Tropikal And Buzulları Son 11.000 Yılda Rekor Seviyede Küçüldü!

Boston Koleji'nden araştırmacıların Science dergisinde yayınladıkları rapora göre tarih öncesinde buzullarla kaplandıktan sonra yakın zamanda yüzeye çıkarılan kayalar, tropik buzulların 11.700 yıldan daha uzun bir dönemdeki en küçük boyutları gördüğünü gösteriyor.^[1] Bu durum, tropiklerin Holosen çağının başlarında son görülen sınırların ötesine geçtiğini ortaya koyuyor.

Bilim insanları, Dünya'nın ekvatorunu çevreleyen bu bölgelerde sıcaklıklar yükseldikçe buzulların eriyeceğini veya geri çekileceğini öngörmüşlerdi. Boston Koleji'nde Yer ve Çevre Bilimleri Doçenti olan Jeremy Shakun, çalışmada And Dağları'ndaki dört buzula bitişik kaya örneklerini analiz ettiklerinde buzulların geri çekilmesinin çok daha hızlı gerçekleştiğini ve çağlar arası endişe verici bir dönüm noktasını çoktan geçtiğimizi gördüklerini söylüyor. Paleoiklimbilimci ve makalenin ortak yazarı Shakun şöyle anlatıyor:

Bu buzulların şu anda son 11.000 yıldaki herhangi bir zamandan daha küçük olduğuna dair oldukça güçlü kanıtlarımız var. Günümüzdeki buzul geri çekilmesinin çoğunlukla daha az kar yağışı veya bulut örtüsündeki değişikliklerden ziyade artan sıcaklıklardan kaynaklandığı göz önüne alındığında Bulgularımız, tropik bölgelerin sıcaklıklarının artık Holosen çağının sınırlarının ötesine geçerek Antroposen çağına doğru ilerlediğini gösteriyor.

Başka bir deyişle, buzullar artık medeniyetin doğuşuna tanıklık eden, su akışının ve deniz seviyesinin kasabaların ve şehirlerin nerede kurulacağını belirlediği, tarımsal ve ticari faaliyetlerin ortaya çıktığı önemli bir dönem olan Holosen yerine, sonlarını getirebilecek bir çağ olan Antroposen'e ait bir yapı olarak sınıflandırılabilir.

Bulgular; buzulların dünya çapında tahmin edilenden çok daha hızlı bir şekilde, muhtemelen kötü bir klimatolojik senaryodan on yıllarca daha erken geri çekildiğini ortaya koyuyor. Shakun, şöyle anlatıyor:

Bu, buzulların bu önemli dönüm noktasını geçtiğine dair elimizde güçlü kanıtların olduğu ilk büyük bölge. Diğer buzullar için bir erken uyarı sinyali gibi düşünülebilir.

Shakun, son yüzyılda dünya çapında buzulların geri çekildiğini ancak bu geri çekilmenin büyüklüğünün son birkaç bin yıldaki doğal değişimlerle nasıl karşılaştırılabileceğinin belirsiz olduğunu söyledi. Ekip, tropik buzulların ne kadar küçüldüğünü, son 11.000 yıldaki küçülme miktarı ile karşılaştırmak için kolları sıvadı.

Araştırmacılar, Tropikal And Dağları'ndaki eriyen dört buzulun önünde kısa süre önce ortaya çıkan kayaçların kimyasını ölçmek için Kolombiya, Peru ve Bolivya'ya seyahat ettiler. Shakun, uzaydan gelen kozmik radyasyona maruz kaldıklarında kayaç yüzeylerinde iki nadir izotop (berilyum-10 ve karbon-14) biriktiğini söyledi. Shakun, şöyle açıklıyor:

Bu izotopların yeni ortaya çıkan kayaçlardaki yoğunluklarını ölçerek kayaçların geçmişte ne kadar süre açıkta kaldığını belirleyebiliriz, bu da bize buzulların ne kadar küçüldüğünü gösterir. Tıpkı güneş yanığından birinin güneşte ne kadar süre boyunca kaldığını anlayabilmek gibi.

Araştırmayı Shakun ile birlikte yürüten eski Baston Koleji yüksek lisans öğrencisi, şu anda ise Kaliforniya Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Andrew Gorin, şöyle anlatıyor:

Dört tropikal buzulun önünde ölçtüğümüz 18 kayaç örneğinin hiçbirinde hiç berilyum-10 veya radyokarbon-14 bulamadık. Bu, bize buzulların kozmik radyasyona son buzul çağındaki oluşumundan bu yana, daha önce hiç önemli düzeyde maruz kalmadığını gösteriyor.

Yirmi yıl önce, dünyanın en büyük tropikal buz kütlesi olan Peru'daki Quelccaya Buz Kütlesi'nde araştırmacılar, geri çekildikçe buz kenarından eriyen köklü bitki kalıntıları bulmuştu. Shakun, radyokarbon tarihlemesinin bu bitkilerin 5.000 yaşında olduğunu gösterdiğini söylüyor. Bu, Quelccaya'nın çalışma yapıldığında olduğu boyuttan daha büyük olduğunu ortaya koyuyor. Aksi takdirde, bitkiler daha önce açıkta kalmış olsalardı, çürüyüp gitmeleri gerekirdi.

Shakun, Quelccaya'daki bulguların günümüzdeki buzulların geri çekilmesinin anormal derecelere geldiğini gösterdiğini ancak tüm Holosen'deki buz erimesine kıyasla henüz endişe verici bir seviyeye gelmediğini de vurguluyor. Ekip, daha fazla sayıda buzulu incelemek ve bir buzulun bugünkünden daha küçük olup olmadığını kesin olarak gösterebilecek bir yöntem kullanmak istedi.

Shakun ve ekibi, aynı yöntemi Alaska'dan Tierra del Fuego'ya kadar Amerikan Kordilerası boyunca uzanan tüm buzullara uygulamaya devam ediyor. Ekip, Kuzey Amerika'daki örneklerin sonuçlarını geçen yıl yayınlamıştı ve yakında Güney Amerika'nın güneyinden elde edilen sonuçları yayınlamayı hedefliyorlar. Shakun, sözlerini şöyle bitiriyor:

Bunu yaptığımızda, çalışmaların hepsi bir araya getirilerek buzulların geri çekilmesinin mevcut durumu hakkında küresel bir perspektif oluşturulabilir.