Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?

3 dakika
15,639
Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?
Tüm Reklamları Kapat

İki paleontologa göre, fosilleşmiş birçok dinozorda geniş açık ağız, kafası geri atılmış ve kıvrılmış kuyrukların tuhaf pozu, beyin hasarına ve boğulmaya (asfiksi) karşı tipik olarak acı çeken ölümün sesini gösteriyor. 

Bu ikonik ölüm pozu, yüzyıllardır bilim insanlarını düşündürüyor. En meşhur olanı 150 milyon yıllık Archaeopteryx fosilindeydi. 2007'de Berkeley Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kevin Padian ve ekip arkadaşları Paleobiology dergisinde bu konuda bir makale yayımladılar. Malum pterosaurlardan, dinozorlara ve memelilere kadar birçok fosil bu pozisyonda bulundu. Dolayısıyla öldüklerinde nehir gibi su birikintileri kenarında veya su içerisindeydiler ki, öldükten sonra akıntı ile kemikleri bu görünümü aldı. Ayrıca rigor mortis (ölüm katılığı) ve kuruyan kaslar da bu soruya cevap verebilir. 

Öte yandan Yale Üniversitesi'nden Veteriner Faux konuya karşı çıktı. Aslında bu görüntü, opistotonus adı verilen ve santral sinir sistemi hasarı olan insan dahil bütün hayvanlarda sık rastlanan bir pozisyondur. Kelime anlamı olarak vücudun "yay" halini alması demektir. Başlıca nedeni boyun ve sırt kaslarının anormal kasılmasıdır. Menenjit, tetanos, histeri, diğer enfeksiyon durumlarında ya da bazı sara nöbetlerinde görülebilir. Hatta en sık sebebi günümüzde tetanos etkeni Clostridium tetani isimli gram-pozitif bakteridir. Kendisinde tetanospazmin isimli nörotoksin bulunur, böylece kaslarda kasılmalara sebebiyet verir. 

Tüm Reklamları Kapat

Faux'un açıklaması sayesinde Padian ve ekip arkadaşları, "Bu sayede birçok fosil hakkında bilmediğimiz bilgiler elde edebiliriz. Bu durumlara ölüm anları ve ölüm nedenleri de dahil" dedi.

Ayrıca, söz konusu hayvanların yüksek metabolik aktiviteye sahip olduklarını da anlayabiliyoruz. Dolayısıyla Padian'a göre bu hayvanlar sıcakkanlı olmalılar. Timsah ve kertenkele gibi soğukkanlılar hipoksiden (kanlanamama, oksijensizlik), sıcakkanlılar kadar etkilenmez. Etkilenirler evet, ancak bu denli yaygın olamaz. İlk başta kuruyan kasların ve tendonların asimetrik olarak kasıldığını dile getirmişlerdir. Fakat Padian, onların çok iyi korunmuş olması gerektiğini, yani uzun süre açıkta beklemelerinin mümkün olmadığını vurguladı. Aksi takdirde leş yiyiciler tarafından parçalanırlardı. O zaman nasıl olur da kuruyabilmişlerdir?

O zaman santral sinir sistemi hasarı argümanına geri dönelim. Beyincik (cerebellum) vücudun pozisyonunu koruyan kasları kontrol eder. Yani yerçekimine karşı ayakta dururken, fark etmediğiniz şekilde kasılan ekstensör (gerici) kaslar gibi. Herhangi bir beyincik hasarında bu sinirsel aktivite bozulabilir ve kaslar daha çok gerilerek opistotonus pozisyonu alabilir. Padian ve Faux birçok eski fosili tekrar incelerken cerebral disfonksiyon durumunu daha çok onayladılar. 

Söz konusu argümanı destekleyen bir Allosaurus fosilinde analizler sonucu bakteriyel enfeksiyon gözlemlendi. Dolayısıyla enfeksiyon, memenjite ilerlemiş ve opistotonus pozisyonuna sebebiyet vermiş olabilir. Bu durum Clostriduim tetani bakteri salgını kaynaklı ya da su üstünde "kızıl akıntı" denilen alg/plankton nedenli doğa olaylarından olabilir. 

Tüm Reklamları Kapat

Gel gelelim 2012'de Achim G. Reisdorf ve Michael Wuttke tarafından yapılan son çalışmaya... Bu çalışmanın sonucuna göre dinozorlar opistotonik pozisyondan değil, ölüm anından önce (perimortem) suya batmakta olan dinozorların omurları boyunca uzanan ligamentum elasticum isimli ligamentin enerjisini boşaltarak boynu ve kuyruğu geriye kıvırmasından dolayı o pozisyonu alıyorlar. Bu ligament normalde vücut pozisyonunu karada korurken, kaldırma kuvveti ile birlikte ölüm sırasında artık fazla çekmeye başlıyor. Tavuklar üzerinde yaptıkları deneyler sayesinde boyunlarının 90 dereceden bile fazla çekildiğini gözlemlediler.

Aslında yüksek ihtimalle her iki durum da geçerli olabilir. Yani birinin diğerine bir üstünlüğü yok. Söz konusu hayvanın ölüm yeri ve ölüm sebebi açıklama için belirleyici unsur olacaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Üzücü! 2
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/12/2024 21:13:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5320

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Taklit
Sars Virüsü
Salgın
Hücre
Göğüs Hastalığı
Gazetecilik
Şiddet
Ribozim
Nükleer Enerji
Kuantum Fiziği
Aminoasit
Afrika
Organ
Periyodik Cetvel
Malzeme
Bilim İnsanı
Fosil
Organizma
Hava
Yörünge
Komplo Teorisi
Yaşanabilir Gezegen
Bilim Tarihi
Kurbağa
Kadın Doğum
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu, et al. Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?. (30 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 12 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5320
Türkoğlu, P., Bakırcı, Ç. M. (2018, January 30). Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?. Evrim Ağacı. Retrieved December 12, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5320
P. Türkoğlu, et al. “Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 30 Jan. 2018, https://evrimagaci.org/s/5320.
Türkoğlu, Pedram. Bakırcı, Çağrı Mert. “Canlılar, Neden Çoğu Zaman Kafalarını Geri Atmış Gibi Fosilleşiyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 30, 2018. https://evrimagaci.org/s/5320.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close