Valla, "Büyük Patlama'dan öncesi" diye sorunca, kuantum fizikçilerinin bile "bir saniye, uzayzaman tam olarak nerede başlıyordu ya?" diye kara kara düşündüğü, acayip bir konu. Einstein'ın meşhur 'sine (hani şu uzayzamanı lastik gibi çekiştirip duran metrik tensör) bakarsak, zaman dediğin şey zaten Büyük Patlama'yla beraber "selam millet, parti başlasın" demiş olabilir; yani "önce" diye bir kavramın o partiye davetiyesi bile yokmuş, anca kapıdan bakmıştır. Ama bizim hiperaktif fizikçiler durur mu, yapıştırmışlar teorileri: "Acaba evrenimiz önceki hayatında süper-sıkıştırılmış bir kozmik nohut tanesiydi de sonra 'Büyük Sıçrama' (Big Bounce) ile 'ta-daaa' mı yaptı?" diye kafa patlatıyorlar – buna da Döngüsel Kuantum Kütleçekimi diyorlar ve o meşhur tekillik çıkmazından holonomileri gibi "bunu anca kafası trilyon bir uzaylı anlar" dedirten formüllerle sıyrılmaya çalışıyorlar. Sonra Sicim Teorisi tayfası var ki, onlar da olayı "belki de iki devasa kozmik yufka (branelermiş adı) kafa kafaya tokuştu ya da bir çoklu evren otobanında sonsuz gazla giden bir skaler alan (inflaton denen bir tip) vardı" gibi daha da fantastik boyutlara taşıyıp işi süperkütleçekim âlemlerine kadar vardırıyorlar. Hartle-Hawking ikilisi ise daha cool takılıp, "Belki de 'önce' diye bir şey yok, evrenin dalga fonksiyonu bir küre gibi, başı sonu yok, yani 'öncesini sorma, sonrası zaten meçhul' durumu, tam bir sabır taşı çatlatma senaryosu" diyor.[1] Belki de olay, egzotik bir kuantum köpüğüydü, bir dilaton alanı fırtınasıydı ya da en iyisi biz bu soruyu Planck ölçeği () denen ve fizik yasalarının bile "abi ben bi' soluklanıp geliyorum" dediği o akılalmaz küçüklükteki boyuta soralım, belki o bize daha komik bir fıkra anlatır...
Kaynaklar
-
Arxiv. Hartle-Hawking No-Boundary Proposal And Hořava-Lifshitz Gravity. Alındığı Tarih: 23 Mayıs 2025. Alındığı Yer: Arxiv
| Arşiv Bağlantısı
