Dolaşım sistemi nasıl evrimleşti? Önce kalp mi yoksa damarlar mı oluştu?

İlk başta omurgasız hayvanlarda damar-benzeri kanallar oluşuyor:

Evrimsel süreçte bu kanallar öncelikle çoklanarak, dallara ayrılıyor ve birbirine bir ağ şeklinde bağlanmaya başlıyor:

Sonrasında bu kanallar boyunca bazı kısımlar sertleşip kasılabilir hâle gelerek, "ostium" dediğimiz yapıya evrimleşiyorlar - ki bu da kalbin atası konumundaki bir yapı. Ostia, damarlar boyunca akan vücut sıvılarının nodlar arasındaki hareketini sağlıyor:

Sonrasında çok sayıda ostium yerine, bugün "kalp" dediğimiz tek kas evrimleşiyor.

Ayrıca ilk başta dolaşım sistemi bugünkü gibi kapalı bir devre de değil (aşağıda sağda); açık. Yani bir noktada vücut sıvısı, dokuların içine/arasına sızıyor (aşağıda solda):

Omurgalıların evriminde bu kalp giderek özelleşmeye başlıyor; bu evrimin basamaklarını bugün bile görebiliyoruz:

Plos One

Aşağıdaki grafikte (sadece omurgalılar kısmı) biraz daha net görülüyor:

Sadece kalbin parçalarının kademeli evrimine de odaklanabiliriz:

Bu tür özellik çoklanmalarının (mesela odacık sayısının artmasının) gen veya kromozom çoklanmalarıyla yaşanabildiğini de biliyoruz.^[1][2][3][4]

Elbette bu süreçte daha çözülecek detaylar var ve buradaki de aşırı kısaltılmış bir anlatım; ama kalbin ve dolaşım sisteminin evrimsel basamaklarını da diğer tüm sistemler gibi gayet iyi biliyoruz.