Sosyal medya üzerinden birçok kişi ve grup tarafından paylaşılan "ağaçlar üzerinde onlarca keçi" minvalindeki paylaşımlar ve bu fotoğrafların absürtlüğü, birçok kişinin fotoğraf ve hatta videoların geçerliliğini sorgulamasına neden oldu. Bu sorgulama yerinde ve makul olsa da, en azından bu durum için fotoğraf ve videoların gerçek olduğunu söyleyebiliriz.

Bu olay, hayvan davranışlarının ilginç bir örneği olarak karşımıza çıkıyor. Çok kurak olan ve nadiren dutsu meyvelere sahip bitkilerin (örneğin argan bitkisinin) bulunabildiği Fas çöllerinde yaşayan keçiler, bu meyvelerin bulunduğu ağaçlara ustalıkla tırmanabilmektedirler. Bu sayede ağaçların en uç ve yüksek dallarındaki meyvelere dahi ulaşabilirler. Bu duruma ait bir videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.

Uzun Vadecilik (İng: "long-termism"), insanlığın uzak geleceğini olumlu etkilemenin, günümüzde yaşayan insanların ahlaki açıdan önceliği olduğunu savunan bir düşünce biçimidir. Geleceğin, sadece birkaç yıl sonraki değil, binlerce yıl sonraki nesillerin de sorumluluğunu taşıyan bir miras olduğu fikri, çoğu zaman göz ardı edilir. Bu noktada Stephen Hawking'in 2016 yılında The Guardian'da yazdığı gibi, “insanlığın gelişiminde en tehlikeli anda olduğumuz" fikri önemlidir. Örneğin Lord Martin Rees, medeniyetin 2100 yılına kadar var olma şansının %50 olduğunu tahmin etmektedir. Noam Chomsky ise yok olma riskinin şu anda “Homo sapiens tarihinin eşi benzeri görülmemiş bir düzeyde olduğunu" savunmaktadır. Oysa bugün aldığımız kararlar, teknolojiyi nasıl geliştirdiğimiz, iklim değişikliğiyle nasıl mücadele ettiğimiz ve hatta ne tür riskleri göze aldığımız gibi hususları ön planda tutarak henüz var olmamış trilyonlarca potansiyel yaşamın kaderini belirleyebiliriz. İşte Uzun Vadecilik tam da bu noktada devreye giriyor:

Modern çağın filozoflarından William MacAskill ve Toby Ord tarafından yakın bir zamanda ortaya çıkmış bu yeni düşünce, insanlığın uzun vadeli geleceğinin potansiyelini koruma ve maksimize etme çabası olarak tanımlanan felsefi bir duruş olarak da değerlendirilebilir. Bu yaklaşım, sadece birkaç on yıllık planlar yapmak yerine, varoluşsal riskleri (tüm insanlığın yok olmasına veya kalıcı olarak çöküşüne yol açabilecek olayları) önlemeyi birincil ahlaki görev olarak görüyor ve en ufak eylemlerimizi bile önemsememiz gerektiğini vurguluyor. Bu makalede, Long-termism'in felsefesini, önemini ve eleştirel tartışmaları derinlemesine inceleyerek eylemlerimizin gelecekteki etkilerini gerek birey olarak bizi gerekse türümüzü nasıl şekillendireceğini öğreneceğiz.

Tüm Dünya'da modern bilimin en önemli parçalarından biri olan evrimin kabul edilirliği giderek artıyor. İnsanlar evrimsel biyolojinin detaylarını öğrendikçe, yıllar yılı meydanları dolduran "yaratılışçı" ve evrim karşıtı akımların hiç de söyledikleri gibi bir kavram olmadığını, son derece basit ve anlaşılır bir doğa gerçeği olduğunu kavramaya başladılar. Bu da, akıllarda şu önemli sorunun doğmasına neden oluyor:

Bu sorunun altında yatan ana sorunun kaynağı, aslında bir "yaratıcı süpergücün" (kısaca "tanrı"nın) varlığı ile ilişkilendirilir. Çünkü "Eğer yaratma olayı varsa, bir yaratıcı da olmalıdır." düşüncesi, teolojinin asırlardır kullandığı felsefi bir argümandır. Her ne kadar yaratılma olayı ile yaratıcı arasında kısmen bir ilişki olsa da, yaratılma sözcüğünün özünde ifade ettiği eylem ile yaratma eyleminde bulunduğu iddia edilen süpergüç arasındaki ilişki, evrim karşıtlarının halka yansıttığı kadar sıkı olmayabilir. İzah edelim:

Orangutan (Pongo), Endonezya ve Malezya yağmur ormanlarına özgü bir kuyruksuz maymun cinsidir. Günümüzde sadece Borneo ve Sumatra'da bulunsalar da, Pleistosen Dönem'de, yani günümüzden 2.5 milyon yıl öncesine kadar olan dönemde, Güneydoğu Asya ve Güney Çin boyunca geniş bir alanda yaşamışlardır.

Orangutanlar cinsel olarak dimorfiktir, yani dişileri ve erkekleri arasında ciddi anlamda boyut ve şekil farkı vardır. En belirgin fark yüz morfolojilerinde görülür. Erkeklerin yanak yastıkları daha geniş ve yana doğru uzanırken, dişilerin yüz hatları daha sivridir. Erkek orangutanların bir diğer benzersiz özelliği ise daha da iri görünmelerine sebep olan uzun, kalın tüyleri ve vokalizasyon için kullandıkları boğaz keseleridir. Erkekler olgunlaştıkça boğaz keseleri de çok daha büyük hale gelir.

Orta Çağ'da herkesin Dünya'nın düz olduğuna inandığı fikri 19. yüzyılda türemiş bir uydurma bilgidir. Avrupa haricinde, özellikle İslam coğrafyasından edinilen metinlerde Orta Çağ'da Dünya'nın şekline yönelik hakim görüşün "yuvarlak Dünya" olduğu rahatlıkla anlaşılmaktadır. Düz dünya inancı büyük oranda Avrupalılarla sınırlı olan ve oldukça kısa bir süre hakim olan bir fikirdir. Hatta Avrupa'daki filozoflar ve akademisyenler arasında da hiçbir zaman "Düz Dünya" fikri kabul görmemiştir; sadece halk arasında kısmen yaygın olan bir inanış olarak kalmıştır. Ancak sanki Orta Çağ'da sürekli ve tüm Dünya çapında, bilim insanlarını da kapsayacak şekilde inanılan bir fikirmiş gibi lanse edilmektedir.

1991 yılında yazdığı "Düz Dünya'yı İcat Etmek" başlıklı kitabında Kaliforniya Üniversitesi eski profesörlerinden Jeffrey Burton Russell, Orta Çağ'da herkesin düz Dünya'ya inandığı fikrinin 1800'lü yılların yazarları olan Washington Irving ve Antoinne-Jean Letronne tarafından uydurulduğunu belirtmektedir. 1828 yılında Irving tarafından yazılan "Kristof Kolomb'un Yaşamı ve Gezileri" başlıklı bir kitap bir biyografi dilinde yazıldıysa da, çoğu kurgudan ibarettir. İlk defa bu kitapta Avrupalılar'ın Kolomb'un gezileri sayesinde Dünya'nın yuvarlak olduğunu fark ettikleri anlatılmaktadır. Bu, uydurma bir iddiadır ve hiçbir bilimsel ve tarihi dayanağı yoktur. Benzer şekilde, Letronne tarafından yazılan kitaplarda Hristiyanlar'ın hepsinin Dünya'nın düz olduğuna inandığı yazılır. Bu neredeyse tamamen hatalı olmasına rağmen Letronne, çok miktarda atıf almıştır.

Başıboş gezegenler (İng: "rogue planets"), galaksimizde kütle çekimiyle herhangi bir yıldıza bağlı olmadan, yıldızlararası uzayda tek başına seyahat eden dünyalardır. Bu yalnız gezegenler, yakınlarında kendilerini aydınlatacak bir yıldız ışığı olmadığı için karanlık ve soğuk bir varoluş sürdürürler.

Yeni araştırmalar, başıboş gezegenlerin evrende sanıldığından çok daha yaygın olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, bu tür yalnız dünyaların, Samanyolu Galaksisi'nde bir yıldızın yörüngesinde dönen gezegenlerden bile daha fazla olabileceğini öne sürmektedir.

Fillerin yaşamış en yakın kuzenleri olan mamutlar, her zaman insanların ilgisini çekmiştir. Bunun bir sebebi, onlarla birlikte yaşamış, onları avlamış, yünlerinden, etlerinden ve hatta belki de güçlerinden faydalanmış olmamızdır. Bunun ötesinde mamutlar, bizlerin nereden geldiğini ve nasıl zamanlardan geçerek evrimleştiğimizi hatırlatan "eski bir dost" gibidirler bir yerde... Ayrıca zamanın devasalığını anlatmak açısından da harika birer araçtırlar. Çünkü her ne kadar bize çok yakınmış gibi gelseler de, soyu tükenmiş kocaman canlılar olarak aslında binlerce yıl önce yaşamışlardır. Yani bize hem çok yakındırlar, hem de çok uzak...

Bunu hissetmemizi sağlayan bir diğer unsur da mimariden gelmektedir: piramitler. Piramitlerin fotoğrafları bile insanı ürpertir ve düşüncelere sevk eder. Çünkü piramitler, tıpkı mamutlar gibi, binlerce yıl önce var olmuş yapılardır. Tabii var oluş biçimleri birazcık farklıdır. Mamutlar, günümüzden 55 milyon yıl kadar önce, içerisinden Anadolu'nun yükseleceği Tetis Denizi etrafında yaşayan hortumlu bir atadan, muhtemelen Mastodon cinsine oldukça benzer bir atadan ayrılarak milyonlarca yılda evrimleşti.