Yeni Bir Takvim Önerisi: 13 Aylık Bir Takvim Kullanmak Nasıl Olurdu?
Daha önce günleri ve tarihleri karıştırdığınızdan önemli bir etkinliği kaçırdığınız oldu mu? Bir takvim olmadan herhangi bir günün tarihini gerçekten hatırlayabiliyor muyuz? Miladi takvim kullanışlı mı, hayatımızı kolaylaştırıyor mu yoksa zorlaştırıyor mu? Daha önce bir yıldaki günleri ve tarihleri hesaplamak için çok daha basit bir yöntem bulunabileceğini düşündünüz mü? Gelin bu sorulara ve cevaplarına bir göz atalım.
İçinde bulunduğumuz modern zamanda dünyadaki birçok ülke günlük hayatta miladi takvimi kullanmaktadır ve her olay ve tatil bu takvime dayanmaktadır. Miladi takvim Papa XIII. Gregorius tarafından Ekim 1582'de oluşturulmuştur. Miladi takvimde 1 yıl 12 aydan oluşmaktadır. Her ay farklı sayıda güne sahiptir. Örneğin ocakta 31 gün vardır, şubatta bazen 28, bazen 29 gün bulunur, nisanın 30 günü vardır…
Bazen tarihler kafa karıştırıcı bir hal alır; özellikle pazartesi gibi belirli bir gün, bir ayın ilk günü ve başka bir ayın ikinci hatta yedinci günü olduğunda. Bazense 29 Ekim gibi belirli bir tarihi olan tatiller, hafta içi günlere denk gelebileceği gibi başka bir yılda hafta sonuna da denk gelebilir. Görünen o ki şimdiki takvim sistemi pek çoğumuz için biraz kafa karıştırıcı ve daha kolay ele alınacak ve daha çok güvenebileceğimiz bir takvim sistemine ihtiyacımız var.
Peki ya ay içindeki günlerin ve tarihlerin değişmediği, daha düzenli bir takvim yaparsak ne olur? Örneğin pazartesi gününün her ayın ilk günü olduğu, tatillerin hep aynı günlere ve tarihlere denk geldiği, 29 Ekim'in her yıl çarşamba gününe denk geldiği bir takvim... Bu takvimin daha kolay ezberlenip kullanılacağını söyleyebilir miyiz? Dahası, insanlar hayatlarını kolaylaştırmak için her zaman bir şeyler geliştirip icat ediyorlar; öyleyse bir yıl içindeki günleri, haftaları ve ayları daha kolay hesaplayacak yeni bir yöntemi neden geliştirmiyoruz?
13 Aylık Takvim
Miladi takvime göre bir yıl tam 365.2425 gün ve 12 aydır. Her ay yaklaşık 28 ve 31 arasında günden oluşmaktadır. Bir yıl neredeyse 52.1428 haftadır. Bir hafta her zaman bir günle, bu örnekte pazartesi ile başlar. Ancak bu durum her yıl için aynı değildir. Örneğin 2020'de ocak ayı çarşambayla başlarken 2021'de cumayla başlar. Üstelik her ayın ilk günü de birbirinden farklıdır. Örneğin 2020'de ocak ayı çarşambayla başlarken şubat ayı cumartesiyle, mart ayı pazarla başlar. 2020'de Noel perşembe günüyken 2021'de cuma günüdür.
Her dört yılda bir eklenen artık yılla ve şubat ayına fazladan eklenen bir günle bu hesap daha da karmaşıklaşır. Bu yazıda ise karmaşayı minimuma indirmek için 14 ayı olan, hafta odaklı bir takvim öneriyoruz. Böyle bir takvimi oluşturmak için aşağıdaki adımları takip etmemiz gerekir:
- Bir hafta 7 günden oluşur ve hep pazartesi günü ile başlar.
- İlk 13 ay toplam gün sayısı 28'e denk olan tam 4 haftadan oluşur.
- İlk 13 ay tamamen aynı sayıda güne sahiptir ve aynı günle başlayıp (Pazartesi) aynı günle (Pazar) biter.
- İlk 13 ayın gün sayısı artık yıllarda dahi değişmez. Yıl fark etmeksizin her ay 28 günden oluşur.
- Bir yıl içindeki hafta sayısı 52'dir. Aslında 52.1428'dir (365 gün / 7 gün = 52.1428), ancak kolaylık olsun diye bu sayıyı 52'ye yuvarlarız.
Tüm bu hesapları yaptıktan sonra, bir yıl içindeki günlerin toplamı her yıl için 364'e eşit olacaktır. Yılın kalan günleri "Yılgün" (İng: "Yearday") olarak adlandırılır ve yılın son ayına (14. aya) eklenir. Pratik olarak son ay yalnızca 1 ya da 2 günden oluşur.
Bu takvim hayatımızdaki pek çok sorunu çözecektir. Örneğin yılın son günü olan 365. gün "Birinci Yılgün" olarak adlandırılır ve hiçbir ayda ya da haftada yer almaz. Artık yıl yaşanması durumunda 366. gün "İkinci Yılgün" olarak 14. aya eklenir ve böylece takvim değişmez.
Yukarıdaki adımların tümü üstünde çalışırsak aşağıdaki forma sahip yeni bir takvim yılı oluşturabiliriz:
Aşağıdaki tablolar miladi takvim ve önerilen takvimi karşılaştırmaktadır:
Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere; önerilen takvimin bir haftadaki, bir aydaki ve bir yıldaki günlerinin daha sistematik bir düzene sahip olduğu açıktır. Bir ay hep pazartesi günü ile başlamakta ve pazar günü ile bitmektedir. Böylece günleri saymak daha kolay bir hal alır ve önceki yılların günleri ve tarihlerini tahmin etmek için karmaşık algoritmalara gerek kalmaz.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Belirli bir güne ait tarihin hesaplanması basittir ve aşağıda önerilen denklemler kullanılarak yapılabilir:
Pazartesi=1+7∗(h−1)Salı=2+7∗(h−1)Çarşamba=3+7∗(h−1)Perşembe=4+7∗(h−1)Cuma=5+7∗(h−1)Cumartesi=6+7∗(h−1)Pazar=7+7∗(h−1)\text{Pazartesi} = 1 + 7*(h-1) \\ \text{Salı} = 2 + 7*(h-1) \\ \text{Çarşamba} = 3 + 7*(h-1) \\ \text{Perşembe} = 4 + 7*(h-1) \\ \text{Cuma} = 5 + 7*(h-1) \\ \text{Cumartesi} = 6 + 7*(h-1) \\ \text{Pazar} = 7 + 7*(h-1)
Burada hh, hafta numarasını temsil eden değişkendir. Formülü test etmek için ayın üçüncü haftasındaki pazartesi gününün ayın kaçıncı günü olduğunu hesaplayalım:
Pazartesi=1+7(h−1)=1+7(3−1)=15\text{Pazartesi}=1+7(h-1)=1+7(3-1)=15
Son olarak, miladi takvim ve önerilen takvimin avantaj ve dezavantajlarını karşılaştıran bu tabloyu inceleyebilirsiniz:
Sonuç
Özetle, bu yazı 12 ay yerine 14 aydan oluşan orijinal bir takvim kullanmayı önermektedir. İlk 13 ay tam 28 günden oluşur. Son ayda sadece 1 ya da 2 gün vardır ve bunun amacı standardı (ISO 8601) düşünerek hesaplamayı kolaylaştırmaktır.
Bu yeni takvimi anlamak da hesaplamak da çok kolaydır. Bir yıldaki tarihleri ve günleri hesaplamak için karmaşık algoritmalara ihtiyacımız yoktur. Üstelik önerilen takvim bir aydaki ve yıldaki gün ve tarihleri düzeltmektedir. Bu yüzden miladi takvimin aksine tüm tarihler, hangi yıl olduğu fark etmeksizin aynı olacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 5
- 4
- 4
- 3
- 2
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Scholarly Community Encyclopedia | Arşiv Bağlantısı
- T. E. O. E. Britannica. Gregorian Calendar | Definition & Facts. (26 Ocak 2024). Alındığı Tarih: 26 Şubat 2024. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
- E. L. Cohen. Adoption And Reform Of The Gregorian Calendar. (1 Şubat 2000). Alındığı Tarih: 26 Şubat 2024. Alındığı Yer: JSTOR | Arşiv Bağlantısı
- N. Dershowitz, et al. (2006). Calendrical Calculations. Wiley, sf: 899-928. doi: 10.1002/spe.4380200905. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/11/2024 15:27:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16682
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Scholarly Community Encyclopedia. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.