İnsan Sohbetini Takip Edip, Konuştuğu Kişiyle Birlikte Gülebilen Robot Üretildi!

Gülen bir robot ürkütücü bulabilirsiniz, ancak bir konuşma sırasında doğru zamanda gülerse, yine de ürkütücü bulur muydunuz? Bu, bilim insanlarının son zamanlarda test ettiği bir teori. Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, konuşmalara odaklanan bir yapay zeka sistemi tarafından desteklenen Erica adlı gülen bir robotun maketini yaptı.

Kahkaha, insan diyaloğunun normal bir parçası olduğundan, araştırmacılar insanların kıkırdamayı paylaşabilecekleri konuşkan robotlara nasıl tepki verdiğini görmenin faydalı olabileceğini düşündüler. Sonuçları Frontiers in Robotics and AI dergisinde yayınladılar.^[1]

Peki yapay zeka, mantıkta olduğu kadar gülme konusunda da iyi midir? Pek sayılmaz.

Her şeyden önce, araştırmacılar insanların gülmesinin arkasında farklı nedenler olduğunu fark ettiler ve bu da işleri daha karmaşık hale getirdi. Yapay zeka sisteminin işini kolaylaştırmak için kahkahayı iki kategoriye ayırdılar:

1. Yapay zeka bir insanın gülmesine yanıt olarak güldüğünde atılan "sosyal kahkahalar" ve
2. Robot bir konuya yanıt olarak veya konuşurken güldüğünde atılan "neşeli kahkahalar".

Araştırmacılar, yapay zeka modelinin, erkek üniversite öğrencileriyle bir tür "hızlı randevu"ya çıkmasına izin vererek, yapay zekayı nasıl ve ne zaman gülecekleri konusunda eğitti. Erica, mikrofona konuşan ve başını sallama gibi diğer fiziksel hareketleri kontrol eden bir kadın oyuncu tarafından, uzaktan çalıştırıldı.

Sohbetler 10-15 dakika sürdü ve 82 sohbetten veri toplandı. Araştırmacılar, konuşmaları mikrofonlar ve kameralarla kaydettiler ve insanlara sosyal kahkahaların ve yalnız atılan kahkahaların ne zaman gerçekleştiğine ve bu kahkahaların nasıl farklılaştığını incelediler. Bu veriler, daha sonra yapay zeka sisteminin ne zaman ve ne şekilde gülmesi gerektiğini öğretmek için kullanıldı. Daha sonra, paylaşılan gülme algoritmasını mevcut konuşma yazılımına uyguladılar ve 130 gönüllüden dinlemelerini ve robotun empati, anlayış ve insan benzerliğini ne kadar iyi simüle ettiğini değerlendirmelerini istediler.

Araştırmacılar, genel olarak paylaşılan kahkahaların uygun olduğu durumlarda, Erica ve algoritmasının, insanları söylenenlere dikkat ettiğine ikna etmede iyi bir iş çıkardığını kaydetti. Erica kahkahalara tepki vermekte iyiydi ama ne zaman kendi kendine güleceğini bilmiyordu. Araştırmacılar, makalelerinin tartışma kısmında bunun, bir komut istemine yanıt vermeyi öğrenmenin, konuşmadaki içeriğin neden komik olabileceğini gerçekten anlamaktan daha basit olmasından kaynaklanabileceğini yazdılar.

Erica'nın gerçekten insan mizahı alıp almadığı, robotikçilerin ve mühendislerin üstlendiği robotlara sosyal yetenekler verme projesinin yalnızca bir parçasıdır. Bilim insanları 2017'den beri bir robotu ikna edici bir şekilde nasıl güldürecekleri üzerinde çalışıyorlar. Microsoft, IBM ve Meta gibi büyük teknoloji şirketleri de bu konuyla ilgileniyorlar.^{[2], [3], [4]} Örneğin 2022 yılında İtalyan mühendisler, piyasaya, ayaküstü konuşmalar yapabilen bir "barmen robot" sürdü; ancak mahremiyet endişeleri nedeniyle öngörülebilir gelecek için rafa kaldırıldı. Buradaki fikir; robotlara yüz ifadeleri, beden dili, konuşma ve insanların taleplerini anlama ve bunlara tepki verme yeteneği vermenin onları daha ilgi çekici yapması ve günlük etkileşimlerde daha iyi hale getirmesidir.

Ancak nihayetinde, doğal görünen bir sosyal değişimden riskli durumlara doğru da gidiyor olabiliriz. Robotlarla ilgili fazlaca inandırıcı etik kaygılar da bulunmaktadır.^[5] Yine de bu alanda çalışmaya devam etmek için pratik nedenler vardır. Uzmanlar, konuşan robotları daha az ürkütücü ve daha ulaşılabilir hale getirerek onlara doğru bir şekilde insan benzeri özellikler vermenin robotları bir gün sağlık, konaklama veya diğer hizmet odaklı endüstrilere entegre etmede faydalı olacağına inanıyor.