Trigeminal Nevralji
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
- Türkçe Adı Trigeminal Nevralji
- İngilizce Adı Trigeminal Neuralgia
- Latince Adı Trigeminal Neuralgia
- OrphaNet 221091
Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma
Trigeminal nevralji, 5. kafa siniri olan trigeminal sinirin tek ya da çift taraflı etkilenmesiyle karakterize bir nöropatik (sinirle alakalı) ağrı ile karakterize bozukluktur.
Trigeminal sinir 12 kraniyal sinir arasından 5. ve en büyük olanıdır. Yüzdeki duyuyu algılamayı, ısırma ve çiğneme gibi hareketlerin motor fonksiyonunu sağlar. Oftalmik, maksiller ve mandibular sinir olarak üçe ayrılır.
Trigeminal nevraljide sinirin dallarından herhangi biri, ikisi ya da üçü birden tutulabilir. Yüzün sağ tarafı daha çok etkilenir. Ağrı tipi genellikle keskin, vurucu ağrı veya çene, diş, diş etlerine elektrik şoku verilmesinde hissedilen ağrı olarak tanımlanır. Genellikle kısa, tahmin edilemeyecek zamanlarda gelir, iki veya birkaç dakika sürer ve başladığı gibi aniden biter.
Trigeminal nevraljinin nedeni bilinmediğinde "idiyopatik" olarak nitelendirilir. Patofizyolojisi tam olarak belirtilmemiş olmakla beraber kabul edilen etiyolojik faktörler şunlardır:
- Trigeminal gangliyonun kökünde bir lezyon varlığı,
- Damarsal bozukluktan dolayı sinir üzerine oluşan basınç,
- Beyinciğe uğrayan ipliklerin fonksiyonunda bozukluk,
- Trigeminal kökte ya da yakınlarında plak oluşumuna neden olan demiyelinizasyon,
- Santral beyin lezyonları,
- Trigeminal sistemin değişik bölümlerinde iskemi
- Viral lezyonlar,
- Komşu kraniyal sinirlerden gelen basınç olarak sayılabilir.
Bu sayılan nedenlerin haricinde bazı araştırmacılar dental (diş ile ilişkili) ve gingival (diş eti ile ilişkili) birçok patolojik durumun trigeminal nevraljiye neden olabildiği belirtmiştir.
Belirti ve Bulgular
- Ağrı birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilen ani krizler şeklindedir ve çok şiddetlidir.
- Bu krizler genellikte hastalar tarafından yıldırım çarpması ve elektrik şokuna benzetilir.
- Bu şiddetteki ağrılar, dokunma, hava akımı, konuşma, çiğneme, esneme, yutkunma gibi durumlar tarafında provoke edilebilir. Çok şiddetli ağrısı olan hastaların büyük bölümünde etkili uyaran hastanın belirleyemeyeceği kadar önemsiz olabilir ve hasta bir sonraki krizin korkusu ile yaşar.
- Ağrı, trigeminal sinirin dallandığı alandadır ve genellikle tek taraflı gelişir. Az sayıdaki hastada çift taraflı geliştiği saptanmıştır.
- Her ağrı krizi orta hattın bir tarafında olmakla birlikte; çift taraflı trigeminal nevralji gelişmiş hastalarda ağrı krizleri aynı anda olmaktan ziyade iki tarafta da birbirini izler durumdadır.
- Ağrı krizleri sırasında trigeminal sinirde diğer duyu fonksiyonları etkilenmez. Ayrıca bu alanda motor fonksiyonlarda da bir bozukluk yoktur.
Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri
Trigeminal nevralji hastanın yaşam kalitesini ciddi anlamda düşüren nörolojik temelli bir bozukluktur. Bu zamana kadar yapılan tedavilerde alınan ortak sonuç hastalığa ne kadar erken müdahale edilirse ağrıların azalmasının o kadar mümkün olacağıdır. Ayrıca trigeminal nevralji, diş kaynaklı ağrılarla sık sık karıştırıldığı için semptomu olan tarafta daha önce diş çekimi veya kanal tedavisi yapılmış olduğu saptanırsa, diş hekimi bozukluk konusunda bilgi sahibi olmalı ve gereksiz tedavilerden kaçınmalıdır.
Teşhis Yöntemleri
Trigeminal nevraljiye sebep olan ağrı çoğunlukla lokalize edilemeyip çene, diş ve diş etleri etrafında hissedildiğinden hasta, beşeri hekimden önce diş hekimine başvurur. Diş hekimi öğrendiği semptomları ve radyolojik görüntüyü inceledikten sonra ağrının kaynağının trigeminal sinirle ilgili bir durum veya dişsel bir problem olduğuna karar verebilir.
Tedaviler veya İdare Yöntemleri
Trigeminal nevralji bulguları açıkça belirgin olmayan bir bozukluk olması nedeniyle teşhis süresi uzun süreçlidir. Hastalığın teşhis süresi uzadıkça, uzun süreli ağrı atakları yaşamış bir insanın normal hayatına dönebilmesi daha da zor olmaktadır.
Trigeminal nevralji tedavisindeki temel ilke düşük morbiditeli ve mümkün olduğunca az duyu kaybına neden olacak ilaç veya cerrahi yöntemin seçilmesidir.
Genellikle epilepsi tedavisinde kullanılan bir antikonvülzan ilaç olan karbamazepin trigeminal nevraljiyi ilk tercihtir. Karbamazepin, voltaj kapılı sodyum kanallarının açılıp aksiyon potansiyelinin oluşmasını engelleyerek beyin hücrelerinin daha az cevap vermesini sağlar. Böylece ağrıyı da azaltmış olur. Genellikle hastalığın sebep olduğu ağrılar geçmediği sürece ilaç gerekli olduğu kadar devam edilir.
Trigeminal nevralji genellikle ilaçla tedavi edilebilen bir bozukluk olmasına rağmen hasta ilacın yan etkilerini tolere edemediği durumlarda ya da kullanılan başka medikal tedavilerle etkileşim olması durumunda girişimsel (cerrahi) tedavi yöntemi tercih edilebilir. Ayrıca hekimler tarafından, MRI görüntülemelerinde nörovasküler bası tespit edilen vakalarda, medikal tedavinin kalıcı sinir hasarına sebep olacağı gerekçesiyle direkt girişimsel tedavi tavsiye edilebilinir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)
Trigeminal nevraljinin görülme sıklığı 15000'de 1'dir. Fakat istatistikler, hastalığın tanısının konulmasındaki zorluklar ve kayıt alınamayan hastaların varlığı nedeniyle hatalı olabilir. Yani gerçekte çok daha yaygın olması muhtemel. Trigeminal nevraljinin görülme sıklığının 50 yaş üstü bireylerde daha fazla olduğu bilinmektedir. Ayrıca 3 yaşındaki bir bireyde de bu bozukluğa rastlanmıştır. Kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görüldüğü belirtilmiştir.
Etimoloji
Trigeminal nevralji ilk defa M.S. 1. yüzyılda tanımlanmış, farklı bilim insanları tarafından birçok farklı isimle anılmış ve son ismini alması yaklaşık 1600 yıl sürmüştür. Trigeminal nevralji tanısı ise bilimsel olarak ilk defa 1773 yılında Fotbergilli tarafından konulmuştur.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git- 9
- 4
- 3
- 2
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- A. Apaydın. (1991). Trigeminal Nevralji Ve Tedavi Yöntemleri. İ.Ü Dişhekimliği Fakültesi Derneği. | Arşiv Bağlantısı
- S. Küçükkurt, et al. (2019). Trigeminal Nevralji. Atatürk Üniversitesi Dİşhekimliği Fakültesi DErgisi. | Arşiv Bağlantısı
- National Health Services, et al. Trigeminal Neuralgia. (22 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2020. Alındığı Yer: National Health Services | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/12/2024 10:35:29 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9187
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.