Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?

Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?
Bu nefes kesen uzay fotoğrafında, çoğu zaman görmezden gelinen 7. kıta Antarktika'yı görüyoruz.
6 dakika
20,951
Tüm Reklamları Kapat

25 Şubat'ta 2019'da Türkiye, Antarktika'da geçici bir üs açan 36. ülke oldu. "7. Kıta" üzerinde üssü olan diğer ülkeler arasında ABD, Rusya, Çin ve İngiltere gibi bazı "olağan şüpheliler" ve Pakistan, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan ve Belarus gibi beklenmedik bazı diğer ülkeler var.

İyi de bu ülkeler neden Antarktika'da bu kadar zorlu ve zor şartlar altında araştırma yapmaya çalışıyorlar? Yedinci kıta, bilim insanlarına ne öğretebilir? Buz kırıcı gemiler kullanarak kamp malzemelerini ve ekstrem hava koşullarında bile çalışabilecek pahalı araştırma ekipmanlarının taşınmasını gerektiren bu zor seferleri nasıl gerekçelendirebiliriz?

Tüm Reklamları Kapat

Antarktika Nedir?

Antarktika, Dünya üzerindeki en soğuk, en boş, en rüzgarlı ve en kuru yerdir. Kıta, 14.000.000 kilometre kare üzerine kuruludur. Yani Türkiye'nin 18 katı büyüklüktedir. Bunun %97.6'sı buzla kaplıdır. En kalın olduğu yerde buz tabakası 4776 metre kalılıktadır! Ortalaması 2160 metredir. Bu buzlar, Dünya'daki tüm buzların %90'ıdır ve gezegendeki bütün tatlı suların %70'ini içerir. Dünya'daki tüm suların yalnızca %3'ünün tatlı su olduğunu hatırlatmak isteriz.

Bu bölgede çok sayıda penguen, balina, fok ve benzeri denizel memeliler ve kuşlar bulunur. Bilinen hiçbir karasal hayvan yoktur. Az sonra değineceğimiz araştırma ekipleri hariç, insan da dahil olmak üzere...

Tüm Reklamları Kapat

Antarktika ile ilgili sık yapılan yanlışları da düzeltelim: Hayır, Eskimolar ve kutup ayıları Kuzey Kutup Dairesi'ndeki buzullarda yaşarlar, Güney Kutbu'nda bulunan Antarktika'da değil! Daha kolay akılda tutmak için, kutup ayıları daha iridir, dolayısıyla daha "üstte" yaşarlar (Kuzey Kutbu'nda). Penguenler daha ufaktır, o sebeple Güney Kutbu'nda yaşarlar (Bu bilimsel bir ilişkilendirme değildir, sadece hatırlamanızı kolaylaştırabilir).

Güney Kutbu'ndaki ortalama sıcaklık sıfırın altında 48.9 santigrat derecedir. Ancak bu sadece "ortalama" bir sayıdır. Örneğin Antarktika, 2013 Ağustos ayı içerisinde -93.2 santigrat derecelik sıcaklığa düşerek kayda geçen en düşük sıcaklığını görmüştür! Bundan önceki rekor, -89.2 santigrat dereceydi!

Bunu şöyle izah etmemize izin verin: Bugüne kadar Türkiye sınırları dahilinde, resmi kayıtlara geçen en soğuk hava sıcaklığı, -46.4 santigrat derece ile Van'ın Çaldıran ilçesinde 9 Ocak 1990 gününde görülmüştür. Ankara'nın gördüğü rekor en düşük sıcaklık 22 Şubat 1985 günü görülen -21.5 santigrat derece sıcaklıktır. İstanbul'un gördüğü rekor en düşük sıcaklık 28 Ocak 1969 günü kaydedilen -6.8 santigrat derece sıcaklıktır. İzmir'in gördüğü rekor en düşük sıcaklık 18 Ocak 1964 günü görülen -6.4 santigrat derece sıcaklıktır. -93.2 derecenin yanında bunların hepsi ılık bir ilkbahar günü gibi kalmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

60 derece güney enleminin daha altındaki tüm bölgeler yıl boyunca 1 uzun gece, 1 uzun gündüz yaşar. Güneş Mart'ta battıktan sonra Ekim'de doğar ve bir sonraki Mart'a kadar batmaz. 

Antarktika'da, tam Güney Kutbu üzerindeyken kuzeye gitmeniz istenseydi, ne tarafa doğru yürürdünüz? Herhangi bir tarafa! Çünkü ne yöne yürürseniz yürüyün, kuzeye doğru gidiyor olurdunuz!
Antarktika'da, tam Güney Kutbu üzerindeyken kuzeye gitmeniz istenseydi, ne tarafa doğru yürürdünüz? Herhangi bir tarafa! Çünkü ne yöne yürürseniz yürüyün, kuzeye doğru gidiyor olurdunuz!

Güney Kutbu, Antarktika'nın doğusunda, deniz seviyesinden 2835 metre yükseklikte bulunan ve en yakın su parçasından 1300 kilometre civarı uzakta bulunan bir noktadır. Bu öylesine yüksek ve izole bir noktadır ki, tam Güney Kutbu üzerinde dururken dağcıların başına gelebilen yükseklik hastalığından muzdarip olmanız muhtemeldir. Güney Kutbu'ndaki buzullar yılda yaklaşık 10 santimetre kadar kayarlar. Bu nedenle her sene, bir seremoni eşliğinde Güney Kutbu'nu belirleyen sembol 10 santimetre civarında kaydırılır.

Antarktika Araştırmalarının Tarihi

Güney Kutbu'na bir yolculuk yapma fikrini Aristoteles'e kadar takip etmek mümkün olsa da, kıtayı kendi gözleriyle görmeyi ve hatta ayak basmayı başaran ilk denizcilerin tarihi sadece 19. yüzyıla kadar gitmektedir.

Çok sayıda denizci, Dünya'nın 60. güney paralelinin ötesinde neler olduğunu merak ediyordu ve G. E. Fogg’ın Antarktika Biliminin Tarihi isimli kitabına göre, Antarktika'ya yönelik araştırmalar her zaman bir prestij olarak görülmüştür. Deniz filolarının sınırlarını zorlayan bir meydan okuma ve hatta bir güç gösterisi... Ayrıca Antarktika suları, son iki asrın balıkçılarına daha fazla balina ve fok yakalama imkanı sunuyordu. Bu da, gemilerin her seferinde Antarktik Çember'in daha da güneyindeki soğuk sulara yelken açmasına neden oluyordu.

Tarihçiler arasında, Antarktika'yı ilk gören kişinin kim olduğu konusunda bir fikir birliği yoktur; ancak, 1820'lerin başlarında Amerikalılar, İngilizler veya Ruslar olması muhtemeldir. Kıtaya resmi olarak belgelenen ilk ayak basma, Norveçli kaptan Leonard Kristensen ve tam da uygun olarak isimlendirilmiş balina avı gemisi Antarktika tayfası tarafından gerçekleştirilmiştir. Ondan sonra, yeni keşfedilen kıtaya yapılan seferler, Avustralya, Belçika, İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, Norveç, İskoçya ve İsveç’in Antarktika’ya filo göndermesiyle daha da hız kazandı. Bu Antarktika Yarışı nihayet Norveç’in Roald Amundsen ve İngiltere’nin Robert F. Scott tarafından Güney Kutbu’na ilk başarılı araştırma seferlerinin yapılmasına neden oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Kıtada yapılan bazı keşifler ve bölge üzerindeki çeşitli hak iddiaların ardından, 1957-1958 Uluslararası Jeofizik Yılı'nda, kıtada halihazırda araştırma ekibi bulunan on iki ülke, 1 Aralık 1959’da Washington’daki Antarktika Antlaşması'nı imzaladılar. Taraflar, Antarktika'nın sadece barışçıl amaçlarla kullanılmasında, bilimsel araştırmalarında işbirliği yapmakta ve tüm gözlemleri ve sonuçları kamuya açık ve ücretsiz yapmak konusunda hemfikir oldular. Ek olarak, 1988 yılında kurulan uluslararası bir dernek olan COMNAP veya Ulusal Antarktika Programları Yöneticileri Konseyi, bir Antarktika programına sahip olan ulusları birbirine bağlamanın yanı sıra Antarktika'da sürdürülen bilimsel araştırmaların yönetmeye yönelik yönergeleri geliştirmek ve uygulamaktan sorumludur. Bugün konsey, 30 program üyesi ve 6 gözlemci ülkesinden oluşuyor.

Antarktika'ya Olan İlgi Artıyor!

Son birkaç on yılda, hem bilimsel hem de halk arasında Antarktika'ya olan ilgide bir artış oldu. Ulusal Bilim Vakfı Kutup Programı Ofisi Antarktika Bilimler Bölümü'nün başkanı Alexandra R. Isern, Antarktika'ya yönelik ilginin artma sebebinin 2007-2008 yıllarının Uluslararası Kutup Yılı ilan edilmesi olabileceğini söylüyor:

İnsanlar, kutupsal sistemlerin Dünya'nın her yerindeki insanlar için önemli olan küresel sistemlere bağlı olduğunu giderek daha fazla anlıyor. Örneğin Antarktika buz tabakaları, mevcut ve gelecekteki küresel deniz seviyesi yükseliş hızının ne düzeyde olacağı konusunda kritik bir rol oynamaktadır.

Veriler de onu destekler niteliktedir. Son 50 yılda, Antarktika istasyonlarının, üslerinin ve havaalanı kamplarının sayısı, 2018'de 7.2 kat artarak 109'a ulaştı (bu, her yıl %11.6'lik bir artışa denk gelmektedir). COMNAP’a göre, bu istasyonların 98’i bugün açık, 43’ü yıl boyunca açık, diğerleri ise mevsimlik, yani sadece hava izin verdiği zaman açık.

Antarktika'daki Üslerin Sayısının Yıllara Göre Değişimi
Antarktika'daki Üslerin Sayısının Yıllara Göre Değişimi

Antarktika Araştırmaları Neden Önemlidir?

Ama neden? Neden bu kadar uzak, bu kadar düşmanca ve tamamen ıssız bir kıtayı araştıralım ki?

Tüm Reklamları Kapat

Bunun başlıca nedeni, neredeyse tüm küresel iklim sistemlerinin Antarktika'dan etkilenmesidir. Bu doğa kuvvetini görmezden gelmek, araştırmacıların iklim ve hava düzenlerini anlamalarını engeller. Isern şöyle diyor:

Antarktika kıtasının, küresel Dünya sisteminin kritik bir bileşeni olduğu konusunda giderek artan sayıda kanıt var. Bu kıta, Dünya'nın nasıl çalıştığını anlayabilmemiz konusunda son derece verimli bir araştırma sahası sunmaktadır. Ayrıca Antarktika'daki şartlar, nihayetinde uydularda, gezegenlerde veya gök cisimlerinde kullanılabilecek cihazların test edilmesi için son derece avantajlıdır.

Antarktika, gezegenimizin jeolojik bir muhasebecisi olarak da hizmet vermektedir. Jeologlar ve iklim bilimciler, buz katmanlarının derinliklerine kazılar yaparak, Dünya'nın iklimsel tarihini öğrenebilirler. Bu sayede daha iyi modeller ve tahminler geliştirebilirler

Ancak kıtada yapılan çalışmalar sadece temel araştırmalar değildir. Antarktika, küresel siyasi arenada da önemli bir rol oynamaktadır. Isern, Antarktika biliminin katkıda bulunmanın siyasi dünya sahnesine katılmanın bir yolu olduğunu söylüyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
70
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 24
  • İnanılmaz 8
  • Umut Verici! 8
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 6
  • Bilim Budur! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Cool Antarctica. Arctic And Antarctic - Comparisons & Similarities North Pole V South Pole. (13 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 13 Ekim 2019. Alındığı Yer: Cool Antarctica | Arşiv Bağlantısı
  • Herried. Comnap Antarctic Facilities (18 October 2018). (18 Ekim 2018). Alındığı Tarih: 13 Ekim 2019. Alındığı Yer: GitHub | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 22:40:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4724

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?. (14 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4724
Bakırcı, Ç. M. (2019, October 14). Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4724
Ç. M. Bakırcı. “Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Oct. 2019, https://evrimagaci.org/s/4724.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Antarktika, İnsanlığın Geleceği ve Bilim İçin Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 14, 2019. https://evrimagaci.org/s/4724.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close