Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
0

Neden dinozor fosillerinde kafa hep arkaya bükülmüş şekilde?

268 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

İki paleontologa göre, fosilleşmiş birçok dinozorda geniş açık ağız, kafası geri atılmış ve kıvrılmış kuyrukların tuhaf pozu, beyin hasarına ve boğulmaya (asfiksi) karşı tipik olarak acı çeken ölümün sesini gösteriyor.

Bu ikonik ölüm pozu, yüzyıllardır bilim insanlarını düşündürüyor. En meşhur olanı 150 milyon yıllık Archaeopteryx fosilindeydi. 2007'de Berkeley Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kevin Padian ve ekip arkadaşları Paleobiology dergisinde bu konuda bir makale yayımladılar. Malum pterosaurlardan, dinozorlara ve memelilere kadar birçok fosil bu pozisyonda bulundu. Dolayısıyla öldüklerinde nehir gibi su birikintileri kenarında veya su içerisindeydiler ki, öldükten sonra akıntı ile kemikleri bu görünümü aldı. Ayrıca rigor mortis (ölüm katılığı) ve kuruyan kaslar da bu soruya cevap verebilir.

Öte yandan Yale Üniversitesi'nden Veteriner Faux konuya karşı çıktı. Aslında bu görüntü, opistotonus adı verilen ve santral sinir sistemi hasarı olan insan dahil bütün hayvanlarda sık rastlanan bir pozisyondur. Kelime anlamı olarak vücudun "yay" halini alması demektir. Başlıca nedeni boyun ve sırt kaslarının anormal kasılmasıdır. Menenjit, tetanos, histeri, diğer enfeksiyon durumlarında ya da bazı sara nöbetlerinde görülebilir. Hatta en sık sebebi günümüzde tetanos etkeni Clostridium tetani isimli gram-pozitif bakteridir. Kendisinde tetanospazmin isimli nörotoksin bulunur, böylece kaslarda kasılmalara sebebiyet verir.

Tüm Reklamları Kapat

Faux'un açıklaması sayesinde Padian ve ekip arkadaşları, "Bu sayede birçok fosil hakkında bilmediğimiz bilgiler elde edebiliriz. Bu durumlara ölüm anları ve ölüm nedenleri de dahil" dedi.

Ayrıca, söz konusu hayvanların yüksek metabolik aktiviteye sahip olduklarını da anlayabiliyoruz. Dolayısıyla Padian'a göre bu hayvanlar sıcakkanlı olmalılar. Timsah ve kertenkele gibi soğukkanlılar hipoksiden (kanlanamama, oksijensizlik), sıcakkanlılar kadar etkilenmez. Etkilenirler evet, ancak bu denli yaygın olamaz. İlk başta kuruyan kasların ve tendonların asimetrik olarak kasıldığını dile getirmişlerdir. Fakat Padian, onların çok iyi korunmuş olması gerektiğini, yani uzun süre açıkta beklemelerinin mümkün olmadığını vurguladı. Aksi takdirde leş yiyiciler tarafından parçalanırlardı. O zaman nasıl olur da kuruyabilmişlerdir?

O zaman santral sinir sistemi hasarı argümanına geri dönelim. Beyincik (cerebellum) vücudun pozisyonunu koruyan kasları kontrol eder. Yani yerçekimine karşı ayakta dururken, fark etmediğiniz şekilde kasılan ekstensör (gerici) kaslar gibi. Herhangi bir beyincik hasarında bu sinirsel aktivite bozulabilir ve kaslar daha çok gerilerek opistotonus pozisyonu alabilir. Padian ve Faux birçok eski fosili tekrar incelerken cerebral disfonksiyon durumunu daha çok onayladılar.

Söz konusu argümanı destekleyen bir Allosaurus fosilinde analizler sonucu bakteriyel enfeksiyon gözlemlendi. Dolayısıyla enfeksiyon, memenjite ilerlemiş ve opistotonus pozisyonuna sebebiyet vermiş olabilir. Bu durum Clostriduim tetani bakteri salgını kaynaklı ya da su üstünde "kızıl akıntı" denilen alg/plankton nedenli doğa olaylarından olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Gel gelelim 2012'de Achim G. Reisdorf ve Michael Wuttke tarafından yapılan son çalışmaya... Bu çalışmanın sonucuna göre dinozorlar opistotonik pozisyondan değil, ölüm anından önce (perimortem) suya batmakta olan dinozorların omurları boyunca uzanan ligamentum elasticum isimli ligamentin enerjisini boşaltarak boynu ve kuyruğu geriye kıvırmasından dolayı o pozisyonu alıyorlar. Bu ligament normalde vücut pozisyonunu karada korurken, kaldırma kuvveti ile birlikte ölüm sırasında artık fazla çekmeye başlıyor. Tavuklar üzerinde yaptıkları deneyler sayesinde boyunlarının 90 dereceden bile fazla çekildiğini gözlemlediler.

Aslında yüksek ihtimalle her iki durum da geçerli olabilir. Yani birinin diğerine bir üstünlüğü yok. Söz konusu hayvanın ölüm yeri ve ölüm sebebi açıklama için belirleyici unsur olacaktır.

135 görüntülenme

Kaynaklar

  1. P. Türkoğlu. Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?. (30 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 27 Eylül 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close