Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
2

Neden insan kendi etrafında hızlı bir biçimde dönünce başı döner?

Her çevresinde hızlı dönüşte insanın başı döner mi? Örneğin bi uçak akrobasi pilotu g kuvveti yer. İnsan kendi etrafında döndüğünde olan şey de g kuvvetimidir?
5,977 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Nice'z Kok
Nice'z Kok
18K UP
Lisans Öğrencisi

Merhabalar :)

Öncelikle bedenimizde dengeyi sağlayan yapıları bir gözden geçirelim.

Tüm Reklamları Kapat

İç kulağın üst bölümünde bulunan vestibuler sistemimiz aracılığıyla bir şeyin dik mi ya da yatay mı ya da hareket ediyor mu yoksa duruyor mu olduğunu algılarız.

İşte sistemin yer çekimine bağlı yönü algılama süreci:

Tüm Reklamları Kapat

  • Kalsiyum karbonat (tebeşir) kristalleri içeren otolitik organlar içerir.
  • Kristaller tüy gibi olan duyusal sinir hücrelerine tutunurlar.
  • Kafanızı farklı yönlere (öne, arkaya, sağa sola) doğru eğdiğinizde yerçekimi bu kristalleri eğdiğiniz yöne doğru çeker.
  • Kristaller tüy gibi olan sinir hücrelerini uyararak beyine sinyaller göndermesini sağlar.
  • Beyin bu sinyalleri kafamızın hangi yöne doğru olduğunu anlamak için yorumlar.

Şimdi de vestibuler sistemin hareketi nasıl algıladığına bakalım:

  • Hareket algısı için 3 adet yarım daire kanalı vardır.
  • Yarım daire kanalları endolenf denilen iç kulak sıvısı ve tüy gibi olan duyu sinir hücreleri içerir.
  • Kafanızı belirli bir yöne doğru hareket ettirdikçe, endolenf fizikteki eylemsizlik kanununa bağlı olarak hareket yönüne direnir.
  • Endolenfin bu hareketi tüysü hücrelerin uyararak beyne sinyal göndermelerini sağlar.
  • Beyin sinyalleri yorumlayarak kafanızı ne tarafa doğru hareket ettirdiğinizi anlar.

Endolenf (İç Kulak Sıvısı)

Etrafınızda belirli bir süre boyunca döndüğünüzde, endolenf yavaş yavaş döndüğünüz yönde hareket etmeye başlar ( çorba karıştırmak gibi ). Endolenfin bu dönüşü beyne başınızın döndüğü sinyallerini gönderir. Beyin çok hızlı bir şekilde bu sinyallere adapte olur çünkü endolenfiniz de sizinle aynı hızda ve aynı yönde dönmeye başlayacaktır ve tüysü sinir hücrelerini uyaramayacaktır. Fakat dönmeyi bıraktığınızda, endolenf dönmeye devam ederek tüysü hücreleri tersi yönde uyaracaktır. Tüysü hücreler de beyninize sinyaller gönderecektir. Beyin de dursanız bile bu sinyalleri hala dönüyorsunuz olarak yorumlayacaktır. İşte bu durum da baş dönmesinin neden kaynaklandığını ortaya koyuyor. Bir süre sonra endolenfinizin dönüşü duracaktır ve beyne daha fazla sinyal gitmeyecektir, bu anda da beyin dönüşünüzün durduğunu anlayacak ve baş dönmeniz sona erecektir.

İsterseniz bu durumu küçük bir deneyle siz de tecrübe edebilirsiniz. (Etrafınızda zarar verici bir objenin olmadığına dikkat ediniz.)

  • Sağ tarafınıza doğru hızlıca 5-10 kez kendi etrafınızda dönün ve durun. Durduğunuzda tıpkı yukarıda anlatıldığı gibi baş dönmesi yaşayacaksınız.
  • Yukarıdaki aşamayı yapıp baş dönmeniz geçtikten sonra, birinci aşamayı tekrarlayın ancak durduğunuz anda bu kez solunuza doğru aynı sayı kadar dönün, durduğunuzda başınızın dönmediğini göreceksiniz.

İkinci durumda endolenfinizi tersi yönde hareket ettirdiğiniz için iki etki birbirini yok edecektir.

Kendi etrafınızda belirli bir süre döndüğünüzde muhtemelen baş dönmesi ya da vertigo halini tecrübe edersiniz. Hatta bazı insanlar koltuktan çok hızlı bir şekilde kalktıklarında başları döner. Baş dönmesi durumunda, muhtemelen vücudunuzun hareketi algılayan bir kısmı beyninize yanlış sinyal göndermiş demektir. İç kulağımızdaki şaşırtıcı sistem baş dönmesi durumunun açıklayıcısıdır.

Astronotların sık sık başları döner çünkü Dünya’nın yerçekimine maruz kalmazlar. Arabanın içinde birden yüksekten aşağıya indiğinizde ya da roller coastera bindiğinizde karnınızda oluşan hissi hatırlayın. Bu hissin sürekli olduğunu hayal edin. Çünkü uzayda herhangi bir yerçekimi yoktur, dolayısıyla otolitik organlar iyi çalışmazlar, yani “yukarı” ya da “aşağı” anlamsız gelir. Dalgıçlar da aynı durumu yaşarlar. Buoyancy (batmama) otolitik organları tıpkı yer çekimi olmayan durumdaki gibi etkiler. Bu yüzden, bir dalgıç su atında yönleri karıştırır ve görsel bir işaret olmadan hangi yönün yukarı, hangi yönün aşağı olduğunu anlayamaz.

kuvvetinin doğrudan bir etkisi olmamakla beraber bu yapıların verdikleri sinir iletilerini karıştırtmasıyla beraber baş dönmesi görülebilmektedir.Sonuç olarak bir akrobasi pilotunun baş dönmesi deneyimini yaşamasının nedeni temelde G kuvveti değil ani konum değişikliği olarak değerlendilebilir.

1,424 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Bilim Fili. (6 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 6 Eylül 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Meraklı Kim. (6 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 6 Eylül 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close