Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?

Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?
5 dakika
885
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 salgınıyla mücadelede geldiğimiz noktada tedbirlerle ilgili yeni kararlar açıklandı. Açık havada ve "yeterli havalandırmaya" sahip kapalı alanlarda maske takma zorunluluğu kaldırıldı.

Ancak "yeterli havalandırma" tanımı, beraberinde birçok soru işareti getiriyor. Örneğin, salgının başından beri tartışılmakta olan ticari uçak kabinlerindeki havalandırma ve filtreleme sistemlerinin yeterliliği ve tedbirlerin ne seviyede uygulanacağı tekrar gündeme gelebilir. Ancak ne karar alınırsa alınsın, bulaşıcılığı bu kadar yüksek olan bir enfeksiyon etkeni gölgesinde kapalı kabin içerisinde diğer yolcularla yakın temas halinde yolculuk yapmak bazılarımız için tedirginlik yaratmaya devam edecek gibi görünüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Kabinlerdeki Hava Dolaşımı

Uçaklardaki hava dolaşımı, çoğunlukla dış ortamdan alınarak sağlanır ve yaklaşık her 3 dakikada bir uçaktaki hava tamamen tazelenmiş olur. Ayrıca kabinden alınan hava dolaşıma verilmeden önce HEPA filtrelerden geçer. (Uçaklardaki havalandırma sistemlerinin işleyişi ve bulaşıcı hastalıklarla ilişkisiyle alakalı detaylı bilgi için daha önceki yazımıza göz atabilirsiniz).

Peki salgınla geçen iki yıl boyunca uçak içerisinde hastalık geçişleriyle ilgili bilgilerimize neler eklendi? Kullanılan filtreleme ve havalandırma sistemleri ne kadar işe yarıyor? Kullanım zorunluluğu kaldırılsa da maske kullanmaya devam etmek gerekir mi?

Tüm Reklamları Kapat

Ticari Uçak Kabinlerindeki hava dolaşımı
Ticari Uçak Kabinlerindeki hava dolaşımı
JAMA

COVID-19 salgını ortaya çıkmadan önce de uçak içerisinde solunum yoluyla bulaşan diğer hastalıkların, enfekte yolcunun uçak içerisindeki konumundan, yolcu/kabin ekibi hareketlerinden, hava akımlarından etkilendiği belirtilmişti ve hastalık geçişlerinin enfekte yolcunun 2 sıra önü ve arkası ile sınırlı olmadığı, uçak içerisinde farklı bölgelerde de ortaya çıkabileceği gösterilmişti.

Yakın zamanda yapılmış bir çalışmada, Boeing 737 sınıfı uçaklarda aerosol hareketleri maske kullanımı olmadan simüle edildi. Sonuçlara göre, yolcular arasında bir siperlik olmasının faydalı olabileceği ve uçuşlarda kapasite azaltılmanın tam kapasite uçuşlara göre daha güvenli olduğu belirtildi.

Salgının ilk dönemlerinde askıya alınan uçuşlar, ilerleyen dönemde kapasite azaltma ve uygun maske kullanımı zorunluluğu gibi tedbirlerle tekrar açılmıştı ancak kısa süre sonra kapasite sınırları kaldırıldı. Kapasite azaltma olmaksızın yalnızca maske kullanımıyla hastalık bulaşmasını ne kadar önleyebileceğimizi saptamak oldukça güç olsa da salgın dönemindeki uçuşlarda yapılan çalışmalar, özellikle salgının ilk zamanlarında yapılan tahliye uçuşlarındakiler, bu konuya ışık tutuyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Yapılan Çalışmalardan Örnekler

İtalya'dan Güney Kore'ye yapılan bir tahliye uçuşunda, uçuş öncesi fiziki muayene ve semptom sorgulama yapıldığı, yolcuğun tüm aşamalarında güvenlik tedbirlerinin üst düzeyde olduğu ve tüm yolculara N95 maskelerin dağıtıldığı, maskelerin yolculuk sırasında sadece yemek esnasında ve tuvalet kullanımında çıkarıldığı belirtildi. Yolculuk sonrası karantinaya alınan yolcularda karantinanın ilk ve son (on dördüncü) günlerinde PCR testleri yapıldı. İlk gün yapılan testlerde 6 yolcunun testi pozitif geldi. Son gün yapılan testlerde 1 yolcunun sonucunun pozitif gelmesi üzerine (ilk gün testi negatifti) yapılan sorgulamalarda, bu yolcuya hastalık geçişinin uçak içerisinde olduğu ve tuvalet kullanımı sırasında gerçekleştiğinin düşünüldüğü belirtildi.

Londra'dan 201 yolcu 16 uçuş ekibiyle beraber Vietnam’a gerçekleştirilen bir başka uçuşta, business sınıfı yolcu bölümünde seyahat eden, uçuş sonrasında PCR test sonucu pozitif gelmiş bir yolcunun (uçak içerisinde de semptom göstermekteydi) uçak içerisinde hastalık geçişine sebep olduğu saptandı. Business sınıfı içerisinde seyahat eden 21 yolcudan 13’ünün (%62) yolculuktan sonraki 14 gün içerisinde yapılan testleri pozitif geldi ve bu 13 yolcudan 11’inin (%92) ilk vakaya 2 sıra mesafede veya daha yakında oturduğu belirtildi.

Singapur’dan 335 yolcuyla yapılan başka bir uçuşta ise yolculuk sonrası 16 yolcuda COVID-19 hastalığı saptandı; ancak hastalardan yalnızca 1’ine uçak içerisinden geçiş olduğu ve hastanın maskesini doğru kullanmadığı belirtildi.

Tahliye uçuşlarının yanı sıra Hong-Kong ve İrlanda’da yapıldı; filogenetik taramalar sonucu COVID-19 hastalık geçişlerini uçak yolculuklarına dayandıran çalışmalar da mevcut. Ancak bu çalışmalar hastalık geçişlerinin nasıl olduğu sorusuna detaylı yanıt veremiyor.

İtalya'nın Milan Şehrinden Güney Kore'ye yapılan uçuştan sonra uygulanan karantina ve test protokolleri (A).  Asemptomatik pozitif yolcuların ve yolculuk esnasında hastalık geçişi olan yolcunun uçak içerisindeki konumları (B)
İtalya'nın Milan Şehrinden Güney Kore'ye yapılan uçuştan sonra uygulanan karantina ve test protokolleri (A). Asemptomatik pozitif yolcuların ve yolculuk esnasında hastalık geçişi olan yolcunun uçak içerisindeki konumları (B)
CDC

Önceki çalışmaların aksine alınan tedbirlerle hastalık geçişinin önüne geçildiği belirtilen çalışmalar da mevcut. Japonya'da karantinaya alınan yolcu gemisinden alınan 11 yolcuyla İsrail'e doğru gerçekleştirilen bir tahliye uçuşunda, uçuş boyunca tüm yolculardan tek yönlü FFP2 maske kullanmaları ve 3 saatte bir bu maskeleri değiştirmeleri istendi. Maskeler yalnızca yemek molaları sırasında çıkartıldı. Yolculuk öncesinde yapılan tüm PCR testleri negatif olan yolculardan ikisinin yolculuktan hemen sonra yapılan testleri pozitif geldiği, sonrasında 14 gün karantinada kalan diğer yolcuların ise bu süre boyunca herhangi bir semptom gözlenmediği ve PCR testlerinin de negatif olduğu belirtildi. Yani uçak içerisinde hastalık etkeni taşıdığı düşünülen kişilerden diğerlerine geçiş gözlenmedi.

Tüm Reklamları Kapat

İran'dan Güney Kore'ye gerçekleştirilen 80 yolculu bir uçuş sonrasındaki kontrollerde bir yolcuda COVID-19 hastalığı görüldüğü ancak uçak içerisindeki kimseye hastalık geçişi olmadığı saptandı. Bu uçuşta da önceki çalışmadakine benzer şekilde tedbirlere sıkıca uyulduğu, tüm yolcuların eldiven ve N95 maske kullandığı belirtiliyor.

Sonuç

Yapılan çalışmalarda uçak içerisinde COVID-19 hastalık geçiş dinamikleri birbirinden farklı olsa da uygun ve doğru şekilde maske kullanımı ve hijyen kurallarına dikkat edilmesiyle hastalık geçişinin önlenebileceği görülüyor. Önümüzdeki günlerde uçak kabinleri "yeterli havalandırma" sınıfına girer ve tedbirler esnetilir mi bilinmez; ancak omicron gibi daha bulaşıcı olduğu düşünülen yeni varyantların ortaya çıktığı/çıkabileceği de düşünüldüğünde tedbirleri elden bırakmamakta fayda var.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 7
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Korkutucu! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 18:09:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11555

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. U. Avcı, et al. Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?. (7 Mart 2022). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11555
Avcı, A. U., Bakırcı, Ç. M. (2022, March 07). Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11555
A. U. Avcı, et al. “Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Mar. 2022, https://evrimagaci.org/s/11555.
Avcı, Ahmet Uğur. Bakırcı, Çağrı Mert. “Uçak Kabinlerindeki Havalandırma Sistemleri COVID-19 Hastalık Geçişini Önlemek İçin Yeterli mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 07, 2022. https://evrimagaci.org/s/11555.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close