Vahşi Hayvanları Beslemek Yaban Hayatına Zarar Veriyor!

Kaliforniya Üniversitesi'nden bir bilim insanının öncülük ettiği bir çalışma, insanların vahşi yaşamla etkileşime girmesinin tehlikelerine dair yeni uyarılar sunuyor. Biyolojik Bilimler Fakültesi'nden Yardımcı Doçent Shermin de Silva, nesli tükenmekte olan Asya filleri üzerinde araştırmalar yürütüyor. Daha önce bu hayvanların yaşam alanlarının küçülmesi konusunda raporlar yayınlayan de Silva, bu küçülmenin insanlar ve filler arasında bölgesel çatışmalara yol açtığını söylüyor.

De Silva, Ecological Solutions and Evidence dergisinde yayınlanan şimdiki çalışmasında insanların yabani hayvanlara yiyecek vermesinin ciddi sonuçlarını olduğuna dair yeni kanıtlar sunuyor. Rapor, bu tür bir beslemenin yaban hayvanlarının insanlara alışmasına yol açarak sorun çıkarma konusunda daha rahat davranmalarına neden olduğunu gösteriyor. Çalışma, sadece fillerin yaşadığı bölgeler için değil, aramızda yaşayan tüm yaban hayatı türleriyle etkileşimler konusunda da önemli bir uyarı niteliği taşıyor.

Vahşi filler, Asya'da büyük bir turistik öneme sahip. Ayrıca Sri Lanka ve Hindistan, dünyadaki son kalabalık Asya fili popülasyonlarına ev sahipliği yapıyor. De Silva, Sri Lanka'daki Udawalawe Ulusal Parkı'nda 18 yıllık fil-turist etkileşimlerini inceledi. Bu inceleme sonucunda parkın güney sınırında turistlerin etrafında toplanan fillerin "dilenme" davranışı geliştirdiğini, bu fillerin şekerli yiyeceklere alıştığını, hatta bazı zamanlarda beslenmeye devam edebilmek için çitleri kırdığını tespit etti.

Fillerin çitlere çekilmesi nedeniyle birçok insan yaralandı veya hayatını kaybetti, en az üç fil öldürüldü. Diğer fillerin ise plastik yiyecek poşetleri ve bu maddelere benzer nitelikte olan maddeleri yuttuğu gözlemlendi. Turistlerin gezi araçlarından hayvanları beslemesi gibi bu tür yakın temaslar, ne yazık ki hayvanlara hastalık bulaşma riskini de artırıyor.

Çalışmanın ortak yazarlarından Sigur Nature Trust’tan Priya Davidar ve Jean-Philippe Puyravaud, Hindistan'ın Sigur bölgesinde 11 erkek Asya filinde beslenme sonucunda meydana gelen değişimleri gözlemledi. Bu fillerden dördü, insan kaynaklı olduğu düşünülen nedenlerle ölürken sadece bir fil başarı ile rehabilite edilerek doğal yiyecek arama davranışı geri kazandırılabildi. Ekoloji, Davranış ve Evrim Bölümü'nde öğretim üyesi ve kâr amacı gütmeyen koruma kuruluşu Trunks & Leaves'in kurucusu olan de Silva, şöyle anlatıyor:

Başta yabancı turistler olmak üzere pek çok insan, Asya fillerinin evcil hayvanlar gibi uysal ve sakin olduğunu düşünüyor. Onların vahşi yabani hayvanlar olduğunun farkına varamıyorlar ve fotoğraf ya da selfie çekmek için çok fazla yaklaşmaya çalışıyorlar. Bu, her iki taraf için de kötü sonuçlanabiliyor.

Udawalawe Ulusal Parkı'nda yaşadığı tahmin edilen 800 ila 1.200 fil arasında, parkta yaşayan erkek Asya fillerinin yaklaşık %9 ila %15'ini oluşturan 66 erkek filin turistlerden yiyecek dilendiği gözlemlendi. Hatta "Rambo" adındaki bir fil, parkta yıllar boyunca turistlerden yiyecek istemesiyle ünlendi. Araştırmacılar makalelerinde şunları söylüyor:

Yiyeceğe koşullanan hayvanlar tehlikeli hâle gelebilir. Bu da hem insanlar hem hayvanlar açısından yaralanma ya da ölümle sonuçlanabilir. Bu olumsuz etkilerin sonuçları, potansiyel faydalara kıyasla daha fazla olabilir.

Araştırmacılar, vahşi fillerin insanlar tarafından beslenmesi sürdürülebilir bir biçimde denetlenemeyeceği için bunun gibi davranışların yasaklanması ve bu yasakların sıkı şekilde denetlenmesi gerektiğini vurguluyor.

Araştırmacılar, dünyanın birçok yerinde kendi bölgelerindeki vahşi hayvanları besleyen insanlar gibi turistlerin de çoğunlukla iyi niyetle hareket ettiğini kabul ediyor. Ancak de Silva, bu davranışın vahşi hayvanları insanlardan yiyecek beklemeye alıştıracağını ve kendilerini veya insanları tehlikeye atabileceğini belirtiyor. De Silva, şöyle devam ediyor:

Bu tür davranışlar, türler arasında hastalık bulaşmasına neden olabilir. Hatta yavruların kendi başlarına yiyecek arama yeteneklerini kaybetmelerine bile sebep olabilir.

De Silva, bu tür etkileşimlerin hayvanların elden verilen yiyeceklere aşırı bağımlı hale gelmeleri durumunda doğal yiyecek kaynaklarına ilişkin bilgilerini kaybetmelerine yol açabileceğini söylüyor. De Silva, nadir istisnalar dışında insanların yabani hayvanları beslemekten kaçınması gerektiğini vurguluyor ve insanları sorumlu davranmaya çağırıyor.