WISA Woodsat: Dünya'nın İlk Ahşap Uydusuyla Tanışın!

Dünyanın ilk ahşap uydusu bu yılın sonunda fırlatılacak. En azından planlanan bu. Bu küçük uydunun adı WISA Woodsat. Kontrplak panellerinin uç uzay koşullarına ne kadar dayandıklarını ve bu koşullarda nasıl davrandıklarını test edecek.

Uydu, Fin uydu şirketi Arctic Astronautics tarafından tasarlandı. 12 Haziran’da gerçekleştirilen başarılı test uçuşunun ardından 2021 Kasım’da Rocket Lab tarafından bir Electron Roketi aracılığıyla Yeni Zelanda'daki Mahia Peninsula fırlatma kompleksinden fırlatılması planlanıyor.

Fırlatmadan sonra Dünya etrafında bir kutupsal yörüngeye oturacak olan uydu, eğer iyi bir performans gösterirse, uydu marketine ucuz bir alternatif tanıtabilir. Teknoloji-tasarım şirketi Huld’da uzay direktörü olan Matti Anttila yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Bu görevde geliştirilen teknik bilgiyi kullanarak, gelecekteki birçok olasılığı öngörüyoruz.

Ahşap Uydu Uzayda Ne Yapacak?

Huld ile iş birliği içinde olan UPM Plywood firması, deneysel materyaller üretiyor. Arctic Astronautics şirketi de bu materyallerden veriler toplayacak. UPM, yaptığı açıklamada şunları değerlendireceklerini söyledi:

Ahşabın uzay yapılarında kullanımını değerlendirmek için uzun bir periyot boyunca uzayın zorlu sıcaklıklarına, radyasyonuna ve vakumuna karşı dayanıklılığı…

Ayrıca kameralar, uydunun kontrplak yüzeyinin sert uzay ortamına nasıl dayandığını değerlendirmede takım için birer "göz" görevi üstlenecekler. Arctic Astronautics’in kurucu ortağı ve görevin başlatıcısı olan Jari Mäkinen şöyle diyor:

Biri kontrplağın arkasına bakmak ve nasıl davrandığını görmek için fotoğraflar çekmek amacıyla özçekim çubuğu ile uzatılmış olmak üzere, bir çift yerleşik kameramız var. Renk değişimlerini, herhangi bir kırığı, vb. görmek istiyoruz.

Özçekim çubuğu, yapıdaki az sayıda ahşap olmayan dış parçalardan biri. Diğeri ise yerleştirme için kullanılan alüminyum raylar.

Ama tahtayı test etmek uydunun uzaydaki tek görevi değil.

WISA Woodsat, aynı zamanda dizaynında kullanılan bazı 3D basılmış, plastik, iletken materyalleri de test edecek. Uydunun geliştirilmesine yardımda bulunan Avrupa Uzay Ajansı (ESA) bu görevin uzayda farklı materyaller kullanılmasının önünü açabileceğini belirtti. Mesela bu plastik malzeme başarılı olursa, gelecekteki uydu projeleri, güç ve veri kablolarını uzaydaki yerleşik yazıcıyı kullanarak üretebilir.

9 küçük güneş paneli, amatör telsizcilik yükünü taşımak için gerekli gücü ahşap uyduya sağlıyor. Böylece amatör telsiz operatörleri uyduyu, (görüntüler dahil olmak üzere) radyo sinyallerini dünya çapında aktarmak için kullanılabilecekler.

Ahşap Uydu Nasıl Hayatta Kalacak?

ESA, uydunun içini iç basınç sensörleriyle donatarak WISA Woodsat’ın yüküne katkı sağlayacak. Uydunun (10 x 10 x 10 cm) içindeki tüm bileşenler, fırlatmanın ve açık uzayın zorluklarına dayanmak için dizayn edildi. ESA, ayrıca ön uçuş testinde de yardımcı olacak.

Woodsat’ın baş mühendisi olan Samuli Nyman, alüminyum oksidin uydu tasarımındaki başka bir kilit özellik olduğunu belirtti:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kontrplak için temel materyal huş ağacıdır ve biz de esasında bir hırdavatçıda veya mobilya yapımında kullanılan gibi kullanıyoruz. Temel fark şu ki sıradan kontrplak uzay için çok nemli, bu yüzden ilk önce ahşabı termal bir vakum odasına yerleştirip kurutuyoruz. Ardından genellikle elektronik parçaları kapsüllemek için kullanılan çok ince bir alüminyum oksit katmanı ekleyerek atomik katman biriktirme işlemini gerçekleştiriyoruz. Bu işlem; uzay jargonunda “gaz çıkışı” olarak bilinen, ahşaptaki istenmeyen buharlaşmayı en aza indiriyor. Ahşabın bazı bölümlerinde farklı vernikleri ve cilaları da test edeceğiz.

Alüminyum oksidin bir görevi de kontrplak panelleri, aşındırıcı bir gaz olan atomik oksijenden korumak. Bu gaz, UV ışınlarının Dünya atmosferinin kenarındaki oksijen atomlarına çarpıp onları bölmesiyle oluşur. Nasa atomik oksijenin ilk hasarlarını Space Shuttle görevlerinin başlarında keşfetmişti.

Ruptly

Yapılan ve Yapılacak Testler

12 Haziran’da WISA Woodsat’ın ilk test uçuşu gerçekleşti. Bir meteoroloji balonuyla Dünya yüzeyinin yaklaşık 30 km yukarısına, stratosfere kadar çıktı ama dünya atmosferiyle uzay arasındaki sınır olan Kármán Hattını geçmedi. Yine de iletişim kabiliyetleri, komut-yanıt ve özçekim çubuğu kamerası testlerinin hepsinden geçtiği bildirildi.

ESA'da malzeme mühendisi olan Bruno Bras, maliyet verimliliği hakkında şunları söyledi:

Burada güzel olan şey, hem yörüngede hem yerde başka kullanımlar için de uygun olan düşük maliyetli bir cihaz tasarlamış olmamız.

Sonuç olarak: Dünyanın ilk ahşap uydusu, WISA Woodsat, Kasım 2021’de Yeni Zelanda’da fırlatılacak ve uydu üretimi için daha uygun maliyetli yeni bir yol açabilir.