Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne?

Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne? The Scientist
6 dakika
3,302
  • Entomoloji

Oyuncu Ellen Terry, 1888 yılında Londra'nın Westminster semtindeki Lyceum tiyatrosunda sahneye çıktığında, ortama uygun bir şekilde giyinmişti. Leydi Macbeth'i oynuyordu, dolayısıyla görünüşü ile hem büyük bir güzelliği hem de belli bir uhreviliği, hatta belki biraz kötülüğü, yansıtabilmeliydi. Mavi-yeşil ışıkla parıldayan yeşil elbisesi, bu görevi harika bir şekilde yerine getiriyordu. Ama o elbiseye ürkütücü ve ışıltılı cazibesini veren şey bir boya değildi; yüzlercesi malzemeye işlenmiş olan, parlak ve yanardöner bir böcek türünün kanat kılıflarıydı ("kın").

İnsanlar, uzun zamandır hayvanlar aleminin bu şekilde parlak olan üyeleri tarafından büyülenmektedir. "Yanardönerlik", bir nesnenin algılanan renginin, görüldüğü açıya göre değiştiği görsel bir özellikken, "parlaklık" (aynı zamanda "spekülerlik" olarak da adlandırılır) parlak olma durumunu ifade eder. Başka bir deyişle yanardöner yüzeyler, yüzeye bakılan açıya göre farklı dalga boylarındaki ışığı yansıtırken, parlak yüzeyler aynamsı bir etki yaratacak şekilde tüm dalga boylarını tek seferde yansıtır. Bu özelliklerin kombinasyonu, diğer hayvanların yanı sıra Buprestidae ailesinden mücevher böceklerine karakteristik metalik parlaklıklarını verir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu çalışmasından önce insanlardan daha fazla renk algılayabilmelerinin yanında birkaç türde polarize ışığa da duyarlı olan mantis karideslerinin oldukça karmaşık algı sistemleri üzerinde çalışmalar yürütmüş, Melbourne Üniversitesi'nde bir ekolojist olan Amanda Franklin, konu hakkında şunları söylüyor:

Birçok böceğin yanardöner parıldaması yapısal bir unsurdur. Bazı dalga boylarını absorbe edip bazılarını yansıtan pigmentlerin metabolik maliyeti yüksektir. Bu pigmentler yerine, bu böceklerin kütikülleri, bazı dalga boylarını fiziksel olarak yakalar ve yansıtır. Bunlar, örneğin, ışığı kıran fotonik kristaller olarak da adlandırılan, kendini tekrar eden yapılar şeklinde oluşabilirler. Bu türde özellikler, bu böceklerdeki parlak yüzeylerin veya Morpho Kelebekleri'nin meşhur mavisi gibi inanılmaz derecede canlı renklerin üretilmesini sağlayabilir.
Morfo Kelebeği
Morfo Kelebeği
Amazon Cruise

Yanaradönerlik Neden Evrimleşti?

Bu görsel efektlerin ne amaçla oluştuğu henüz net değildir. Önemli miktarda araştırma, böceklerde yanardönerliğin, genellikle ana hatlarındaki yansımaları kırarak ve bu böceklerin yerlerinin tam olarak belirlenmesini zorlaştırarak kamufle olmalarında rol oynayabileceğini öne sürse de parlaklığın işlevi büyük ölçüde gizemini korumaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Franklin, bu hayvanların neden aynamsı parlaklığa sahip olduğuna dair birkaç farklı hipotez olduğunu belirtiyor. Bu hipotezlerden ilki, parlaklığın bir aposematizm (avcıları uzak tutmak için uyarı renkliliği gibi tipik olarak görsel olan sinyallerin kullanılması) biçimi olarak hizmet ettiğini savunuyor. Ancak parlaklık, kütikül yapısının basit bir yan ürünü de olabilir; daha güçlü veya daha hafif bir kabuk ya da hayvanı sıcak koşullarda soğuk tutmaya veya su itmeye yarayan bir kabuk, tesadüf eseri parlak olabilir ve bu nedenle seçilmiş olabilir. Ancak Franklin, her ne kadar test edilmemiş olsa da, en önde giden hipotez, yanardönerlik gibi parlaklıkların av bulmakta gözlerine güvenen kuşlara karşı bir kamuflaj görevi gördüğünü savunmaktadır.

Başarısız Bir Deney

Bu fikri test etmek için Franklin ve meslektaşları iki ana deney düzeneği kurdular. Araştırmacılar, ilk deneyde göz takip başlıklarıyla donatılmış sekiz gönüllüyü dört farklı orman alanına götürerek beş dakika içinde iki metreküplük alana yerleştirilmiş on iki adet sahte böceği bulmasını istediler. Bu böceklerin yarısı gerçek böcekler gibi parlakken, diğer yarısı mattı. Araştırmacılar her gönüllünün hangi böcekten kaçar tane bulduğunu takip etti.

İkinci deneyde ise aynı şekilde on iki sahte böcek tarla ve orman habitatlarına koyuldu. Araştırmacılar her gün avlanmaya dair kanıtları topladılar ve kuşlar tarafından zarar görmüş böcekleri not aldılar. Kayıp olan böceklerin ise, yakın bölgede bu sahte böcekleri taşıyabilecek büyüklüğe sahip tek hayvanların kuşlar olmasından ötürü, kuşlar tarafından götürüldüğü varsayıldı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ekip, parlaklığın yırtıcı hayvanlar üzerindeki etkilerini incelemek için parlak ve mat yüzeylere sahip bu sahte böcekleri kullandı. Gagalama izleri sağda.
Ekip, parlaklığın yırtıcı hayvanlar üzerindeki etkilerini incelemek için parlak ve mat yüzeylere sahip bu sahte böcekleri kullandı. Gagalama izleri sağda.
The Scientist

Franklin, beklenen sonuçları elde edemediklerini belirtiyor ve durumu şu sözlerle açıklıyor:

Özellikle insanların katıldığı deneyde, parlak böceklerin tamamen kamufle olmasını ya da daha çok göze çarpmasını bekliyorduk.

Ancak böceklerin parlak veya mat olması kuşlar ve insanlar için bir fark yaratmıyordu; görünüşe göre bu sahte böceklerin parlak olmaları, bulunmalarını ne kolaylaştırıyor, ne de zorlaştırıyor.

Bu çalışmada görev almamış, bir kamuflaj mekanizması olarak yanardönerlik üzerine çalışmış ve şu anda parlaklığın rolünü inceleyen, Bristol Üniversitesinde araştırma görevlisi olan Karin Kjernsmo ise, bu deneyin sonuçlarına şüpheyle yaklaşıyor ve parlaklığın kamuflaj olarak ne kadar iyi çalıştığında mesafenin rol oynayabileceğini belirtiyor: Bazı deneylerinde, parlak bir yüzeyin, yanardöner böcekleri insanlar tarafından daha zor fark edilmesine ve insanların onları fark etmek için mat böceklere göre daha yakın olması gerektiğine neden olduğunu keşfetti.[2] Franklin'in deneyindeki gönüllüler, her yöne yaklaşık iki metre genişliğinde bir alanı arıyorlardı, bu yüzden Kjernsmo, aynamsı etkinin kamuflaj görevi görmesi için bu mesafenin yeterli olmadığını söylüyor.

ANDRZEJ KRAUZE
ANDRZEJ KRAUZE
The Scientist

Ayrıca Melbourne ekibinin kuş yırtıcılığına ilişkin bulgularının farklı yorumlanabileceğini de belirtiyor. Bu deneydeki avlanma oranları, çalışma alanlarında %3.4 ila %17.6 arasında değişiyordu; başka bir deyişle, sahte böcekler zamanın %82.4 ila %96.6'sı arasında yalnızlardır (yani "hayattalardı"). Kjernsmo, şöyle diyor:

Bu, bu tür deneylerde inanılmaz derecede yüksek bir hayatta kalma oranıdır.

Yani belki de parlak ve mat hipotezinden çıkarabileceğimiz sonuç, her iki stratejinin de gayet iyi olduğu yönündedir.

Tüm Reklamları Kapat

Çalışmada yer almayan Carnegie Doğa Tarihi Müzesi'ndeki omurgasız zooloji küratörü koleopterolog Ainsley Seago ise, araştırmanın ileriye dönük önemli bir adım olduğunu söylüyor:

Neredeyse hiç kimse (özellikle) bu konu üzerine çalışmadı, bu yüzden bu makale inanılmaz derecede değerli.

Hem Kjernsmo hem de Seago, yazarları bekledikleri sonucu bulamamalarına rağmen bulgularını yayınladıkları için müteşekkirler. Seago, şöyle anlatıyor:

Hipotezin ne olduğu konusunda dürüst olmaları ve verilerin onu desteklemediğini kabul etmeleri bile tek başına övgüye değer. Olumsuz sonuçların yayınlanmasına karşı güçlü bir önyargı var, ancak bunlar önemli Veriler, parlaklığın hayvanları kamufle etmeye yardımcı olmadığına yönelik boş hipotezi reddetmiyorsa, bu çok ilginç bir sonuçtur."

Seago için sonraki sorular filogenetiktir. Hangi böceklerin parlak olup hangilerinin olmadığının haritasını çıkarmak, spekülerliğin (parlaklığın) bir amacı olup olmadığını çözmeye yardımcı olabilir: Birden çok kez evrimleştiğine dair kanıt, özelliğin uyarlanabilir olduğunu gösterebilir. Diğer araştırmalar, parlaklığın uyarı sinyallerini artırabileceğini öne sürüyor.[3] Franklin, kütikülün sağlamlığından soğutma etkilerine veya yırtıcılardan potansiyel eşlere kadar diğer hayvanların parlaklığı nasıl yorumladığına kadar araştırmak için fikirleri olduğunu söylüyor. Seago için de bu araştırma bir başlangıç noktası veriyor. Şöyle diyor:

Bokböceği böceklerinde yanardönerlik üzerine sonraki araştırmalarımda bu makaleye de referanslar vereceğim.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
32
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 14
  • Bilim Budur! 4
  • Muhteşem! 2
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Scientist | Arşiv Bağlantısı
  • A. M. Franklin, et al. (2021). Cracks In The Mirror Hypothesis: High Specularity Does Not Reduce Detection Or Predation Risk. Wiley, sf: 239-248. doi: 10.1111/1365-2435.13963. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ K. Kjernsmo, et al. (2020). Iridescence As Camouflage. Elsevier BV, sf: 551-555.e3. doi: 10.1016/j.cub.2019.12.013. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. J. Waldron, et al. (2017). Experimental Evidence Suggests That Specular Reflectance And Glossy Appearance Help Amplify Warning Signals. Scientific Reports, sf: 1-10. doi: 10.1038/s41598-017-00217-5. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2023 08:31:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11796

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Kütleçekimi
Fizik
Taksonomi
Habercilik
Müzik
2019-Ncov
Sağlık Bakanlığı
Kuantum
Sinir
Periyodik Tablo
Kimya Tarihi
Metal
Bağışıklık Sistemi
Yatay Gen Transferi
İspat
Karadelik
Böcek
Etimoloji
Öne Çıkan
Evrim Ağacı Duyurusu
Nükleotit
Davranış
İnternet
Viroloji
Kadın Sağlığı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Lynch, et al. Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne?. (19 Haziran 2022). Alındığı Tarih: 26 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11796
Lynch, C., Soylu, İ., Karagözoğlu, M. (2022, June 19). Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne?. Evrim Ağacı. Retrieved March 26, 2023. from https://evrimagaci.org/s/11796
C. Lynch, et al. “Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Translated by İrem Soylu, Evrim Ağacı, 19 Jun. 2022, https://evrimagaci.org/s/11796.
Lynch, Connor. Soylu, İrem. Karagözoğlu, Mert. “Bazı Böcekler Neden Parlaktır? Böceklerde Yanardönerliğin Evrimsel İşlevi Ne?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Translated by İrem Soylu. Evrim Ağacı, June 19, 2022. https://evrimagaci.org/s/11796.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.