Plastik adı verilen insan yapımı polimerlerin çok sayıda günümüzde birçok faydası ve çok sayıda kullanım alanı vardır.^[1] Bunların detaylarını buradan okuyabilirsiniz. Bu yazımızda, plastiğin faydaları veya genel olarak zararlarından değil, plastiklerle ilgili çok spesifik ama son derece yaygın bir yalandan söz edeceğiz: Plastiklerin diğer ürünler kadar veya sınırsız geri dönüştürülebilir bir malzeme olduğu yalanından... Bunun neden bariz bir yalan olduğunu anlamak için, çok basit birkaç istatistik verebiliriz:

Eğer geri dönüştürülen plastiğin, üretilen toplam plastiğe oranını görmek isterseniz, aşağıdaki grafiği inceleyebilirsiniz:

Çocuk sahibi olmak hayatımız boyunca karşılaşabileceğimiz en büyük sorumluluklardan birisi. Çocuk büyütmek, hayatta tutmak ve belki de en önemlisi, o çocuğu hayata hazırlamak… Elbette mükemmel olmamız mümkün değil ama elimizden gelenin en iyisini yaptığımızdan da emin olmalıyız.

Bu süreçte kimi konuları çocuğumuzla konuşmak çok kolay ve eğlenceliyken, kimi konuları konuşmak ise bizler için daha zor ve kaygı verici olabilir. Daha önceden çocuklara cinselliği nasıl anlatmanız gerektiğinden söz etmiştik; bu yazıda, bu zor ve kaygılı konulardan birisi olan ölümden söz edeceğiz.

İklim değişikliği meselesi, geleceğimizi ilgilendiren en önemli konulardan bir tanesi. Bu konuda hatırı sayılı bir biçimde kamuoyu farkındalığı ile beraber devletlerin, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşların planları ve hedefleri var ve bu hedefler giderek artmakta. İklim değişikliği, dünyanın en büyük savunma ve güvenlik ittifakı NATO'nun (Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü) da gündeminde yer alıyor. İklim değişikliği, ilk olarak NATO'nun 2010 Stratejik Konsepti'nde yer aldı. 2010 Lizbon Zirvesi'nden bu yana, zirve bildirilerinde iklime vurgu yapıldı. 2014'te "Yeşil Savunma çerçevesi" kabul edildi. Son olarak NATO, 2021 Brüksel Zirvesi'nde iklim değişikliği konusunu gündemine resmen aldı ve iklim değişikliğine karşı hedefleri içeren bir Eylem Planı'nı ilan etti.^[1]

NATO, iklim değişikliğini hem güvenlik bağlamında ele alıyor hem de iklim temelli doğa olaylarının askeri altyapı ve tesisler üzerindeki etkisine karşı önlemler almak istiyor. Ayrıca, bu doğa olaylarının NATO'nun operasyonel kapasitesini de olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyor. Peki iklimin askeri faaliyetlere nasıl etkisi olacak?

Çok az film, izleyicilere V for Vendetta’dan daha "isyankar" bir hava aşılamıştır. Bir 16. yüzyıl devrimcisi olan Guy Fawkes'a atıfla başlayan film, ölçüsüz hükümet kontrolü ve vatandaşların toplum içinde sahip olması gereken güç miktarına yönelik sorunlara odaklanıyor. Film, hayatını baskıcı bir hükümeti devirmeye ve İngiltere liderlerinin yanlışlarını ortaya çıkarmaya adamış bir karakter olan V üzerine yoğunlaşıyor.

Tabii ki de filmde hoş gözüken aktörler ve hayran bırakan aksiyon sahneleri mevcut; fakat filmin asıl başarısı, izleyicilere yaşadıkları toplumda kendilerinin ve hükumetin rolünü düşündürmeyi becerebilmesinden geliyor. Büyük çoğunlukta insana yararı dokunsa bile, hükumeti sınırlanması gereken bir nokta var mıdır? Peki ya bu yarar, azınlık bir grubun hakları pahasına sağlanıyor ise? Gelin hep birlikte V for Vendetta'nın geçmişine, bugününe ve yarınına bir bakış atalım.

Küçük bir Avusturya köyünde bulunan bir mumyanın incelemesi sırasında araştırmacılar, alışılmadık materyallerden oluşan bir karışımın bedeni korumak için kullanıldığını keşfetti. Mumyalama yöntemiyle ilgili ilk rapora göre çok az çürüme belirtisi gösteren mumya ince dallar ve talaşla doldurulmuş, çinko klorürle işlenmişti. Bu, alışılagelmiş Mısır tarzı mumyalamadan oldukça farklıydı. Daha ayrıntılı incelemeler sonucundaysa mumyanın yaklaşık 300 yıl önce bu bölgede yaşamış bir papaz olduğunu ortaya çıktı.

Yüzyıllar boyunca gezegenin dört bir yanındaki pek çok topluluk ölülerini (genellikle dinsel sebeplerle) mumyaladı. Tüm bu kültürler, bu işlem için farklı metotlar kullandıysa da her yöntem diğerleri kadar detaylı araştırılmayabiliyor.

Ekinokokkozis, Cestoda sınıfının Cyclophyllidea takımına dahil edilen Taeniidae familyasından Echinococcus cinsine ait yassı solucanların neden olduğu enfeksiyondur. Hastalığa kistik ekinokokkoz, hidatik ekinokokkoz ve hidatizos da denilmektedir. Hastalığa neden olan Echinococcus türleri başlıca E. granulosus, E. multilocularis, E. vogeli ve E. oligarthrus olmak üzere dört tanedir. Bu Echinococcus türleri son konak olan başta köpek olmak üzere, tilki ve kurt gibi yabani etçillerin vücutlarında yaşayan endoparazitlerdir (iç parazit). Başta koyun, keçi, sığır olmak üzere birçok memeli de arakonaktır. İnsanlar da bu parazitler için arakonak olarak değerlendirilir, bu yönüyle zoonoz karakterlidir.

Enfeksiyon şiddeti ve biçimi enfekte ettiği canlının arakonak yada son konak olmasına göre değişiklik gösterir. Bunun sebebi ara konaklarda parazitin larval formları enfeksiyon oluştururken son konaklarda ise ergin parazitlerin enfeksiyon oluşturması, bunların tutunduğu ve yerleştiği organların farklı olması, dolayısıyla meydana getirdikleri patolojik değişikliklerin farklı olmasıdır. Ara konak olan insan dahil çeşitli memeli canlıda larva formu olarak içi sıvı dolu, çapı 10 cm den fazla olabilen ve farklı organlarda bulunabilen kistik yapılar meydana gelir. İnsanlarda parazitlenme ve görülme sıklığı bakımından en önemlileri E. granulosus ve E. multilocularis türleridir.

Wernicke-Korsakoff Sendromu (WKS), özellikle kronik alkol kullanımı sonucu ortaya çıkan ve merkezi sinir sisteminde ciddi hasarlara yol açan bir nörolojik bozukluktur. WKS, birbirinden farklı ancak genellikle birlikte görülen iki durumu kapsar: Wernicke Ensefalopatisi (WE) ve Korsakoff Psikozu (KP). Bu sendrom, özellikle tiamin (B1 vitamini) eksikliğine bağlı olarak gelişir ve tedavi edilmediğinde kalıcı beyin hasarına neden olabilir.^[1]

Wernicke-Korsakoff Sendromu, iki aşamadan oluşur: Wernicke Ensefalopatisi (akut evre) ve Korsakoff Psikozu (kronik evre). Her iki durum da merkezi sinir sistemini etkiler, ancak semptomları farklılık gösterir.^[2]

Agresif kanserler öylesine şiddetli bir şekilde yayılabilir ki, dokularda yanlış yönde işlevselliğine sebep olabilir ve konak canlıyı daha çok tüketerek konaklarından kurtulmak isteyen istilacı parazitler gibi davranırlar. Biology Direct'te dolanan garip bir hipotez doğruysa, nadiren de olsa böyle bir şey mümkün olabilir: Konaklar arasında nasıl dolaşacağını öğrenen kanserler yavaş yavaş kendi çok hücreli türlerine dönüşebilir. Araştırmacılar, ilk bilinen örnek olup olmadıklarını anlamak için Myxosporea denilen bu ilginç deniz paraziti grubunu incelemektedir.

Mikroskopik parazitler arasında Myxosporea alt sınıfı neredeyse iki yüzyıl önce keşfedildi ve bugünlerde 2.000'den fazla tür tanındı. Karmaşık yaşam döngüleri çalışmayı özellikle zorlaştırıyor. Bilim insanları, balıklarda bulunanların, solucanlarda bulunanlarla aynı tür olduğunu ve tamamen farklı parazit sınıfları olmadığını 1980'lere kadar fark etmediler. Parazitlerin çoğu, sadece hayvan konaklarının dokularına sızmakla yetinirken, Myxosporea türleri sıklıkla konak canlının kendi hücrelerinin içinde ikâmet eder.