Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar?

Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar? space.com
W. Peck'in "A Handbook and Atlas of Astronomy" adlı kitabından bir yıldız haritası. (Yayınlanma tarihi: 1890)
5 dakika
6,588
Tüm Reklamları Kapat

Eşsiz ve gizemli görünümleriyle yıldız haritaları, geceleri gökyüzü hakkında bildiklerimizi ve gördüklerimizi yansıtmaya çalışır. Yıldız haritalarının biçimleri, yüzyıllar öncesinin özenle dekore edilmiş haritalardan, günümüzün bilgisayarlarınca üretilen son derece net grafiklere kadar zaman içinde oldukça gelişti.

Yıldız Haritası Nasıl Kullanılır?

Bir dergi, gazete veya müzeden alınan aylık bir yıldız haritası, gökyüzünde göründükleri şekilde düzenlenmiş yıldızları temsil eden noktaların dağılımlarının gösterildiği, dairesel bir alan şekline sahiptir. Haritanın merkezi, doğrudan tepedeki yıldızları gösterir. Dış kenar; kuzey, güney, doğu ve batı yönleriyle etiketlenmiş ufku temsil eder.

Tüm Reklamları Kapat

Haritanın gökyüzüyle eşleşmesi için, kuzeyi gösteren işaretçi kuzeyi gösterecek şekilde tepede tutulmalıdır ve bu harita, içinde bulunduğunuz ay için yapılmış olmalıdır. Genellikle haritada gecenin en iyi eşleştiği zamanı açıklayan bir not da olacaktır. Örneğin, "ayın başında akşamın geç saatlerinde" ve "ayın sonunda akşamın erken saatlerinde" gibi... Buna bakarak doğru zamanda gökyüzüne bakarak haritanızı okuyabilirsiniz. Diğer günlerde okuyacak olursanız, bir miktar sapma görebilirsiniz.

Aynı zamanda, herhangi bir tarih ve saate göre ayarlanabilen yıldız bulucu tekerlekler veya düzlem küreler de popülerdir. Bunlar, oval pencereye sahip bir kapağın altında büyük bir tam daire grafiği bulunan iki katmanlı cihazlardır. Arka plan grafiği, yıl boyunca görülebilen tüm yıldızları içerir, ancak pencere yalnızca belirli bir tarih ve saatte ufkun üzerinde kalan yıldızları gösterir. Arka plan grafiğini bir pivot etrafında döndürerek güncel tarih, geçerli saatle aynı hizaya gelene kadar kenarlardaki sayıları izlersiniz. Ardından pencere, görmeyi beklediğiniz yıldızları gösterir.

Tüm Reklamları Kapat

Smithsonian Institute

Yıldız Haritasının Unsurları

Biçim nasıl olursa olsun, yıldız haritası oluşturucuların birçok seçeneği vardır:

Koyu arka plan mı yoksa beyaz arka plan mı?

Yıldızlar için beyaz noktalar içeren siyah veya koyu mavi bir arka plan daha doğal görünür. Ancak yıldızlar için siyah noktalı beyaz bir arka plan yazdırmak daha kolaydır ve kullanıcının kendi notlarını yazmasına olanak tanır.

Çizgili mi çizgisiz mi?

Kılavuz çizgiler yıldızları, gözü yıldızdan yıldıza götüren şekillere bağlayabilir. Büyük Ayı, Pegasus Takımyıldızı (Büyük Kare), Orion Kemeri'nin üç yıldızı ve diğer şekiller gelenekseldir ve sıklıkla kullanılır. Ancak yolunuzu bulmanıza yardımcı olacaklarsa farklı çubuk figürleri icat edebilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Yıldız noktaları ne kadar büyük ve ne kadar küçük yapılır?

Büyük noktalar daha parlak yıldızları, küçük noktalar daha soluk olanları gösterir. Gerçek gökyüzündeki parlaklık aralığı hakkında doğru bir izlenim veren kademeli yıldız noktaları kümesi bulmak bir sanattır.

Her takımyıldızı için figür oluşturulabilir mi?

Bazı yıldız haritaları, özellikle 1600'lerden 1800'lerin başlarına kadar olanlar arasından sanat kitaplarında veya vintage dekoratif öğeler olarak bulabilecekleriniz, Andromeda'dan Vulpecula'ya gökyüzünde yüzen mitolojik figürlerin vahşi bir partisini tasvir ediyor. Bazıları akılda kalıcı, ancak çoğu kafa karıştırıcı. Örneğin iki omuz yıldızı, üç kemer yıldızı ve ayaklar/dizler yerine geçebilecek iki yıldızdan oluşan takımyıldızı deseninde Orion formunu hayal etmek zor değil. Ancak Büyükayı'yı takımyıldızlarından ve çevresindeki yıldızlardan ayırt etmeye çalışmak sinir bozucu olabilir.

Yazar Thomas Dick, 1842'de yayınlanan "Yıldızlı Gökyüzü ve Gökbilimle Bağlantılı Diğer Konular" adlı popüler bir astronomi kitabında (Edward C. Biddle, 1842) mitolojik takımyıldız çizimlerini "grotesk (garip) ve uyumsuz figürler... değersiz, saçma ve hayali nesneler" olarak tanımlar. 20. yüzyıldan başlayarak yıldız haritaları, çubuk figürler veya 1930'da Uluslararası Astronomi Birliği tarafından kabul edilen takımyıldızlar arasındaki düz çizgi sınırları lehine olacak şekilde mitolojik figürleri genellikle ortadan kaldırdı.

Nisan 2020'de Kuzey Yarımküre'de gökyüzünün görünümü
Nisan 2020'de Kuzey Yarımküre'de gökyüzünün görünümü
All About Science

Gezegenler olsun mu, olmasın mı?

Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn, Dünya'dan bakıldığında parlak yıldızlar gibi görünür. Zodyak adı verilen, gökyüzünü çevreleyen bir bantta herhangi bir yerde görünebilirler. Belirli bir yılda belirli bir ay için bir yıldız haritası yapılırsa, o ay için gezegenlerin konumlarını gösterebilir.

Tam daire biçimli haritalar, tıpkı Dünya haritalarının uzak kıtaları genişletmesi gibi, takımyıldızlarını kenarlara doğru uzatması kaçınılmazdır. (Örneğin, Mercator projeksiyonunu kullanan dikdörtgen dünya haritaları Antarktika ve Grönland'ı olduklarından çok daha büyük gösterir.)

Tüm Reklamları Kapat

Bozulmayı azaltmak için gök haritacıları, gökyüzünün bölümlerinin haritasını çıkarabilirler. 1910'dan bu yana 18 baskıdan geçen Norton Yıldız Atlası gökyüzünü, bir portakalın parçaları gibi her bir bölümü küçük bozulmalar içeren, gökyüzünün yaklaşık beşte birini kaplayan dilimlere böldü. Ciddi amatör gökbilimciler için yıldız atlasları, daha küçük gökyüzü parçalarını yakınlaştıran büyük haritalar içerir.

Navigasyon için Yıldız Haritaları

Yıldız haritaları denizde gemiciler tarafından kullanılan, önemli profesyonel aletlerden biridir. Küresel Konumlandırma Sistemi uydu altyapısı çökerse, eğitimli bir gemici, 58 parlak seyir yıldızını tanımlayan temel, ayrıntısız bir haritaya başvurarak geleneksel navigasyona dönebilir. Gemici, bu yıldızlardan birini seçecek, yıldızın yönünü ve ufkun üzerindeki yüksekliğini ölçecek, tam zamanı not edecek ve ardından bu sayıları geminin enlem ve boylamını veren bir hesaplamayla çalıştıracaktır.

Apollo Ay görevlerinde astronotlar, uzay aracının tutum kontrol sistemine ince ayar yapmak için parlak, yön bulmaya yarayan yıldızları tanımlayan haritalar taşıdılar. NASA, 2018'de Uluslararası Uzay İstasyonundaki astronotların gelecekteki görevler için bir yedekleme prosedürü olarak yıldız gözlem tekniklerini test ettiğini bildirdi.

Yüksek teknolojili sistemler başarısız olursa yıldızların, onları nasıl kullanacağını bilenler için hala orada olacağından emin olabilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 11
  • İnanılmaz 5
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Space | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 05:23:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9590

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Fentress, et al. Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar?. (25 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9590
Fentress, S., Devecioğlu, İ., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 25). Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9590
S. Fentress, et al. “Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by İzem Devecioğlu, Evrim Ağacı, 25 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9590.
Fentress, Steve. Devecioğlu, İzem. Bakırcı, Çağrı Mert. “Yıldız Haritaları Nedir? Ne İşe Yararlar ve Nerelerde Kullanılırlar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by İzem Devecioğlu. Evrim Ağacı, November 25, 2020. https://evrimagaci.org/s/9590.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close