Yeni Bir Takvim Önerisi: 13 Aylık Bir Takvim Kullanmak Nasıl Olurdu?

Daha önce günleri ve tarihleri karıştırdığınızdan önemli bir etkinliği kaçırdığınız oldu mu? Bir takvim olmadan herhangi bir günün tarihini gerçekten hatırlayabiliyor muyuz? Miladi takvim kullanışlı mı, hayatımızı kolaylaştırıyor mu yoksa zorlaştırıyor mu? Daha önce bir yıldaki günleri ve tarihleri hesaplamak için çok daha basit bir yöntem bulunabileceğini düşündünüz mü? Gelin bu sorulara ve cevaplarına bir göz atalım.

İçinde bulunduğumuz modern zamanda dünyadaki birçok ülke günlük hayatta miladi takvimi kullanmaktadır ve her olay ve tatil bu takvime dayanmaktadır. Miladi takvim Papa XIII. Gregorius tarafından Ekim 1582'de oluşturulmuştur. Miladi takvimde 1 yıl 12 aydan oluşmaktadır. Her ay farklı sayıda güne sahiptir. Örneğin ocakta 31 gün vardır, şubatta bazen 28, bazen 29 gün bulunur, nisanın 30 günü vardır…

Bazen tarihler kafa karıştırıcı bir hal alır; özellikle pazartesi gibi belirli bir gün, bir ayın ilk günü ve başka bir ayın ikinci hatta yedinci günü olduğunda. Bazense 29 Ekim gibi belirli bir tarihi olan tatiller, hafta içi günlere denk gelebileceği gibi başka bir yılda hafta sonuna da denk gelebilir. Görünen o ki şimdiki takvim sistemi pek çoğumuz için biraz kafa karıştırıcı ve daha kolay ele alınacak ve daha çok güvenebileceğimiz bir takvim sistemine ihtiyacımız var.

Peki ya ay içindeki günlerin ve tarihlerin değişmediği, daha düzenli bir takvim yaparsak ne olur? Örneğin pazartesi gününün her ayın ilk günü olduğu, tatillerin hep aynı günlere ve tarihlere denk geldiği, 29 Ekim'in her yıl çarşamba gününe denk geldiği bir takvim... Bu takvimin daha kolay ezberlenip kullanılacağını söyleyebilir miyiz? Dahası, insanlar hayatlarını kolaylaştırmak için her zaman bir şeyler geliştirip icat ediyorlar; öyleyse bir yıl içindeki günleri, haftaları ve ayları daha kolay hesaplayacak yeni bir yöntemi neden geliştirmiyoruz?

13 Aylık Takvim

Miladi takvime göre bir yıl tam 365.2425 gün ve 12 aydır. Her ay yaklaşık 28 ve 31 arasında günden oluşmaktadır. Bir yıl neredeyse 52.1428 haftadır. Bir hafta her zaman bir günle, bu örnekte pazartesi ile başlar. Ancak bu durum her yıl için aynı değildir. Örneğin 2020'de ocak ayı çarşambayla başlarken 2021'de cumayla başlar. Üstelik her ayın ilk günü de birbirinden farklıdır. Örneğin 2020'de ocak ayı çarşambayla başlarken şubat ayı cumartesiyle, mart ayı pazarla başlar. 2020'de Noel perşembe günüyken 2021'de cuma günüdür.

Her dört yılda bir eklenen artık yılla ve şubat ayına fazladan eklenen bir günle bu hesap daha da karmaşıklaşır. Bu yazıda ise karmaşayı minimuma indirmek için 14 ayı olan, hafta odaklı bir takvim öneriyoruz. Böyle bir takvimi oluşturmak için aşağıdaki adımları takip etmemiz gerekir:

• Bir hafta 7 günden oluşur ve hep pazartesi günü ile başlar.
• İlk 13 ay toplam gün sayısı 28'e denk olan tam 4 haftadan oluşur.
• İlk 13 ay tamamen aynı sayıda güne sahiptir ve aynı günle başlayıp (Pazartesi) aynı günle (Pazar) biter.
• İlk 13 ayın gün sayısı artık yıllarda dahi değişmez. Yıl fark etmeksizin her ay 28 günden oluşur.
• Bir yıl içindeki hafta sayısı 52'dir. Aslında 52.1428'dir (365 gün / 7 gün = 52.1428), ancak kolaylık olsun diye bu sayıyı 52'ye yuvarlarız.

Tüm bu hesapları yaptıktan sonra, bir yıl içindeki günlerin toplamı her yıl için 364'e eşit olacaktır. Yılın kalan günleri "Yılgün" (İng: "Yearday") olarak adlandırılır ve yılın son ayına (14. aya) eklenir. Pratik olarak son ay yalnızca 1 ya da 2 günden oluşur.

Bu takvim hayatımızdaki pek çok sorunu çözecektir. Örneğin yılın son günü olan 365. gün "Birinci Yılgün" olarak adlandırılır ve hiçbir ayda ya da haftada yer almaz. Artık yıl yaşanması durumunda 366. gün "İkinci Yılgün" olarak 14. aya eklenir ve böylece takvim değişmez.

Encylopedia mdpi

Yukarıdaki adımların tümü üstünde çalışırsak aşağıdaki forma sahip yeni bir takvim yılı oluşturabiliriz:

Encylopedia

Aşağıdaki tablolar miladi takvim ve önerilen takvimi karşılaştırmaktadır:

Encylopedia mdpi

Encylopedia

Yukarıdaki tablolardan da anlaşılacağı üzere; önerilen takvimin bir haftadaki, bir aydaki ve bir yıldaki günlerinin daha sistematik bir düzene sahip olduğu açıktır. Bir ay hep pazartesi günü ile başlamakta ve pazar günü ile bitmektedir. Böylece günleri saymak daha kolay bir hal alır ve önceki yılların günleri ve tarihlerini tahmin etmek için karmaşık algoritmalara gerek kalmaz.

Belirli bir güne ait tarihin hesaplanması basittir ve aşağıda önerilen denklemler kullanılarak yapılabilir:

$$\begin{gathered} \text{Pazartesi}=1+7\ast (h-1) \\ \text{Salı}=2+7\ast (h-1) \\ \text{Çarşamba}=3+7\ast (h-1) \\ \text{Perşembe}=4+7\ast (h-1) \\ \text{Cuma}=5+7\ast (h-1) \\ \text{Cumartesi}=6+7\ast (h-1) \\ \text{Pazar}=7+7\ast (h-1) \end{gathered}$$

Burada $h$, hafta numarasını temsil eden değişkendir. Formülü test etmek için ayın üçüncü haftasındaki pazartesi gününün ayın kaçıncı günü olduğunu hesaplayalım:

$\text{Pazartesi}=1+7(h-1)=1+7(3-1)=15$

Encylopedia

Son olarak, miladi takvim ve önerilen takvimin avantaj ve dezavantajlarını karşılaştıran bu tabloyu inceleyebilirsiniz:

Encylopedia

Sonuç

Özetle, bu yazı 12 ay yerine 14 aydan oluşan orijinal bir takvim kullanmayı önermektedir. İlk 13 ay tam 28 günden oluşur. Son ayda sadece 1 ya da 2 gün vardır ve bunun amacı standardı (ISO 8601) düşünerek hesaplamayı kolaylaştırmaktır.

Bu yeni takvimi anlamak da hesaplamak da çok kolaydır. Bir yıldaki tarihleri ve günleri hesaplamak için karmaşık algoritmalara ihtiyacımız yoktur. Üstelik önerilen takvim bir aydaki ve yıldaki gün ve tarihleri düzeltmektedir. Bu yüzden miladi takvimin aksine tüm tarihler, hangi yıl olduğu fark etmeksizin aynı olacaktır.