Vikingler Grönland'ı Neden Terk Etti?
Curtin University
- Basın Bildirisi
- Klimatoloji (İklimbilim)
- Bilim Haberciliği
Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
985 senesinde Grönland'ın güney kesimlerinde başarılı yerleşimler kuran İskandinavların, bu toprakları 15. yüzyılın başlarında neden terk ettiği sorusu, Geç Ortaçağ tarihinin en büyük gizemlerinden birisidir. Uzun zamandan beri bu konuyla ilgili ortak görüş; Küçük Buz Devri'yle birlikte düşen hava sıcaklıklarının bu coğrafyada yaşayan insan topluluklarının yaşamını sürdüremez hale getirmesiydi.
Ancak Massachusetts Amherst Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, bu eski teoriyi adeta alt üst ediyor: İskandinavların Grönland'dan göç etmesinin nedeni sıcaklıkların düşmesi değil; kuraklıktı.
Doğu Yerleşimi
İskandinavlar, 985'te "Doğu Yerleşimi" (İng: "Eastern Settlement") olarak adlandırdıkları Grönland'a yerleşim sürecinde; araziyi çalılardan temizleyerek ve hayvanlarının besin ihtiyacını karşılamak için ot ekerek başarılı oldular.
Doğu Yerleşimi'nin nüfusu yaklaşık 2.000 kişiye ulaşarak zirveyi gördü, ancak aradan geçen 400 yıldan sonra bu yerleşim birimi hızla çöküşe geçti. Onlarca yıldır antropologlar, tarihçiler ve bilim insanları, Doğu Yerleşimi'nin sonlanmasının sebebi olarak özellikle Kuzey Atlantik'te etkisini gösteren, oldukça soğuk bir hava dönemi olan ve Grönland'daki tarımsal yaşamı sürdürülemez hale getiren Küçük Buz Devri'ni gösterdiler. Ancak araştırmayı gerçekleştiren bilim insanlarından yer bilimi profesörü Raymond Bradley şöyle belirtiyor:
Bu araştırmadan önce Viking yerleşimlerinin gerçek coğrafyasına dair hiçbir veri yoktu. Ve bu bir sorundu.
Bunun yerine, önceki çalışmalarda Grönland'daki tarihi sıcaklıkları yeniden oluşturmak için kullanılan buz çekirdeği verileri, kuzeye 1000 kilometreden fazla bir uzaklıkta ve rakımı 2000 metreden daha yüksek bir konumdan alınmıştı. Araştırmacılar, İskandinav çiftliklerinin yakınındaki bölgelerde iklimin nasıl değiştiğini incelemek istediler. Bunu yaptıkları zaman elde ettikleri sonuçlar ise şaşırtıcıydı.
Göçün Asıl Sebebi: "Kuraklık"
Bradley ve meslektaşları eski bir İskandinav çiftliğinin bitişiğinde yer alan ve Doğu Yerleşimi'ndeki en büyük çiftlik gruplarından birinin yakınındaki "578. Göl" olarak adlandırılan göle gittiler. Orada son 2000 yılın sürekli kaydını temsil eden tortu örnekleri toplamak için üç yıl harcayan ekibin lideri Boyang Zhao bu yeri daha önce kimsenin incelemediğini aktarıyor.
Zhao ve ekibi daha sonrasında topladıkları 2000 yıllık numuneleri iki farklı belirteç için analiz etti. İlki, BrGDGT olarak bilinen ve sıcaklığı yeniden yapılandırmak için kullanılan bir lipit bileşiğiydi. Araştırmayı yürüten bilim insanlarından yer bilimi profesörü Isla Castaneda şöyle belirtiyor:
Eğer elinizde yeterince eksiksiz bir kayıt varsa, lipitlerin değişen yapılarını değişen sıcaklıkla doğrudan ilişkilendirebilirsiniz.
Bitki yaprakları üzerindeki mumsu kaplamadan elde edilen ikinci belirteç, otların ve çiftlik hayvanlarını besleyen diğer bitkilerin buharlaşma sebebiyle kaybettikleri su oranını belirlemek için kullanıldı. Ve bu, koşulların ne kadar "kuru" olduğunun bir göstergesidir.
Zhao ve ekibi, belirteçleri analiz edip ellerindeki diğer verilerle karşılaştırdı ve Güney Grönland'daki İskandinav yerleşimi boyunca sıcaklığın neredeyse hiç değişmediğini ve zamanla daha kuru hale geldiğini keşfetti.[1]
İskandinav çiftçileri hayvanlarını kış boyunca muhafaza ettikleri depolanmış yemlerle beslemek zorunda kaldılar. Koşulların iyi olduğu yıllarda bile hayvanlar o kadar zayıftı ki, karlar ilkbaharda eridiğinde tarlalara göç etmek zorunda kaldılar.
Kuraklığın sonuçları, gıdanın sınırlı olduğu böyle bir ortamda oldukça ağır olabilirdi. Diğer ekonomik ve sosyal baskıları bir kenara bırakacak olursak; uzun süreli bir kuraklık, Doğu Yerleşimi'ni sürdüremez hale getirmeye yetecek kadar dengesini bozmuş olabilir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
28
-
12
-
9
-
7
-
6
-
6
-
5
-
4
-
3
-
2
-
1
-
1
- ^ B. Zhao, et al. (2022). Prolonged Drying Trend Coincident With The Demise Of Norse Settlement In Southern Greenland. American Association for the Advancement of Science (AAAS). doi: 10.1126/sciadv.abm4346. | Arşiv Bağlantısı
- B. Zhao, et al. Rewriting The History Books: Why The Vikings Left Greenland. Alındığı Tarih: 27 Mart 2022. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/05/2024 00:14:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11601
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
