Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor?

Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor? Reader's Digest
4 dakika
8,634
Tüm Reklamları Kapat

Her ne kadar Dünya tarihinde çok ama çok daha büyükleri yaşanmış olsa da, insanlar tarafından bugüne dek gözlenebilen ve kayıt altına alınan en büyük asteroit çarpması, 30 Haziran 1908 günü sabahında, Sibirya’da gerçekleşti. Günümüzde Tunguska Olayı olarak bilinen bu olayın yıl dönümü olan 30 Haziran'ı Asteroit Günü olarak kutluyoruz. Doğu Sibirya’daki az nüfusa sahip ücra bir bölge olan Krasnoyarsk Krai'de meydana gelen bu patlama, sonrasında bir krater oluştuğu gözlenmemesine rağmen, olay bir "çarpma olayı" olarak sınıflandırılıyor.

Yapılan son araştırmalara göre Dünya yüzeyinin yaklaşık 5-24 kilometre kadar üzerinde patlayan asteroidin, 50-190 metre büyüklüğünde olduğu ve atmosfere 54.000 km/s gibi bir hızla girdiği ön görülüyor.[1] Bu olay sonrasında yaklaşık 185 Hiroşima atom bombasına eşit miktarda, kabaca 3-30 megaton enerji açığa çıktığı hesaplanıyor. Bir diğer deyişle, bu patlama büyük bir şehir üzerinde (mesela New York Şehri veya İstanbul'da) yaşanacak olsaydı, şehrin tamamını yok edebilirdi. Yere bile çarpmayan bu asteroitin etkisiyle en az 5 büyüklüğünde depremler yaşandığı düşünülüyor.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Ancak o dönemde bölgede çok az kişinin yaşanmasından ötürü, Tunguska Olayı bu kadar büyük bir yıkıma neden olmadı. Patlama, bölgede bulunan yaklaşık otuz insandan en az üçünün ölümüne, 2000 küsür kilometrekarelik alandaki 80 milyon kadar ağacın devrilmesine ve hasar merkezine yakın 200 kilometrekarelik alandaki ağaçlarda radyasyon yanıklarına sebep olmuştur.[3] Aşağıdaki figürde devrilen veya radyasyon yanıkları görülen ağaçların ve bu yanıkların sebep olduğu orman yangınlarının yüzey alanları karşılaştırılıyor.

Tunguska Olayı'nda devrilen veya radyasyon yanıkları görülen ağaçların ve orman yangınlarının yüzey alan karşılaştırması
Tunguska Olayı'nda devrilen veya radyasyon yanıkları görülen ağaçların ve orman yangınlarının yüzey alan karşılaştırması
ScienceDirect

Bunlara ek olarak Asya ve Avrupa’nın çeşitli yerlerinde sismik dalgalar ve düşük frekanslı ses dalgaları tespit edildi ve İrlanda’ya kadar gece parlayan bulutlar (İng: "noctilucent clouds") gözlendi. Bu tür bulutlar, insan yapımı roketlerin uzaya çıkışı sırasında da gökyüzünde görülmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

O yıllarda Sibirya’nın ücra köşelerine ulaşmak bir hayli zordu. Bu nedenle bölgeye ancak 1927 yılında Leonid Kulik önderliğindeki bir Sovyet ekibi ulaşabildi. Ekip, yapılan keşifte yerli halkla görüştü ve ağaçların devrildiği alanı inceledi. Kulik’in konuştuğu yerliler, ilk başta ona patlamayla ilgili bilgi vermekten çekindi. Çünkü bu olayın, Dünyayı ziyaret eden ateş ve gök gürültüsü tanrısı Ogda’nın bölgeyi lanetlemesi sonucu yaşandığını düşünüyorlardı. Daha sonra yapılan bir röportajda patlamaya tanık olan bir görgü şahidi yaşananları şöyle tanımlıyor: "Gökyüzü ikiye ayrıldı ve orman ateşle kaplandı."

1921-1929 yılları arasında patlama bölgesine yapılan keşiften fotoğraflar
1921-1929 yılları arasında patlama bölgesine yapılan keşiften fotoğraflar
ScienceDirect

Yapılan incelemelerde, 2.150 kilometrekarelik bir alanda, adeta bir kelebeği andıran bir hasar oluşumu tespit edildi. Bu kelebeğin kanat açıklığı 70 kilometre kadardı ve vücut uzunluğu 55 kilometre civarındaydı. Sonraki 10 sene boyunca yapılan incelemelerde, asteroid tarafından oluşturulduğu düşünülen 10-50 metre büyüklüğünde düzinelerce delik bulundu. Ancak bunların gerçekten de asteroid tarafından oluştuğu tartışmalıdır.

1938 yılında bölgenin gökyüzünden çekimi yapılmıştır. Bu işlem sırasında çekilen 1500 kadar negatif fotoğraf (her biri 18x18 santimetrekaredir), 1975 yılında Sovyetler Birliği Bilim Akademisi Meteorit Komitesi Başkanı Yevgeny Krinov tarafından, alev alabilen nitrat filmlerin yok edilmesine yönelik bir çabanın parçası olarak yok edilmiştir. Ancak negatiflerden üretilen pozitifler, Rusya'nın Tomsk kentinde saklanmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Yıllarca Tunguska Olayını açıklamak için çeşitli iddialar ortaya atıldı. Bu iddialardan bazıları Dünya'ya çarpan bir uzay aracının veya küçük bir kara deliğin patlamaya neden olduğunu savunuyordu. Rus araştırmacılar ise ilk gözlemlerinden sonra, Dünya'ya çarpan bir kuyruklu yıldızın hasara sebep olduğunu düşündüler. Kuyruklu yıldızların büyük bir çoğunluğun buzdan oluşması, bölgede bulunamayan kaya parçalarını açıklar nitelikteydi. Buna göre, buz Dünya atmosferine girdiğinde erimiş olmalıydı.

Daha sonra, 1958 yılında bölgeye yapılan başka bir keşifte ise, araştırmacılar toprakta çok küçük boyutlarda silikat ve manyetit kalıntılarına rastladı. Analizler, bu kalıntıların yüksek miktarda nikel içerdiğini ve bu nedenle bir meteora ait olduğunu gösteriyordu. 2013’te Victor Kvasnytsya ve ekibinin bölgedeki araştırmaları sonucunda buldukları kaya parçalarının da meteora ait olduğu saptandı.[4]

Çalışmalara rağmen patlamaya bir kuyruklu yıldızın mı yoksa bir asteroidin mi neden olduğu kesin olarak bilinemiyor. Bir gezegen bilimci olan David Morrison’a göre Tunguska Olayı, modern insanlar tarafından tanık olunan en büyük kozmik patlamadır. Her ne kadar Dünya'ya her gün irili ufaklı çok sayıda asteroitler çarpıyor olsa da, istatistiksel analizler bu büyüklükteki bir olayın 300 yılda bir gerçekleştiğini tahmin etmektedir. Bu nedenle, Tunguska günümüzde yeni asteroitler bulan ve onların yörüngelerini takip ederek Dünyaya çarpma tehdidini ortadan kaldırmaya çalışan tüm araştırmacılar için ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
31
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 20
  • Korkutucu! 10
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • İnanılmaz 4
  • Bilim Budur! 2
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:54:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9551

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Dilek, et al. Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor?. (18 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9551
Dilek, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 18). Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9551
E. Dilek, et al. “Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 18 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9551.
Dilek, Elif. Bakırcı, Çağrı Mert. “Tunguska Olayı: İnsanlığın Kaydettiği En Güçlü Meteor Olayı! 30 Haziran, Neden "Asteroit Günü" Olarak Kutlanıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 18, 2020. https://evrimagaci.org/s/9551.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close