Beyin Ölümü Nedir? Organ Bağışı Neden Önemlidir?
Undark
- Özgün
- Sinirbilim (Nörobiyoloji)
- Tıp
Beyin ölümü, tıbbi ölüm halidir.
Beyin ölümü, beynin ve hayati merkezlerin bulunduğu (solunum, kalp ritmi, kan basıncı gibi) beyin sapının bütün fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak kaybedilmesiyle hastanın hayatının son bulması durumudur. Koma veya bitkisel hayatın beyin ölümünden en temel farkı hastada bilinçsizlik hakim olmasına rağmen orta beyin ve beyin sapının sağlam olması nedeniyle hastaların hayatta olmasıdır. Bununla birlikte bazı beyin sapı yanıtlarının devam etmesi, hastanın spontane nefes alması ve amaçsız motor yanıtların varlığıyla beyin ölümünden farklılık gösterir. Beyin ölümü gerçekleşmiş biri tıbben ölmüştür ve bunun geri dönüşü yoktur.
Beyin ölümü birçok nedenle gerçekleşebilir. Bunlardan bazıları ateşli silah yaralanmaları, ağır kafa travmaları, beyin tümörleri veya geçirilen beyin-damar hastalıklarıdır. Sonuç olarak beynin oksijensiz kalması veya kanamanın yarattığı geri dönüşümsüz hasar, beyin ölümünün gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Bu hastalar yoğun bakım koşullarında mekanik ventilatöre (solunum destek cihazı) bağlanarak solunumun ve kan dolaşımının devamı sağlanır ve böylece organların oksijen alımı devam eder. Fakat eğer bu hastalar makineden ayrılırsa kana oksijen sağlanamayacağı ve organlara oksijen taşınamayacağı için kalp atışları kısa süre sonra durur. Hastaların solunum cihazına bağlanmalarının sebebi organlarının bağış için uygun halde tutulmasını sağlamaktır.
Beyin Ölümü Tanısı Nasıl Konur?
Ülkemizde beyin ölümü tanısı ''2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkındaki Kanun'' ve ''T.C. Sağlık Bakanlığı Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği'' çerçevesinde tanımlanmıştır. Bu düzenlemelere göre beyin ölümü tanısı 2 uzman hekim tarafından konur. Bunlardan bir tanesi nörolog veya nöroşirurji uzmanı, diğeri anestezi veya yoğun bakım uzmanı olmak zorundadır. En önemli üç bulgusu şunlardır:
- Beyinde elektriksel aktivitenin olmaması,
- Beyin sapı reflekslerinin olmaması,
- Hastanın kendi kendine soluk alamaması.
Beyin Ölümü Tanısı Konulduktan Sonra Ne Olur?
Tanı uzmanlar tarafından raporlandıktan ve kesinleştirildikten sonra karşımıza iki seçenek çıkar. Bunlar:
- Eğer hasta yakınları tarafından organ bağışı yapılırsa organlar alınır.
- Organlar bağışlanmadığı takdirde beyin ölümü gerçekleşen kişi kısa bir süre zarfında kalp atışları durduktan sonra ailesine teslim edilir.
Organ Nakli
Organ nakilleri hastaların hayatını devam ettirmesini sağlamak veya yaşam kalitelerini ileri derecede arttırmak için yapılmaktadır. Canlı donörler veya kadavra donörlerden sağlanan organlarla transplantasyon (organ nakli) gerçekleştirilir.
Canlı vericilerden sadece karaciğer ve böbrek nakli gerçekleştirilebilir ve bu kişiler hastanın en az 2 yıllık eşi veya 4. dereceye kadar olan yakın akrabalarıdır. Donör ve alıcı eş zamanlı ameliyata alınır ve alınan organ hemen transplante edilir. Beyin ölümü gerçekleşen hastalarsa kadavra donör olarak tanımlanmaktadır. Bu vericilerden alınan organlar özel solüsyonlarda saklanır ve en kısa sürede ihtiyacı olan alıcıya ulaştırılır. Ülkemizde böbrek, akciğer, karaciğer, pankreas, ince bağırsak, kalp, kornea nakillerinin yanı sıra kompozit doku nakilleri de (ekstremite, yüz ve saçlı deri gibi) başarılı şekilde yapılmaktadır. Kollar ve eller üst ekstremiteyi, bacaklar ve ayaklar alt ekstremiteyi oluşturur.
Ülkemizde Organ Bağışı
Türkiye'de organ bağışının nasıl yapılacağı ''2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkındaki Kanun'' ile belirlenmiştir. Buna göre on sekiz yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir. Beyin ölümü gerçekleştikten sonra gereken izin hastanın yakınlarından alınmaktadır.
Ölen bir kişinin ailesi organ bağışına izin verirse 7-8 insana yaşam sunabilir!
Teşekkür: Gazi Üniversitesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydın Dalgıç hocamıza bu yazıya katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
31
-
17
-
12
-
6
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Ajay Kumar Goila, et al. (2009). The Diagnosis Of Brain Death. Indian Journal of Critical Care Medicine, sf: 7–11. | Arşiv Bağlantısı
- Türkiye Organ Nakli Vakfı. Türkiye Organ Nakli Vakfı. (24 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 24 Nisan 2019. Alındığı Yer: Türkiye Organ Nakli Vakfı | Arşiv Bağlantısı
- Eelco F.M. Wijdicks, MD, PhD, et al. (2010). Evidence-Based Guideline Update: Determining Brain Death In Adults. American Academy of Neurology, sf: 1911-1918. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 16:41:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7767
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
