Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır?

Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır? NBC News
3 dakika
30,143
Podcast
4:22
Altay Kenger
Seslendiren
13
  • İndir
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar utandıklarında, heyecanlandıklarında, aşık olduklarında yüzleri kızarır ve bu son derece normal bir tepkidir. Ancak neden yüzümüz kızarıyor? Bunun arkasında yatan biyolojik sebepler nelerdir?

Bu soru, görselde gördüğünüz Charles Darwin başta olmak üzere, sayısız bilim insanını, özellikle de psikolog ile davranış bilimcileri meraklandırmıştır. Darwin, yüz kızarması refleksini "tüm insan tepkileri arasındaki en garibi" olarak tanımlamıştır. 

Tüm Reklamları Kapat

Yüzümüzün kızarmasının evrimsel sebebi, en ilkin hayvan türlerinden beridir korunmakta olan don, kaç ya da savaş (genellikle kaç ya da savaş olarak bilinir) tepkisi dediğimiz bir refleksten kaynaklanmaktadır. Hayvan türleri, alışık olmadıkları ya da normal olmayan bir durum ile karşılaştıklarında, her zaman bu 3 tepkiden birini verirler: Donakalırlar (üzerine gelen arabayı gören geyiğin donakalması ya da ölüm haberi alan insanın donakalması gibi), kaçarlar (ani bir ses duyan tavşanların kaçması ya da korkan bir insanın korkusundan uzaklaşması gibi) ya da savaşırlar (rakibini gören ayının onunla mücadele etmesi ya da gücünü ispatlamak isteyen insanların birbiriyle savaşması gibi). Bu 3 tepki, beyin var olduğundan beridir var olmaktadır.

Charles Darwin ve Yüz Kızarması
Charles Darwin ve Yüz Kızarması
The San Diego Union-Tribune

Bu tepkilerden donmak daha kolayken (ama daha riskliyken), kaçmak ya da savaşmak çok daha zordur/masraflıdır, enerji harcar, ancak çözüm olma ihtimali vahşi doğada, genellikle daha yüksektir. Bu yüzden beyin, bu yüksek enerji sarfiyatını destekleyebilmek için, bazı önlemler alır.

Tüm Reklamları Kapat

Bunun haricinde, kızarmanın varlığının evrimsel sebebinin, empati olduğu düşünülmektedir. Sosyal hayvan türlerinde, özellikle utanmanın varlığı, empatik bir beyne sahip olunduğunun göstergesi olarak görülmektedir. Empati kurabilen bir beyin ise, kuramayanlara göre bir adım öndedir. İşte empatinin bir sonucu olarak, yüz kızarıklığının sosyal bir davranış göstergesi olduğu bilinmektedir. East Anglia Üniversitesi'nden Dr. Ray Cozier'e göre, yüz kızarıklığı, var olan olumsuz bir durumdaki pişmanlık ve pes etme belirtisi olarak evrimleşmiştir. Sosyal yapı içerisinde, karşı tarafa içinde bulunulan durumu anlatmanın kısa ve hızlı bir yolu olarak evrimleşmiş olabilir.

İşte aşık olduğumuzda, utandığımızda, öfkelendiğimizde, korktuğumuzda yüzümüzün kızarmasının nedeni, bu önlemlerdir. Bu duyguları yaşadığımızda, ya cinsel birleşme ihtimali doğduğu için, ya da kaçma veya savaşma durumunun kaslara daha fazla besin göndermesi zorunluluğundan ötürü, vücudumuz adrenalin isimli bir hormon salgılar. Hepimizin adını duyduğu bu hormon, kalp ritmini arttırır ve kaslardaki damarları genişletirken, diğer birçok damarı daraltır. Bu sayede, kaslarımıza genişleyen damarlardan daha fazla kan giderken, diğer organlara giden kan azaltılmış olur. Bu da, savaşma ya da kaçma sırasında kasların ihtiyacı olan ekstra besini sağlar.

İşte adrenalin hormonunu salgılamayı emreden organ, vücudumuzun kontrolüne sahip olan beyindir. Beynin hipotalamik-hipofiz ekseni adı verilen bölgesinden salgılanan Adrenokortikotropik Hormon (ACTH), böbreküstü bezlerini uyararak adrenalinin üretilmesini sağlar. Salgılanmayı, yani kan dolaşımına karışımını sağlayan ise beynin kontrolünde olan sempatik sinir sistemi tarafından yapılan uyarıdır. Bu sinir uçları, nikotinik asetilkolin reseptörleri üzerine etki eder, bu da kalsiyum akışını etkiler. Kalsiyum, kromafin granüllerinin hücre dışına çıkmasına neden olur ve adrenalin kana bu şekilde karışır. Böylece, korkmamıza, aşık olmamıza, heyecanlanmamıza, öfkelenmemize neden olan uyaranları değerlendiren beyin, ona uygun bir cevap üretir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

İnsan yüzünde, birçok kas bulunduğundan, bu kaslara giden damarlar da genişletilir. Bu genişleme, beraberinde daha fazla kanı getirir. Bu sebeple, yüzümüz öncelikle pembeleşir, sonrasında ise kızarır. Bu renk değişimi, artan kan miktarından kaynaklanmaktadır.

Daha gerçekçi bir yüz kızarması aşağıda görülmektedir. Bu görselde, yanakların pembeleştiğini görebilirsiniz. Ağzın kapatılması davranışı ise, beden dili bilimi dahilinde söylenmek istenenlerin olduğu, ancak bunun bastırıldığı anlamına gelmektedir:

Burada ise kızarmış bir yüz görülmektedir:

Yüz kızarması...
Yüz kızarması...
Healthline
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Muhteşem! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/09/2023 17:44:41 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/920

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bağışıklık Sistemi
Uygulama
Antikor
Lazer
Şehir
Elektromanyetizma
Eczacılık
Bilgi
Element
Lipit
Davranış
Yıldızlar
Olasılık
Gaz
Geometri
Yanlış
Zooloji
Köpekbalığı
Öğrenme Alanı
İspat
Tohum
Nörobilim
Önyargı
Önlem
Enerji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Plasebo Etkisi Gerçek mi?
Plasebo Etkisi Gerçek mi?
Batarya Gizemi: Modern Piller Nasıl Çalışıyor ve Neden Bu Kadar Az Gidiyor?
Batarya Gizemi: Modern Piller Nasıl Çalışıyor ve Neden Bu Kadar Az Gidiyor?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Duga: Sovyetler Bu Radarı Neden İnşa Etti?
Duga: Sovyetler Bu Radarı Neden İnşa Etti?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır?. (12 Ocak 2013). Alındığı Tarih: 21 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/920
Bakırcı, Ç. M. (2013, January 12). Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır?. Evrim Ağacı. Retrieved September 21, 2023. from https://evrimagaci.org/s/920
Ç. M. Bakırcı. “Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 12 Jan. 2013, https://evrimagaci.org/s/920.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Yüzümüz Neden ve Nasıl Kızarır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 12, 2013. https://evrimagaci.org/s/920.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close