Önce dokular oluşur. Sonra organlar. Doku olmadan organ olmaz. Organ dokuların birleşimidir. Yanılmıyorsam okullarda öğretiliyordu. Dolayısıyla bir organı dokusuz düşünemeyiz. Damar bir dokudur. İyi günler.
Önce dokular oluşur. Sonra organlar. Doku olmadan organ olmaz. Organ dokuların birleşimidir. Yanılmıyorsam okullarda öğretiliyordu. Dolayısıyla bir organı dokusuz düşünemeyiz. Damar bir dokudur. İyi günler.
İlk başta omurgasız hayvanlarda damar-benzeri kanallar oluşuyor:
Evrimsel süreçte bu kanallar öncelikle çoklanarak, dallara ayrılıyor ve birbirine bir ağ şeklinde bağlanmaya başlıyor:
Sonrasında bu kanallar boyunca bazı kısımlar sertleşip kasılabilir hâle gelerek, "ostium" dediğimiz yapıya evrimleşiyorlar - ki bu da kalbin atası konumundaki bir yapı. Ostia, damarlar boyunca akan vücut sıvılarının nodlar arasındaki hareketini sağlıyor:
Sonrasında çok sayıda ostium yerine, bugün "kalp" dediğimiz tek kas evrimleşiyor.
Ayrıca ilk başta dolaşım sistemi bugünkü gibi kapalı bir devre de değil (aşağıda sağda); açık. Yani bir noktada vücut sıvısı, dokuların içine/arasına sızıyor (aşağıda solda):
Omurgalıların evriminde bu kalp giderek özelleşmeye başlıyor; bu evrimin basamaklarını bugün bile görebiliyoruz:
Aşağıdaki grafikte (sadece omurgalılar kısmı) biraz daha net görülüyor:
Sadece kalbin parçalarının kademeli evrimine de odaklanabiliriz:
Bu tür özellik çoklanmalarının (mesela odacık sayısının artmasının) gen veya kromozom çoklanmalarıyla yaşanabildiğini de biliyoruz.[1][2][3][4]
Elbette bu süreçte daha çözülecek detaylar var ve buradaki de aşırı kısaltılmış bir anlatım; ama kalbin ve dolaşım sisteminin evrimsel basamaklarını da diğer tüm sistemler gibi gayet iyi biliyoruz.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.