Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı!

3 dakika
10,164
Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı! Curiosity
Tüm Reklamları Kapat

Moravec paradoksu; yapay zeka araştırmacıları olan Hans Moravec, Martin Minsky, Rodney Brooks ve arkadaşları tarafından 1980’lerde, yapay zekâ için, normalde yüksek seviyeli beyin aktivitesi gerektiren akıl yürütmenin çok az hesaplama gücü gerektirirken, düşük seviyeli sensori-motor becerilerinin (örneğin kol ve bacakları hareket ettirmek gibi) inanılmaz yüksek hesaplama gücü gerektirmesinin fark edilmesi sonrası ortaya atılan çelişkiyi belirtir. Minsky’ye göre; genel olarak, zihnimizin muazzam bir şekilde gerçekleştirdiği karmaşık işlerin farkına varamıyoruz; farkında olduğumuz ufak bölüm de, basit işlevleri kapsıyor.

Paradoksun bir diğer olası açıklaması ise şu: En eski beceriler bilinçsizdir ve bu yüzden bize çaba harcamadan gerçekleştiriliyormuş izlenimi verirler. Bu beceriler aynı zamanda en karmaşık olanlardır, çünkü sensori-motor sisteminin kontrolünde gerçekleşen bu davranışlar, milyonlarca yıllık evrimleşme süreci sonucunda ortaya çıkmıştır.

Sensori-motor Sistemi

Hemen hemen tüm günlük hayat aktivitelerini (yürümek, koşmak, yer değiştirmek…) sensori-motor veya diğer ismiyle nöromasküler sistem (sinir-kas sistemi) kontrol eder. Sensori-motor sisteminin görevi, her ne kadar biz farkına varmıyorsak da, inanılmaz zordur: Hangi kasın, ne zaman ve ne kadar kasılıp gevşeyeceğini denetler!

Tüm Reklamları Kapat

Bu sistem, embriyolojik dönemde reflekslerle birlikte gelişmeye başlar. Dolayısıyla öğrenerek ya da çalıştırarak kontrol edilebilecek bir olgu sayılmaz. Gelişmesinde çoğunlukla genetik alt yapı etkili olmakla birlikte, kısmen dış koşullar da etkili olabilir.

Genel yapay zeka ve karşılaştırılmalı infografiği.
Genel yapay zeka ve karşılaştırılmalı infografiği.
Medium

Uygulamaya geçirilmesi en zor aktiviteler, sensori-motor sistem denetiminde gerçekleşir ve bilinçsiz olarak halledilirler. Örneğin uzanıp bir çay bardağını almak için kasların tam olarak varması gereken pozisyonlar üzerine kafa yormazsınız; bunların hepsi otomatik olarak, bilinçaltınızda gerçekleşir.

Yapay zekânın uygulamaya geçirmekte zorlandığı konu da, bir bireyin ömründe öğrendiği konular (örneğin yemek yapmak) ve yetenekler (örneğin satranç oynamak) değil, evrimsel süreçte ortaya çıkan ve kalıtsal sensori-motor becerileridir (örneğin ip atlamak). Oysaki çoğu kişiye bir matematik problemi çözmek, zekâ oyunları oynamak, mühendislik kavramlarını anlamak oldukça zor gelir. Aslında bahsedilen tüm bu olgular, evrimsel sürecin son evrelerinde öğrenilen gelip geçici yeteneklerdir.

Genlerimizde bu bilgiler kalıtsal anlamda yer almaz. İnsan zihninin evrimsel sürecinde hayatî önem taşımadıklarından kolayca programlanabilir veriler içerirler. Dolayısıyla yapay zekâ barındıran çeşitli aygıtlar tarafından oldukça kolay bir biçimde algılanıp uygulanabilirler. Oysa ortalama 4 yaşındaki bir çocuğun hiç zorlanmadan gerçekleştirebildiği eylemler (bir yüzü tanıma, sesleri tanıma, odayı boydan boya yürüyerek geçme…) aslında yapay zekâ için en karmaşık mühendislik problemlerini karşılamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Bu konuda Morevec şunları söylemektedir:

İnsan beyninin yüksek oranda evrimleşmiş olduğu duyusal ve motor kısımlarında kodlanan, dünyanın doğası ve içinde nasıl hayatta kalabileceği hakkında milyarlarca yıllık bir deneyimdir. Muhakeme dediğimiz kasıtlı süreç, inanıyorum ki insan düşüncesinin en ince çeperidir, sadece bu bilinçli sensori-motor bilgisine rağmen, çok daha büyük ve çok daha güçlü olan tarafından desteklendiği için etkilidir. Hepimiz algısal ve motor becerilerde usta birer olimpiyatçıyız. Aslında o kadar zor ki, biz sadece kolaymış gibi davranıyoruz. Soyut düşünce yine de bizim en yeni hilemiz, bunda henüz yeterince ustalaşmadık.

Kanadalı-Amerikalı bilişsel psikolog, dilbilimci ve popüler bilim yazarı Steven Pinker ise bu paradoksu şöyle özetlemektedir:

Yapay zeka araştırmalarının 35 yıllık tarihinde öğrendiğimiz şudur: Zor problemler basittir, basit problemler zordur. Gayet sıradan bulduğumuz, 4 yaşındaki bir çocuğun zihinsel yetenekleri; örneğin bir yüzü tanıma, bir kalemi kaldırma, bir odada bir köşeden diğerine yürüme, bir soruya cevap verme, bugüne kadar karşılaştığımız en zor mühendislik problemlerinden birkaçıdır. Yeni nesil zeki makinalar geliştirildikçe, stok analistleri ve petrokimya mühendisleri gibi mesleklerde çalışanların işleri tehdit altında olacaktır; bahçıvanlar, resepsiyonistler ve aşçıların meslekleri onlarca yıl boyunca güvendedir.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Özetini Oku
67
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 29
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 16
  • Merak Uyandırıcı! 14
  • İnanılmaz 12
  • Muhteşem! 10
  • Bilim Budur! 7
  • Umut Verici! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Hans Moravec, et al. (1988). Zihnin Çocukları. ISBN: 9780674576186. Yayınevi: Harvard Üniversitesi Yayınları.
  • Wikipedia. Moravec's Paradox. (10 Mart 2018). Alındığı Tarih: 23 Mayıs 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • S. Pinker. (2014). The Language Instinct: How The Mind Creates Language. ISBN: 1491514981. Yayınevi: Brilliance Audio.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2024 12:32:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7805

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Elektromanyetizma
Solunum
Konuşma
Şempanze
Evrimleşme
Tür
Video
Darwin
Lgbt
Ekoloji
Carl Sagan
Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb)
Kalıtım
Temel
Patlama
Bilgisayar
Tarih
Sağlık Bilimleri
Bilişsel
Güve
Yangın
Dalga
Yüzey
Viral Enfeksiyon
Bebek Doğumu
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Erdem, et al. Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı!. (22 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7805
Erdem, C., Türkoğlu, P. (2019, May 22). Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı!. Evrim Ağacı. Retrieved December 03, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7805
C. Erdem, et al. “Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 22 May. 2019, https://evrimagaci.org/s/7805.
Erdem, Cansu. Türkoğlu, Pedram. “Yapay Zeka'da Moravec Paradoksu: Yüksek Bilişsel Fonksiyonlar, Basit Kas Hareketlerine Karşı!.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, May 22, 2019. https://evrimagaci.org/s/7805.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close