Yeryüzündeki En Büyük Gösteri - Richard Dawkins

ARKA KAPAK

Bu kitap, evrim “teorisi”nin gerçek olduğuna yani bilimin herhangi bir gerçeği kadar su götürmez bir gerçek olduğuna dair kanıtların kişisel bir özeti.

Richard Dawkins - Ön söz

İngiltere, Kanada, İrlanda ve Avustralya’da Çok Satanlarda 1 Numara!

Dawkins’in bu en yeni kitabı, yaradılışçıların ve evrim karşıtlarının iddialarına karşı son darbe. Yeryüzünün en ünlü evrimcilerinden biri olan Dawkins’ten, yeryüzünün en büyük gösterisinin kanıtları bu kitapta yer alıyor.

“Richard Dawkins bilimsel berraklığın ve espritüelliğin ustası … bölümler muhteşem ve derinden etkileyici … kitabın konusu belirli bir çağa ait olmayan bir değer.”

Simon Ings, The Sunday Telegraph – Haftanın Kitabı

NY Times'ın İncelemesi'nin Türkçeye Çevirisi

Evrim teorisi gerçekten de biyolojiyi bütünüyle açıklayabiliyor. Darwin’in geniş fırça darbeleriyle kavradığı fenomen günümüzde DNA'nın dilini öngörmekten sorumlu. Her ne kadar biyolojik sistemler zaman yolculuğunun da ötesinde bir karmaşıklığa ulaşmış olsalar da, hiçbir biyolog evrimsel açıklamaların yeryüzündeki her zerrecikte var olacağından kuşku duymuyor.

Biyologlara göre pek çok Amerlikalının Darwin’in teorisini reddetmesi ve hatta yaratışılşçılık ve mükemmel tasarım gibi karşı tezleri savunmasının nedeni hayret ve rahatsızlık duymaları. Nasıl olur da böylesine kasıtlı bir cehalet bugünün bilgi denizinde boy gösterebilir? Gericiliğin azaltılması umuduyla, İngiliz yazar Richard Dawkins son kitabını evrimsel teorilerin açıklayıcı gücünü göstermeye adıyor. Ve yaratılışları her açıdan yenilgiye uğratmayı da ihmal etmiyor.

Dawkins okuyucuları kimileri Roma İmparatorluğu’nun var olduğunu ve hatta Latincenin roman dillerinin evrildiği ana dil olduğunu reddeden öğrencilere sahip hayali bir tarih öğretmeninin hayal kırıklığını yaşamaya davet ediyor. Batı kültürünün nasıl Roma devletinden ortaya çıktığına yoğunlaşmak yerine, öğretmen zamanını Fransızca’nın uzak tarihlerden beri konuşulduğuna veya Sezar’ın hiçbir yeri fethetmediğine değinilmesi gerektiğini savunan okul yönetimi ile mücadele vererek harcıyor. Bu durum, evrim rakibi köktencilerin hakimiyet sürdüğü devletlerde biyolojinin zenginliğini anlatmaya çalışan birininkiyle aynı.

Dawkins evrim rakiplerine merhamet tanımayan iyi bir ironi anlayışına sahip. “Eğer yaratılışçılar dünyanın yaşının 10.000 in altında olduğunu düşünüyorsa, aynı ölçülerle Kuzey America’nın 10 yarddan daha az genişliğe sahip olduğunu varsaymaları gerekmiyor mu?” diye soruyor. Kitap, Dawkins yaratılışçıları unutup da hipopotamların balinaların uzak kuzenleri olup olmadığını yada 11 inçlik nektarileriyle uzun dilli pulkanatlıların Madagaskar orkidelerini tozlaştırma amacıyla var olup olmadığını sorguladığı bölümlerde çok daha eğlenceli hale geliyor. Yazar özellikle “Akılsız Tasarım” hakkında çarpıcı örnekler veriyor Bunun başlangıç çizgisinde var olmadığını, genç yapıların daha yaşlı olanlardan geliştiğini söylüyor.

Bir tavşanın bir leoparla olan akrabalık ilişkisini ispatlayan güzel bir deneyi tasvir ediyor Dawkins. Evrimsel zamanda geriye doğru uzanan bir tavşan soyu hayal edin, kız evlat, anne, büyükanne vs. Varlıklar gitgide daha az tavşana benzeyecek ve sonunda hem leoparın hem de tavşanın evrilmiş olduğu ataya ulaşacak. Şimdi bir yol ayrımı oluşturun ve leopar türüne ulaşana dek zamanda ileri doğru gidin. Ana gövde ve dallar uzayıp gidecek fakat yaşayan tüm türler aynı ağacın dalcıkları olacak…

Evrimin sadece bir teori olduğunu düşünen yaratılışçılara inat, Dawkins evrimin şüphesiz bir gerçek olduğu hakkında ısrar ediyor. Ancak ortada şöyle bir soru var; bizler Darvin’in evrim hakkındaki gerçeklerinden bahsetmiyorsak bu durum da evrim sadece bir teori değil midir? Yaşam süresini belirlemede pek çok genin rol aldığını öngören “yaşlanmanın evrim teorisi” araştırmacılar tarafından labavatuar ortamında bazı organizmaların yaşamının tek bir gen sayesinde üç katına çıkarılabileceği keşfedildiğinde yıkıldı. Evrim teorisi hala değişkenlerle dolu ise- diğer pek çok bilimsel teori gibi- nasıl evrimin bir gerçek olduğu söylenebilir? Dawkins’in bu soruya aşırı duyarlılığı varmış gibi görünüyor.

Dawkins evrime genellikle teori dendiğinin farkında ancak bu kelimeyi çok boş ve tatsız buluyor, çünkü teori sadece hipotez düşüncesini ifade ediyor. Dawkins’e göre evrim mantıksal kanıtlarla kesin olarak kanıtlanmasa da en az matematik teoremleri kadar kurşungeçirmez. Her şekilde bilimdeki kavramsal yapılara karşı pek de taktiri olmadığı görülebiliyor.

Bu tarz konularda söz sahibi olan bilim filozofları bilimin genel olarak üç kategoriden oluştuğunu söylüyor; olgular, kanunlar ve teoriler. Olgular gerçekleri gösteriyor, kanunlar sabit olguları özetliyor, teorilerde kanunları açıklıyor. Evrim bunlardan ancak birine girebilir; teori!

Bilim, değişikliklere uyum sağlıyor olsa da, din gibi öteki düşünce sistemleri değişmez inançlar üzerine kurulu. Öyleyse bilimin düşünsel inkılaplar esnasında değişen ve sabit kalmayan kısmı hangisi? Ne olgular, ne tahminler ne de kanunlar. Bu, esaslı değişimler baş gösterdiğinde feda edilen kavramsal yapının en üst seviyesindeki elementler yani teoriler.

Eğer teori dediğimiz şey değişime yatkınsa, bu durumda kesin doğrudur demek uygun olmaz. Teoriler ne kadar güçlü inanılırsa inanırsın oluştuğu andan itibaren soru işareti ile sonlanır. Eğer soru işaretini kaldırırsanız kendinize sadece bir dogma kazanmış olursunuz, bir inanç. Her şeye rağmen biyolojide bilinen tüm gerçekler tarafından destekleniyor olduğu için evrim teorisi gerçektende güçlü bir teori. Bir kusuru olduğunu düşündürecek hiçbir sebep yok. Dawkins evrim hakkında “Paris in kuzey yarımkürede olduğu nasıl bir gerçekse bu da öyle bir gerçek.” dediğinde, teorinin ne olduğunu bilmiyormuş gibi görünüyor. Fakat, evrim teorisinin biyolojik dünyayı ne kadar güzel açıkladığını aktarma telaşı içine girdiğinde söyledikleri kendiliğinden doğrulanıyor.