Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti?

4 dakika
2,637
Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti? New Atlas
Hidra
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uzun süre uyanık kaldıktan sonra, düzgün düşünmek oldukça zor olabilir. Neyse ki kısa uykular, genellikle beynimizin çalışmasını tekrar hızlandırmaya yeterlidir. Peki ne zaman ve neden hayvanların uyku ihtiyacı oluştu (uyku hakkında kapsamlı bir analizimizi buradan okuyabilirsiniz)? bir beyne sahip olmak, bunun için bir önkoşul mudur? Yani beyni olmayan hayvanlar da uyur mu?

Uluslararası bir araştırma takımı, hayvanlardaki uykunun evrimsel kökenini anlamamıza yardım edebilecek bir çalışmada, suda yaşayan küçük hidraların merkezi sinir sistemleri olmamasına rağmen yalnızca uyku benzeri bir durumun işaretlerini göstermekle kalmadığını, ayrıca daha gelişmiş hayvanlarda bulunan uykuyla ilişkili moleküllere de cevap verdiğini gösterdi.[1] Kyushu Üniversitesi Bilim ve Sanat Fakültesinde yardımcı doçent ve Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmanın lideri Taichi Q. Itoh, şöyle diyor:

Hayvanların bir beyine ihtiyaç duymaktan önce uykuya ihtiyaç duymuş oldukları hakkında güçlü kanıtlarımız var.

Cnidaria şubesinin üyesi ve hidraların akrabası olan denizanalarında son zamanlarda uyuma davranışı keşfedilirken, Japonya'daki Kyushu Üniversitesi'ndeki araştırmacıların ve Kore'deki Ulsan Ulusal Bilim ve Teknoloji Enstitüsü'nün yeni çalışması, insanlarda bile uyuşukluğa ve uykuya neden olan birkaç kimyasalın Hydra Vulgaris türünde de benzer etkileri olduğunu ortaya çıkardı. Itoh şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Buluşlarımıza ve deniz anaları ile ilgili önceki raporlara dayanarak uyku evriminin beyin evriminden bağımsız olduğunu söyleyebiliriz. Hayvanlarda uykunun nasıl ortaya çıktığına dair birçok soru hala cevapsız, fakat beyne sahip olmayan hayvanlarda uykuyu sağlayan detaylı mekanizmalarla ilgili ileriki araştırmalar için üzerinde çalışması kolay bir varlık olarak hidralar, bir gün bu soruların cevaplanmasına yardımcı olacak.
Hydra vulgaris, basit bir anatomiye sahip küçük bir Cnidarian'dır. Kyushu Üniversitesi tarafından yürütülen ortak araştırma, merkezi bir sinir sistemi olmamasına rağmen hidraların daha evrimleşmiş hayvanlarda uyku ile ilişkili moleküler ve genetik düzeyde özellikler sergilediğini ve bu da uyku ile ilgili mekanizmaların beynin evriminden önce edinilmiş olabileceğini gösterdi.
Hydra vulgaris, basit bir anatomiye sahip küçük bir Cnidarian'dır. Kyushu Üniversitesi tarafından yürütülen ortak araştırma, merkezi bir sinir sistemi olmamasına rağmen hidraların daha evrimleşmiş hayvanlarda uyku ile ilişkili moleküler ve genetik düzeyde özellikler sergilediğini ve bu da uyku ile ilgili mekanizmaların beynin evriminden önce edinilmiş olabileceğini gösterdi.
Taichi Q. Itoh, Kyushu University

Sadece birkaç santimetre uzunluğunda olan hidralar, karmaşık canlılarda görülen merkezi beyin yapısına sahip olmayan canlılar olmalarına rağmen yaygın bir sinir ağına sahiptirler.

Uyku, sık sık beyin dalgalarının ölçümüyle gözlemlense de bu küçük ve beyine sahip olmayan hayvanlar için bu gözlemleme yöntemi bir seçenek değildir.

Buna alternatif olarak araştırmacılar, canlıların azalan hareketlerinden yola çıkarak ne zaman uyku benzeri bir duruma geçtiklerini tespit eden bir kamera sistemi kullandı ve gerektiğinde bu canlıların üzerine ışık tutarak uyku durumundan çıkmalarını sağladı.

Kyushu Üniversitesi tarafından yürütülen ortak araştırma, beyne sahip olmayan hidralar ve merkezi sinir sistemi olan hayvanlar arasında çoklu uyku düzenleyici bileşenlerin evrimsel olarak korunduğunu gösteriyor.
Kyushu Üniversitesi tarafından yürütülen ortak araştırma, beyne sahip olmayan hidralar ve merkezi sinir sistemi olan hayvanlar arasında çoklu uyku düzenleyici bileşenlerin evrimsel olarak korunduğunu gösteriyor.
Taichi Q. Itoh, Kyushu University

Araştırmacılar, hidraların sirkadiyen ritim gibi her 24 saatte bir tekrar eden uyku düzeni yerine 4 saatlik döngüler halinde tekrar eden aktif durum ve uyku benzeri durumu içeren döngüler sergilediğini keşfetti.

Tüm Reklamları Kapat

Daha önemlisi, araştırmacılar bir beyne sahip olup olmadığına bakılmaksızın moleküler ve genetik düzeyde uyku düzenlemesiyle ilişkili birçok benzerliği gün yüzüne çıkardı.

Birçok hayvanda uyku aktivitesiyle bağlantılı olan bir başka kimyasal inhibitör nörotransmitter GABA, hidralara verildiğinde uyku aktivitesini büyük ölçüde arttırırken yaygın olarak kullanılan uyku yardımcısı melatonin uyku miktarını ve sıklığını bir dereceye kadar arttırdı. Öte yandan, birçok hayvanda canlanmaya neden olan dopamin ise hidralarda uykuya önayak oldu. Itoh şöyle diyor:

Bazı uyku mekanizmaları korunmuş gibi görünürken diğerleri beynin evrimi sırasında işlevini değiştirmiş olabilir.

Dahası, araştırmacılar hidraların uykusunu bozmak ve uykusuzluk belirtilerini ortaya çıkarmak için titreşimler ve sıcaklık değişikliğini kullanabiliyor. Ayrıca bu titreşimler ve sıcaklık değişimleri sayesinde hidraların ertesi gün daha fazla uyumasını ve hatta hücre bölünmesinin baskılanmasını sağlayabiliyor.

Araştırmacılar daha da yakından inceleyerek bu uyku eksikliğinin; içerisinde fareler, sirke sinekleri ve iplik kurtlarının da dahil olduğu çok çeşitli hayvan türlerinde, içinde uykuyu düzenlemeyle ilişkili bir protein olan PRKG ile bağlantısı olan bir genin de bulunduğu 212 genin dışavurumunda değişiklere yol açtığını keşfetti.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Hidralardaki uyku ile ilgili olan genlerle ortak bir evrimsel köken paylaşıyor gibi görünen sirke sineği genlerini bozmak, sirke sineklerindeki uyku süresini de değiştirdi. Ve bu tür genlerin daha fazla araştırılması, beyne sahip hayvanlarda şu anda bilinmeyen uyku ile ilgili genlerin tanımlanmasına yardımcı olabilir. Itoh şöyle diyor:

Hepsi birden ele alındığında, bu deneyler hayvanların uyku ile ilgili mekanizmaları merkezi sinir sisteminin evrimsel gelişiminden önce elde ettikleri ve bu mekanizmaların çoğunun beyinler geliştikçe korunduğu yönünde önemli kanıtlar sundular.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
55
2
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 11
  • Bilim Budur! 8
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Tebrikler! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Medical Xpress | Arşiv Bağlantısı
  • ^ H. J. Kanaya, et al. (2020). A Sleep-Like State In Hydra Unravels Conserved Sleep Mechanisms During The Evolutionary Development Of The Central Nervous System. Science Advances, sf: eabb9415. doi: 10.1126/sciadv.abb9415. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 19:35:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9927

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Halk Sağlığı
Uçak
Kartal
Diş Gelişimi
Ağız Sağlığı
Retrovirüs
Diş Sorunları
Freud
Sağlık
Bilim İnsanı
Aşılar
Tıp
Sinek
Astrofizik
Zeka
Ekoloji
Kimyasal Bağ
Kimya
Allah
İnsanlık
Gerçek
Organ
Mitler
Şempanzeler
Cinsiyet
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. University, et al. Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti?. (13 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 8 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9927
University, K., Dağılgan, Ö. F., Telimenli, C. C. (2021, January 13). Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti?. Evrim Ağacı. Retrieved December 08, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9927
K. University, et al. “Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti?.” Edited by C. Caner Telimenli. Translated by Ömer Faruk Dağılgan, Evrim Ağacı, 13 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/9927.
University, Kyushu. Dağılgan, Ömer Faruk. Telimenli, C. Caner. “Uyku mu, Beyin mi: Hangisi Daha Önce Evrimleşti?.” Edited by C. Caner Telimenli. Translated by Ömer Faruk Dağılgan. Evrim Ağacı, January 13, 2021. https://evrimagaci.org/s/9927.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close