Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?

Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?
6 dakika
19,641
  • Astrofizik

İnsanlık, tarihi boyunca gelişip büyüdükçe kabına sığamayıp genişlemeye ve yayılmaya ihtiyaç duydu. Ve bu sebeple sürekli yeni av alanları, otlaklar, bölgeler ve coğrafyalar keşfetti. Bu yayılma sırasında ise neredeyse değişmeden kalan tek bir şey vardı, o da gökyüzü ve onun içindeki nesneler idi.

Güneş'in doğuşu ve batışı, ayın döngüleri ve yıldızların konumları insanlık nereye giderse gitsin hep aynı kaldı. Bu sayede insanlar, zamanı ölçmek için Güneş'i ve bazen de Ay'ı, konumunu belirlemek için ise yıldızları kullandı.

Tüm Reklamları Kapat

Özellikle Güneş bizler için büyük bir anlam ifade etti. Batışı ve doğuşu ile oluşan gün kavramı birleşip ayları, mevsimleri ve yılları oluşturdu. Bu sayede ekinlerimizi ne zaman ekeceğimizi, hangi ağacın ne zaman meyve verdiğini ya da hangi hayvanın ne zaman avlanacağını belirleyebildik.

Ancak, günümüzde çok büyük bir değişimin eşiğindeyiz. Eğer insanlık dikkatini toplayıp önündeki son büyük engel olan uzayı aşmaya odaklanırsa, birden fazla gezegende (gök cisminde) yaşayan bir uygarlık olacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Bu durumda ise karşımıza farklı bir sorun çıkacaktır. Dünya'da kullandığımız 24 saatlik gün kavramı ve mevsimler, Dünya'ya özel şartların bir sonucudur. Evren'de bizimki ile aynı eğime sahip bir şekilde kendi yıldızının etrafında dönen ve kendi etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlayan gezegen bulmak imkansıza yakın bir şeydir. En ufak fark bile uzun dönemde kaymalara sebep olacak ve Dünya'da kullanılan bu zaman birimleri yeni gezegendekiler için bir anlam ifade etmeyecektir ve sorunlara sebep olacaktır. Bir örnek vermek gerekirse Mars'taki belli bir arazinin tarıma uygun bir şekilde en çok ışık aldığı zaman aralığının Dünya'daki yaz aylarına denk gelmesi olası değildir. Bu durum Dünya takvimi kullanmayı anlamsız kılacaktır.

Eğer insanlık dikkatini toplayıp önündeki son büyük engel olan uzayı aşmaya odaklanırsa, birden fazla gezegende (gök cisminde) yaşayan bir uygarlık olacağız.
Eğer insanlık dikkatini toplayıp önündeki son büyük engel olan uzayı aşmaya odaklanırsa, birden fazla gezegende (gök cisminde) yaşayan bir uygarlık olacağız.
Pixabay

Peki bu sorunu nasıl çözebiliriz? En güzel çözüm, klasik zaman algımızı geride bırakıp yeni bir takvim kullanmak olabilir. Buna gerçek bir örnek vermek mümkün değilse de bilim kurgudan örnekler verilebilir. Örneğin, Star Trek'te kullanılan "yıldız tarihi"ni (stardate) ele alalım. Stardate, Star Trek dizisinde galaksinin konumuna, yapılan yolculuğun hızına ve buna benzer faktörlere bağlı olarak değişebilen tarih sistemidir. Dizinin senaristleri böyle bir zaman ölçüsü üzerine detaylı bir şekilde düşünmemiş olsalar da buna benzer bir sistemde gün doğumu yerine, örneğin, bir pulsardan yayılan dalgaların aralıkları referans olarak kullanılabilir.

Peki ama birbirinden çok uzak iki saati nasıl eşitleyebiliriz? Zira saatler ileri ya da geri kalabilir, bu sebeple her defasında birini gönderip bunları eşitlemek ne pratik ne de kesin doğru olurdu. Sonuçta, iki farklı gezegende saatleri eşitleyemez isek aynı zamanı gösteren bir takvimi nasıl elde edebiliriz?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Atomik Saatler ve GPS

Bu aşamada biraz geri gidip şu an zamanı nasıl ölçtüğümüze bakalım. Günümüzde bu iş için çoğunlukla elektronik saatler kullanılsa da bu saatler bile yeterince kesin değildir ve en düzgün saat bile günde bir saniye ileri ya da geri olur. Farz edelim ki yılda bir kez birbirine göre düzelttiğimiz iki saat olsun. Bunlardan biri her saniye başı 0,04 milisaniye geride kalsın. Yıl sonunda bu iki saat arasında 20 dakika civarı bir fark oluşacaktır.

İsabetli bir şekilde zamanı ayarlamak için atomik saatleri kullanırız. Bu saatlerden sezyum saatleri, bir sezyum atomunun mikrodalga ışıma yaparken yaydığı dalgaları ölçerek zamanı belirler. Kısaca atoma enerji verip yaydığı elektromanyetik dalganın frekansı ölçülür. Sezyum-133, saniyede 9.192.631.770 kere salınım yapar ve bu tüm Sezyum atomları için aynıdır. Bu sayede çok kesin ölçümler yapan saatler yapılabilir.

Ancak bu saatler basit cihazlar değildir ve her yere ulaştırmak zordur. Örneğin, okyanusun ortasındaki bir saatin eşitlenmesi gerektiğinde ne yapmalıdır? İşte bu aşamada devreye GPS sistemi girer. Her GPS uydusu içinde atomik saat taşır ve saatin frekansı ile aynı frekansta yayın yapar. Bu dalgaları yakalayan her cihaz da eşitlenmiş olur. Birden fazla GPS uydusu sayesinde farklı noktalardan yapılan ölçümler ile de konum belirlenir. Buna da nirengi (triangulation) denmektedir, ki o da ayrı bir yazı konusudur.

Pulsarlar

Peki tüm bunların konumuzla ne ilgisi var? Pulsarlar da atomik saatlere benzer bir şekilde düzenli salınım yaparlar. Ancak atomik saatlerden farklı olarak salınımın kaynağı yaydıkları enerji değil, kendi etraflarındaki dönüşleridir. Pulsarlar aslında nötron yıldızlarıdır. Süpernova olacak kadar büyük ama kara delik olacak kadar büyük olmayan yıldızlardan geriye kalan şey nötron yıldızlarıdır.

Pulsarlar aslında nötron yıldızlarıdır ve kendi etraflarındaki dönüşleri sayesinde düzenli olarak salınım yaparlar.
Pulsarlar aslında nötron yıldızlarıdır ve kendi etraflarındaki dönüşleri sayesinde düzenli olarak salınım yaparlar.
NASA Goddard

Yıldız patladığında büyük miktarda kütle kaybeder ve geriye kalan kütle de merkeze çöker. Çöken bu kütlenin momentumu korunduğu için ise dönüş hızı artar. Öyle ki bazı pulsarlar saniyede birkaç yüz kere dönebilir. Bu bir buz patencisinin kendi etrafında dönerken kollarını içe çekince hızlanması ile aynı şeydir. Bu dönüş sırasında ise pek çok nötron yıldızı gibi, sahip olduğu güçlü manyetik alan yüzünden kutuplarından parçacıklar saçar ve bu parçacıklar tıpkı bir el fenerinden çıkan ışık gibi uzaya dağılır. Kutuplardan çıkan bu ışık kesintisiz olmasına rağmen, pulsarın kendi etrafındaki her bir dönüşünden dolayı, sanki belli aralıklarla yanıp sönüyor gibi görünür (tıpkı bir otomobilin dörtlülerinin yanıp sönmesi gibi). İşte bu ışık atımlarının saniye başına kaç kez gerçekleştiğini ölçmemiz mümkündür.

Tüm Reklamları Kapat

NASA gibi kurumlar uzayda konum saptamak için pulsarları GPS gibi kullanmayı amaçlamakta ve bunun mümkün olduğunu gösteren çalışmalar yapmaktadır. Hatta, gelecekte uzay araçlarının konum tayini için pulsar tabanlı bir navigasyon sistemi geliştirmek amacıyla hali hazırda uzay görevleri de mevcuttur. Örneğin, Neutron Star Interior Composition Explorer (NICER), yani nötron yıldızı iç yapısı kaşifi de bunlardan biridir.

Bunun dışında pulsarların zamanı ölçmek konusunda ne kadar iyi olduğunu gösteren çalışmalar da vardır. Avustralya'daki CISRO Astronomi ve Uzay Bilimleri Merkezinden George Hobbs'un yaptığı çalışma da bunun mümkün olduğuna işaret ediyor. Asıl amacı pulsarlar yardımı ile kütle çekimi dalgalarını incelemek olan araştırma, pulsarların yardımı ile belirlenen zamanın, atomik saatlerde gerçekleşen tutarsızlıkları tespit etmede kullanılabileceğini ortaya koydu. Pulsarlar atomik saatler kadar kesin olmasalar da gene de zamanı yüzyıllar boyunca doğru verme kabiliyetine sahip oldukları için atomik saatler için referans olarak kullanılmaları mümkün.

Sonuç

Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde, atom saatleri kadar kesin olmasalar da pulsarların gelecekte zamanı ayarlamak için kullanılabilecekleri sonucuna varabiliriz. Gelecekte birkaç gezegende yaşayabilme ihtimali olan uygarlığımız, relativistik etkiler de hesaba katılarak yapılacak olan hesaplamalar sayesinde, tek bir zaman birimi kullanabilir ve böylelikle ortak bir sisteme sahip olabilir. Zaman algısının günümüzde internetin işleyişinden ticarete kadar pek çok alanda ne kadar önemli olduğunu hesaba katınca, tek bir zaman algısına sahip olmanın bir "uzay uygarlığı" olma konusundaki önemi de net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
161
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • Bilim Budur! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 4
  • Umut Verici! 4
  • İnanılmaz 3
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Nature. (2018). Nasa Test Proves Pulsars Can Function As A Celestial Gps. Nature, sf: Nature 553, 261-262 (2018) doi: 10.1038/d41586-018-00478-8. | Arşiv Bağlantısı
  • Hamish Johnston. Pulsar Timekeepers Measure Up To Atomic Clocks. (24 Ağustos 2012). Alındığı Tarih: 29 Aralık 2018. Alındığı Yer: Physicsworld | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/03/2023 22:46:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7530

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Eğilim
Atmosfer
Karar Verme
Sars Mers
Yeşil
Nobel Ödülü
Makine
Çeviri
Toprak
Görme
Türlerin Kökeni
Seçilim
Kök Hücre
Test
Zehirli Mantar
İnsan Türü
Kanat
Besin Değeri
Şehir
Beslenme Davranışı
İklim
Kimya Tarihi
Ağız Sağlığı
Argüman
Hidrotermal Baca
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. C. Telimenli, et al. Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?. (7 Ocak 2019). Alındığı Tarih: 24 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7530
Telimenli, C. C., Özdil, A. Ş. (2019, January 07). Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?. Evrim Ağacı. Retrieved March 24, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7530
C. C. Telimenli, et al. “Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 07 Jan. 2019, https://evrimagaci.org/s/7530.
Telimenli, C. Caner. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Birden Fazla Gezegende Yaşayan Bir Uygarlığın Zaman Algısı Nasıl Olurdu?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, January 07, 2019. https://evrimagaci.org/s/7530.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.