Vücut His Haritası, Duygularımızın Organlarla İlişkisini Ortaya Koyuyor!

Gururla kabaran göğüsler ve baştan ayağa kadar hissedilen mutluluk... Bunlar, evrensel olarak geçerli oldukları gibi gerçek de olan hislerdir. Şimdi ise, onların bir atlasını çıkarmayı başardık.

Araştırmacılar uzun yıllardır duyguların bir dizi fizyolojik değişim ile bağlantılı olduğunu biliyorlardı: iş görüşmesine girecek gergin birinin terli ellerinden, gece dışarıda garip bir ses duyan birisinin hızla çarpmaya başlayan kalbine kadar... Ancak yeni bir araştırma, bireyin kültürü ya da dilinden bağımsız olarak, bazı duygusal durumların belirli vücut hisleriyle ilişkisini ortaya koyuyor.

Finlandiya, İsveç ve Tayvan'dan 700'den fazla kişinin katılımıyla yapılan araştırmada, belirli duygularla vücut hisleri arasındaki bağlantılar incelendi. Katılımcılara duygu yüklü sözcükler, videolar, yüz ifadeleri ve hikayeler gösterildi. Daha sonra, bu kişilerin bu materyali gördükten sonra vücutlarının nerelerinde değişim hissettikleri kendilerine soruldu. Sonrasında, bilgisayar tarafından yaratılan iki silüet üzerinde bunlar haritalandı. Bunlardan birinde vücutsal hisler, diğerinde ise hissin azaldığı bölgeler gösterildi. Katılımcılar, araştırmacılara çok geniş bir veri seti içerisinden, farklı duygulara ait olumlu veya olumsuz geri bildirimler verebildiler.

Araştırmacılar istatistiki olarak her bir test edilen duygunun (mutluluk, aşağılama ve aşk gibi), ayrı bölgelerdeki etkilerinin tutarlı olduğunu gösterdiler. Bundan sonra, araştırmacılar kontrol grupları kullanarak bazı dillerdeki önyargılı tanımlamaların bireylerin hislerine etkisi olma riskini ortadan kaldırdılar. Örneğin İngilizcedeki "soğuk ayak" kalıbının korku, emin olamama veya kararsızlık gibi durumları belirtmekte kullanılması gibi. Araştırma sonuçları, 30 Aralık 2013'te Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.

Her ne kadar her bir duygu, belirli bir vücut hissi haritası yarattıysa da, araştırmacılar bazı bölgelerde çakışmalar tespit etti. Öfke ve korku gibi temel duygular, üst göğüs bölgesinde hissiyat artışına neden oldu; bunun muhtemel sebebi artan nabız ve nefes alıp verme oranıdır. Mutluluk ise tüm vücuttaki hissiyatın artmasına neden olan tek duygu olarak kayıtlara geçti.

Bu bulgular, araştırmacıların duyguları nasıl işlediğimize dair bilgilerini geliştirecektir. Farklı kültür ve dillerdeki farklılıklara rağmen, duyguların fiziksel hissiyata etkileri birçok farklı popülasyonda ortaktır. Araştırmacılar, bu vücutsal his haritalarının geliştirilmesinin ileride bir gün duygusal bozuklukları tespit edip tedavi etmekte avantaj sağlayacağını düşünmektedirler.

Evrim Ağacı Yorumu

Bu araştırma, özellikle de verilen vücutsal his haritası, gerçekten de çok ilginç ve evrimsel açıdan da öngörülebilecek sonuçlar vermektedir. Bu paylaşılan görseldeki hissiyat haritalarını, vücut sıcaklık haritalarına, dolayısıyla vücudun çeşitli duygular karşısındaki kan dağılımının değişimini gösteren haritalara benzetebiliriz.

Örneğin öfke (İng: anger), şaşkınlık (İng: surprise) ve korku (İng: fear) sırasında kanın hayati organlara (kalp ve beyne) çekilmesi, dolayısıyla buralarda hissiyat artışının yaşanması, vücudun evrimsel süreçteki en tipik ve en beklenen tepkilerinden birisidir (bkz: "kaç ya da savaş tepkisi"). Öfke sırasında kollar ve ayaklara, ancak özellikle kollara hücum eden kanı (dolayısıyla sıcaklığı) görebilirsiniz. Bu, öfkenin genellikle neden olacağı fiziksel mücadeleye vücudun hazırlığıdır.

Aşkın (İng: love) etkisi ise yine evrimsel açıdan tam da öngördüğümüz gibidir: Aşk, sekse giden yolu garantilemek amacıyla evrimleşen bir bağlanma duygusudur. En azından evrimleşme nedenlerinden biri (ve muhtemelen başlıcası) budur. Tam da tahmin edileceği üzere, aşka neden olan görüntü ve bilgiler, sadece vücudun "cinsel reklam" alanlarını değil (kafa ve göğüs gibi), aynı zamanda vücudun cinsel bölgesini de çok ciddi bir şekilde uyarmaktadır. Tüm bunlar, karşı cinsiyete mesaj göndermeyi hedefleyen unsurlardır ve vücudun olası cinsel birleşmeye hazırlanma tepkisidir.

Son olarak, utanma (İng: shame) ve depresyon (İng: depression) olumsuz duygularda ise vücudun nötre yakın kaldığı, hatta hissiyatın azaldığı ve vücudun ortamdan yok olmayı hedeflercesine soğuduğu görülür. Bunun nedeni de, kaçma ve saklanma tepkisidir ki bu tür duygular, genelde tüm hayvanlarda bu davranışı doğurur. Vücut, olabildiğince dikkat çekmeyecek bir yapıya bürünür ki bu, sıcak kanlı hayvanlar için vücut sıcaklığının genel olarak düşürülmesi ile gösterilir.