Güney Kutbu'ndaki Ozon Deliği, Antarktika'nın Büyüklüğünü Geçti!

Copernicus Atmosfer İzleme Servisi, 2021 yılında Güney Kutbu üzerinde Antarktika'dan daha büyük bir boyuta ulaşan ozon deliğinin gelişimini izlemek için Antarktika bölgesini yakından izliyor. Ozon deliği, yıla oldukça standart bir başlangıç yaptıktan sonra, 2021 Eylül ayının ilk haftası itibariyle önemli ölçüde büyüdü ve şimdi, 1979'dan bu yana takip edilen ozon sezonunda olması beklenen büyüklüğün %75 daha büyük bir boyuta ulaştı!^[1]

Güney Yarımküre'deki bahar mevsimi boyunca, yani Ağustos'tan Ekim'e kadar Antarktika'da ozon deliği her yıl oluşur ve Eylül ortasından Ekim ortasına kadar maksimuma ulaşır. Güney Yarımküre ilkbaharının sonlarında stratosferdeki yüksek sıcaklıklar yükselmeye başladığında, ozon incelmesi yavaşlar, kutup girdabı zayıflar ve sonunda bozulur ve Aralık ayına kadar ozon seviyeleri genellikle normale döner.

Halokarbon yasağından bu yana, ozon tabakası iyileşme belirtileri gösterdi, ancak bu yavaş bir süreç ve ozon tabakasını incelten maddelerin tamamen ortadan kalktığını görmek, 2060'lara veya 2070'lere kadar sürecek. Montreal Protokolü'nün uygulanmaya devam etmesini sağlamak için izleme çabalarını sürdürmek esastır.

İşte bu nedenle Copernicus Atmosfer İzleme Servisi'nden (CAMS) bilim insanları, bu yılki Antarktika ozon deliğinin gelişimini yakından izliyorlar. Uluslararası Ozon Tabakasının Korunması Günü'nde CAMS, her yıl Austral ilkbaharda ortaya çıkan stratosferik delik ve Dünya'yı güneş ışınlarının zararlı özelliklerinden koruyan ozon tabakası hakkında ilk durum güncellemesini veriyor. CAMS, Avrupa Komisyonu adına Avrupa Orta Menzilli Hava Tahminleri Merkezi tarafından, AB'den fon sağlanarak sürdürülmektedir. Copernicus Atmosfer İzleme Servisi Direktörü Vincent-Henri Peuch şunları söyledi:

Bu yıl ozon deliği, sezonun başında beklendiği gibi gelişti. Geçen seneye oldukça benziyordu ve Eylül ayında da istisnai değildi, ancak sezonun ilerleyen saatlerinde veri kayıtlarımızdaki en uzun ömürlü ozon deliklerinden birine dönüştü. Şimdi tahminlerimiz, bu yılki deliğin normalden çok daha büyük bir deliğe dönüştüğünü gösteriyor. Girdap oldukça kararlı ve stratosferik sıcaklıklar geçen yıldan bile daha düşük. Oldukça büyük ve potansiyel olarak derin bir ozon deliğine bakıyoruz.

CAMS'ın ozon tabakasının operasyonel olarak izlenmesi, ozon deliğinin durumunun kapsamlı bir üç boyutlu resmini sağlamak için hava tahminlerine benzer şekilde uydu gözlemleriyle birlikte bilgisayar modellemesini kullanıyor. Bunun için CAMS, mevcut bilgilerin farklı parçalarını etkili bir şekilde birleştirir.

Analizin bir kısmı, güneş spektrumunun ultraviyole görünür kısmındaki ölçümlerden toplam ozon sütununun gözlemlerinden oluşur. Bu gözlemler çok kalitelidir ancak hala kutup gecesinde bulunan bölge için mevcut değildir. Ozon tabakasının dikey yapısı hakkında çok önemli bilgiler sağlayan, ancak sınırlı yatay kapsamaya sahip farklı bir dizi gözlem dahil edilmiştir. CAMS, beş farklı kaynağı bir araya getirerek ve bunları gelişmiş sayısal modelini kullanarak bir araya getirerek, tutarlı toplam sütun, profil ve dinamiklerle ozon dağılımının ayrıntılı bir resmini sağlayabilir.

Operasyonel bir program olarak CAMS, kullanıcılarının yararına gözlemlere karşı çıktılarının kalitesini sürekli olarak izler. CAMS, ozon tahminleriyle ilgili olarak, bir dizi uluslararası kuruluş tarafından Antarktika bölgesinde başlatılan ozon sondaları tarafından yapılan “temel gerçek” ölçümlerine karşı sistem performansını kontrol eder. Bu kalite izleme çabası, aynı zamanda ECMWF'de yürütülen sistemin sürekli gelişimi için önemli bir girdidir.