Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir!

Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir! Food Navigator
3 dakika
2,815
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uyuma eylemi vücudumuz için vazgeçilmez ve sürekli bir eylemdir. Uyku, beynin kendini canlandırabilmesi için beyin tarafından gerçekleştirilir. Uyku esnasında beynimiz öğrendiğimiz yeni bilgileri kalıcı olarak depolar ve kendi içerisindeki sinir hücrelerini yeniler. Ayrıca uyku esnasında duygu durumumuzda önemli yere sahip amigdala, striyatum ve hipokampüs gibi beyin bölgelerinin aktivitelerinin arttığı gözlemlenmiştir. Bu yüzden de uykunun duygu durumu üzerinde de etkisi olduğu düşünülmektedir.

Ancak uykudan faydalanan tek organ beyin değildir. Vücudumuzdaki birçok organ uyku esnasında yeni proteinler sentezler ve dokularını geliştirir. Karaciğer ve böbrek üstü bezlerimiz gibi salgı üreten bezlerden uyku esnasında bazı hormonların salınımı devam eder. Her organın veya dokunun ya da sentezlenen her proteinin farklı bir görevi olduğu düşünüldüğünde uykunun aslında vücudumuzun her gün bütün fonksiyonlarının yenilendiği bir atölye olarak düşünmek yanlış olmayacaktır. Aynı şekilde yetersiz bir uykunun bilişsel ve fizyolojik fonksiyonlarımızda yaratacağı olumsuz etki düşünülebilir. Bu yazımızda ise uyku ile obezite arasındaki ilişkiye daha detaylı bakacağız. Eğer uyku ile ilgili çok kapsamlı bilgiler edinmek isterseniz, "Uyku Nedir?" makalemizi okuyabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Uykusuzluk Nasıl Obeziteye Neden Olur?

2011 yılında The Lancet dergisinde yayınlanan bir akademik makaleye göre, dünya çapındaki obezite prevalansı 1980 yılından itibaren ikiye katlanmış durumdadır. Bu obezite epidemisi toplumun modern ve hızlı hayata adapte olmasıyla ve azalan uyku süreleri ile paralellik gösteriyor.

Yapılan epidemiyolojik ya da laboratuvar çalışmaların sonuçlarına dayanan yeni kanıtlar, kısa uyku süresinin obezitenin gelişmesinde yeni bir risk faktörü olduğuna işaret ediyor. Çünkü yetersiz uyku süresinde vücut gerekli metabolik işlevlerini bitiremez ve bu durum glikoz tolerasyonunun ve insülin duyarlılığının düşmesine neden olarak insülin direncine dahi yol açar ve obeziteye neden olur.

Tüm Reklamları Kapat

Toplumda yapılan epidemiyolojik çalışmalarda uyku süresinin azalmasının nedeni olarak modern hayatta uzayan çalışma saatleri ve boş zaman aktiviteleri için uyuma sürelerinden yapılan fedakarlıklar bulunmuştur. Bu süreçler sonucunda insanlar güneş ışınları yerine daha çok yapay ışıklara maruz kaldığından vücutlarının sirkadiyen ritimleri bozulur ve uyku süreleri kısalır. Laboratuvar ortamında yapılan çalışmalarda ise ghrelin, yani açlık hormonu ve leptin, yani tokluk hormonlarının uyku süresinde etkili olduğu gösterilmiştir. 24 Ocak 2012 tarihinde Amerikan İnsan Biyolojisi Dergisi'nde (AJHB) yayınlanan bir çalışmaya göre kısa uyku zamanında leptin ve ghrelin hormonlarının düzensizliğinden dolayı iştah dengelenemez, glikoz metabolizması bozulur ve kan basıncı yükselir.

2010 yılında Wisconsin şehrinde 1024 gönüllü katılımcı üzerinde yapılan bir kohort, yani grup çalışmasında, alışkanlık haline getirilmiş 5 saatlik bir uykunun sabahları %15 artmış bir ghrelin düzeyine ve %15 azalmış bir leptin seviyesine neden olduğu bulunmuştur. Bu düzensizliğin sürekliliğinin ise glikoz metabolizmasının bozulmasına ve kilo artışına sebep olduğu belirtilmiştir.

Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü

Tüm bunları, British Medical Journal dergisinde yayınlanan bir makaleden aldığımız, aşağıdaki grafik üzerinden giderek anlayalım:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Yetersiz uyku dolaylı olarak obeziteye neden olur
Yetersiz uyku dolaylı olarak obeziteye neden olur
BMJ Journals

Daha az uyku aldığınızda:

  • Yemek yeme sırasındaki hedonik sinyalleme artar, bu nedenle daha çok yemek yersiniz ve bu, obezite riskini arttırır.
  • Tokluk hissini kazandıran leptin hormonu azalır, açlık hissini pekiştiren ghrelin hormonu artar, buna bağlı olarak daha aç hissedersiniz ve bu, obezite riskini arttırır.
  • Bitkinliğiniz artar, buna bağlı olarak egzersiz yapma ihtimaliniz ve verimliliğiniz azalır ve bu, obezite riskini arttırır.
  • Gün içinde uyanık olduğunuz süre artar, bu nedenle kalori alabileceğiniz süre artmış olur ve bu, obezite riskini arttırır.

Üstelik bu sürecin bir geri besleme döngüsü de var. Yukarıdaki faktörler, obeziteyi arttırırken, obezite de uyku bozukluklarına yakalanma ihtimalinizi arttırır. Bu, uyku kalitesini ve uyku süresini azaltır. Böylece daha az uyuyabilirsiniz ve yukarıdaki döngü yeniden başlar. Böylece uykusuzluk ve obezite, durmaksızın birbirini besleyerek işleri kötüleştirir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Korkutucu! 3
  • İnanılmaz 2
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/12/2023 23:14:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8649

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Balıklar
Psikiyatri
Uzay Aracı
Covıd-19
Görme
Ahlak
Hominid
Koku
Yörünge
Patlama
Primatlar
İyi
Kromozom
Jinekoloji
Beslenme
Yakınsak Evrim
Enerji
Karbonhidrat
Öğrenme Teorileri
Şehir
Mikrop
Hukuk
Bilgi
Zehir
Zehirli Mantar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Çolak, et al. Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir!. (10 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 4 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8649
Çolak, C., Bakırcı, Ç. M. (2020, May 10). Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved December 04, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8649
C. Çolak, et al. “Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8649.
Çolak, Canberk. Bakırcı, Çağrı Mert. “Uykusuzluk ve Obezite Kısır Döngüsü: Yetersiz Uyku Obeziteye, Obezite Yetersiz Uykuya Neden Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 10, 2020. https://evrimagaci.org/s/8649.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close