tecrübelerden bazılarıdır. Beynimiz adeta çevremizden gelen verilerin bombardımanı altındadır. Beynimiz için böyle bir durumda her veri eşit derecede önemli değildir. Örneğin ertesi gün gireceğimiz ve bizim için çok önemli olan o sınava çalışırken, çalıştığımız odanın duvarlarının ne renk olduğu ve üzerimizdeki kıyafetlerin dokusunu duyumsamayız bile.

Tüm Reklamları Kapat

Bu veri bombardımanında, bizler için hangi verilerin önemli hangilerinin ise gereksiz olduğu ayrımını talamus yapar. Talamusun filtresinden geçen ve bizim için nispeten önemli olan veriler arasında da bir hiyerarşi söz konusudur. Veriler sayesinde oluşan tecrübe duyusal belleğimize aktarılır. Bu noktada tecrübemizin geleceği onun hiyerarşik durumuna bağlıdır. Bizim için yeterince önemli ise kısa süreli belleğimize geçer. Yeterince önemli olamayan tecrübeler ise silinip giderler.

Kısa süreli belleğimizi oluşturan sinaptik bağlantılar (sinir hücreleri arası kurulan bağlar) edindiğimiz tecrübenin önemine göre geçici olarak güçlenir. Bu noktada yeni tecrübemiz ile geçmiş bilgilerimiz arasında bağlantı kurulmaya başlanır. Kurulan bağlantı sayısı ne kadar fazla ise yaşanan tecrübenin uzun süreli belleğe aktarılması o kadar olasıdır. Edinilen tecrübenin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçmesini, limbik sistemi oluşturan hipokampus ve amigdala sağlar. Bir kez uzun süreli belleğe geçmiş olan bilgi bizler için önemini kanıtlamış ve bir çok sinaptik bağlantı ile kortekste yer edinmiş demektir.

Tüm Reklamları Kapat

Merkezi sinir sisteminin anatomik görüntüsü.
Merkezi sinir sisteminin anatomik görüntüsü.
Doktor fizik

Uzun süreli bellekte depolanabilecek olan bilginin teorik olarak sınırsız olduğu düşünülmektedir; ancak konuyla ilgili daha fazla bilgi için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz. Dahası, uzun süreli belleğe geçen tecrübelerin (bilgilerin) de zaman içerisinde unutulabildiği de bilinmektedir.

Öğrendiğimiz Bilgileri Unutmadan Belleğimizde Nasıl Tutabiliriz?

Tecrübelerden (bilgilerden) bahsederken sürekli tekrar ettiğimiz önem noktasını biraz daha açalım. Nedir bu önem?

Talamusun filtresinden geçen ve duyusal belleğimizde yer etmiş olan bilgilerin beyin için ne kadar önemli olduğunu belirleyen şey duygulardır. Yeni öğrendiğimiz bir bilgi bize olumlu veya olumsuz heyecan, korku, üzüntü, sevinç gibi duygulardan herhangi birini (veya birkaç tanesini birden) ne kadar şiddetli hissettiriyor ise o bilgi o kadar çok sinaptik bağlantı kuracaktır ve böylelikle kalıcı belleğimizde yer edinecektir. Oluşturulan yeni bilginin nöronlar arası bağlantıları yukarıda belirttiğimiz gibi eski anılarımızla ne kadar çok ilişkili ise aynı derecede güçlenir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bağlantıları güçlendirmede bir diğer faktör ise o bilgiyi ne sıklıkla kullandığımız yani ne kadar tekrar ettiğimizdir. Zira kullanılmayan bilgi zamanla kalıcı bellekten de silinebilir. Bilginin sebep olduğu sinaptik bağlantılardaki nöronlar bilginin tekrarı esnasında toplu bir şekilde yeniden uyarılırlar. Her uyarılmada var olan bağlantılar güçlenir ve yeni bağlantılar eklenebilir.

Öğrenilen bilgilerin kalıcı belleğe taşınması için uykunun da çok önemli bir etken olduğu bilinmektedir. Uykunun REM evresi sırasında görülen rüyaların, gün içinde öğrenilen bilgilerin önemli veya önemsiz olarak ayrıştırılması yani kalıcı belleğe geçirilmesi işlemi sırasında ortaya çıkan bir yan ürün olduğu düşünülmektedir. Yapılan bazı araştırmalarda yeni ve zorlu bir beceri edinmeye çalıştığımız, yani zorlu bir şeyler öğrenmeye çalıştığımız günlerde REM uykusu süresinin arttığı gözlemlenmiştir. Uyku hakkında çok daha fazla bilgi almak için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.

Ayrıca belirtmemiz gerekir ki genel olarak çoğu anımızı ve bilgimizi uzun süreli belleğe geçmiş olsalar dahi gerçekte olan olay örgüsü çerçevesi içerisinde hatırlayamayız. Zihnimizde bu anıya dair bazı boşluklar oluşur. Beyin ise seve seve bu boşlukları doldurur. Diğer bir deyişle "uydurur". Anılarınızı hatırladıkça aynı zamanda neden o anıları bozduğunuzu merak ediyorsanız, Anı İronisi ile ilgili buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.

Öğrendiklerimizi Uzun Belleğe Geçirme Şansını Nasıl Arttırırız?

"Öğrendiğimiz bilgiler bizlerde hangi duyguları ne şiddette uyandırıyor?" sorusunu cevaplamalıyız. Belki de üzerinde saatlerimizi günlerimizi hatta bir meslekten söz ediyorsak yıllarımızı harcadığımız alana o kadar da tutku ile bağlı değilizdir. Böyle bir durumda tutku ile bağlı olmadığımız bu alanda bir şeyleri kalıcı olarak öğrenme zorluğunu tekrar ile yenmemiz gerekir. Tutkularının peşinden koşanlar gittikleri yolda duyguları sayesinde diğerlerine karşı büyük bir avantaj elde ederler. Daha doğrusu bu biyolojik yardımı da yanlarında bulurlar.

Ayrıca, yoğun çalışma sonrası kaliteli ve iyi bir uyku uyumak, gün içinde edindiğimiz bilgilerin kalıcı belleğe geçme şansını arttıracaktır. Ek olarak, yeni öğrendiğimiz bilgi ile ne kadar çok olay ve bilgi arasında bağlantı kurabiliyorsak, öğrendiğimiz bilgi o kadar kalıcı olacaktır. Son olarak, öğrendiğimiz bilgileri kullanmak ve tekrar etmek, bilgilerin kalıcılığını artıracaktır.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
112
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 43
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 38
  • Muhteşem! 19
  • Bilim Budur! 17
  • Merak Uyandırıcı! 14
  • İnanılmaz 13
  • Umut Verici! 11
  • Güldürdü 4
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Beyin Nasıl Çalışır? ve Vücut Nasıl Çalışır? | Arşiv Bağlantısı
  • Kolektif. (2018). Vücut Nasıl Çalışır?. ISBN: 978-605-171-712-8. Yayınevi: Alfa.
  • Kolektif. (2018). Beyin Nasıl Çalışır?. ISBN: 978-605-9856-72-0. Yayınevi: ODTÜ Yayıncılık.
  • B. Karaçay. (2018). Mutlu Beyin. ISBN: 978-605-312-282-1. Yayınevi: TÜBİTAK.
  • Wikipedia. Talamus. (1 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/06/2023 07:39:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8087

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Algı
Şeker
Vücut
Egzersiz
Bitkiler
Kuyruk
Canlı Cansız
Yüz
Hastalık Dağılımı
Astrofizik
Bilim
Editör Seçkisi
Geometri
Santigrat Derece
Malzeme
Uzaylı
Stres
Dişler
Dna
Hızlı
Hamile
Astrobiyoloji
Yapay Seçilim
Uçuş
Alkol
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Bu Sıradan Taş, Neden Turuncu Parlıyor? | Yooperlite Taşının Sırrı!
Bu Sıradan Taş, Neden Turuncu Parlıyor? | Yooperlite Taşının Sırrı!
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Kalbin İçinde Ne Var? Açıp Bakalım!
Kalbin İçinde Ne Var? Açıp Bakalım!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. As, et al. Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor?. (2 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 8 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8087
As, Y., Türkoğlu, P. (2019, December 02). Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved June 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8087
Y. As, et al. “Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor?.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 02 Dec. 2019, https://evrimagaci.org/s/8087.
As, Yiğit. Türkoğlu, Pedram. “Beynimiz Bilgileri Nasıl Hatırlıyor?.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, December 02, 2019. https://evrimagaci.org/s/8087.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close