Bilimde sahtekarlık yapanlar var mı? Neden yapıyorlar?

Bilimsel bir bilgiyi kendi çıkarları için çarpıtanlar var evet. İki örnek vereceğim.

İlk olarak evrim karşıtlarının yaptığı bazı örnekler:

Aklıma gelen bazı örnekler Adnan Oktar gibi kişilerin yaptığı balık zokası sahtekarlığı ve bambaşka canlı fosillerini günümüzdeki ile aynı demesi gibi örnekler olduğu gibi bilimsel yöntemi, faydalı mutasyonu, evrimin ve türleşmenin nasıl işlediğini bilmeden inancı yüzünden verilerin tersini söyleyen yani düpedüz yalan söyleyenevrimi çürüttüğünü iddia eden "bilim insanları". Artık ateist mi dersiniz bilmem ama evet bilim insanı değil. Bu örneği "Şu bilim insanı evrimi çürüttü." gibi örneklerin hepsinde görebilirsiniz.

İkinci örnek de evrim karşıtlarının sıklıkla kullandığı bir argümandan gelsin.

Evrim karşıtlığına ile bir kez bile denk gelmiş biri bile bilecektir bu örnekleri. Piltdown adamı gibi birkaç tane örnekler. Evet. Bu, gerçekten bir sahtekarlıktır. Peki, evrimi kanıtlamak için evrimcilerin yaptığı bir çaresizlik midir, hayır. Amatör bir arkeoloğun kendi ününü arttırma çabası. Bu sahtekarlığı ortaya çıkaran yine bilim insanları. Evrimi kullanan bilim insanları. Evrim karşıtlığı yapan dinci kişiler değil. Bir bilim sahasında ufak tefek hatalar da olabilir örneğin, illa sahtekarlık olacak diye bir şey yok. Bu yüzden birçok bilim insanı tarafından defalarca kontrol edilir ve hata varsa ortaya çıkar. Bazı fosil koleksiyoncuları bu tür sahtekarlıklar yapsa bile yine evrimsel biyologlar ve evrimi kullanan bilim insanları tarafından ortaya çıkarılır. Ama tabii ki birkaç sahtekarlıktan (ki evrimii kullanan bilim inasanlarının ortaya çıkardığı sahtekarlıklardan) evrimi inkar etmek, hatalıdır. Evrimi inkar etmek için "Bütün bilim insanları bizi kandırıyor, hepsi yalan." demek gerkir ve bu da komplo teorisidir.

Şüphecilik ile inkarcılık farkını da bilmekte yarar var. Şüphecilik, güvenilir verilerin yetersizliğinde görülen sağlıklı miktardaki şüpheciliktir. İnkarcılık ise, ezici miktarda delilin varlığına rağmen gösterilen inada dayalı "şüphe"dir. Çoğu filozof, bu ikinci tip şüpheyi "şüphe" olarak bile kabul etmez.

Elbette bilimsel gerçekleri kendi çıkarları için saptıran kişiler olabilir ama bu bilime bir paranoya ile yaklaşmamız ya da tamtersi sorgulamadan kabullenmemiz gerektiği anlamına gelmiyor. Bu sorunu çözmek çok basit. Şüphecilik.

Günümüzde Skeptisizm (ya da diğer adıyla Şüphecilik) birçok kişi tarafından yanlış anlaşılmaktadır ve sıklıkla İnkârcılık (İng: Denialism) ile karıştırılmaktadır. İnkârcılık, karşımıza konulan tüm kanıtlara rağmen onları görmezden gelme durumudur, ancak bilimsel şüphecilikte bu yoktur. Bilimsel şüpheciliğin kalbinde Eleştirisel Düşünce (İng: Critical Thinking) yatar. Şüphecileri eleştiren insanlar onları genellikle kapalı fikirli olmakla itham ederler, ancak genel amaç öne sürülen iddiaların ne kadar Kanıta Dayalı (İng: Evidence-Based) olduğu ve Bilimsel Metodolojiye (İng: Scientific Methodology) ne kadar sadık kaldığını ortaya çıkarabilmektir. Tanım gereği her bilim insanı ve her araştırmacı bir şüpheci olmalıdır. Aksi taktirde günümüzde gördüğümüz gibi birbirinden hatalı ve bazı durumlarda zararlı bilgilerin yayıldığını görebiliriz.

Eğer birer skeptik olarak karşınıza çıkan iddiaları düzgünce incelemek istiyorsanız, gökbilimci Carl E. Sagan'ın Zırvalık Saptama Kiti'ni (İng: Baloney Detection Kit) özetleyecek şekilde Skeptic Magazine'in baş editörü Michael Shermer tarafından hazırlanan bu listedeki soruları ön planda tutunuz:

İddianın kaynağı ne kadar güvenilir?

Kaynak benzer iddiaları mı sunuyor?

İddialar başkaları tarafından doğrulandı mı?

Dünya'nın işleyişiyle uygun mudur?

İddiayı yalanlamaya çalışanlar oldu mu?

Ağır basan kanıt neye işaret etmektedir?

İddia sahibi bilimin kurallarına uymakta mıdır?

İddia sahibi kendi teorisini destekleyen pozitif kanıt sunuyor mu yoksa diğer teoriyi destekleyen kanıtı mı inkâr ediyor?

Yeni teori eski teori kadar birçok olayı açıklayabiliyor mu?

İddia sahibinin kişisel inançları, ideolojileri ve dünya görüşü araştırmasını yönlendiriyor mu yoksa tam tersi mi?

Bu tür sorular sorarak, sorgulayarak iki tarafa da bakıp bağımsız veri hatlarınca desteklenen verileri bulabilir ve gerçeğe daha yaklaşabiliriz. Yani bir paranoyaya kapılıp bilimi suçlamaktansa bu sorunun üstesinden kendimiz gelmeliyiz. Bilimsel olarak şüpheci olmayıp çaba sarf etmeden zaten gerçeğe ulaşamayız. Evet zor olacak, çok çaba gerektiriyor ama paranoyadan çok daha iyi bir yöntem olacaktır.