Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?

Transhümanizm, Hem Türümüzün Geleceğini Hem de Tür Algımızı Yeniden Şekillendiriyor!

Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?
8 dakika
4,230
  • Taksonomi
  • Biyonik

Yaklaşık 300.000 yıl önce Afrika’nın Büyük Rift vadisinde Homo sapiens’lerin ilk ortaya çıkışından beri insanlık deneyimi muazzam ölçüde değişti. Ancak DNA’mıza biraz Neandertal geni eklenmesi haricinde ise, insanların fiziksel özellikleri pek değişmedi.

Bu evrimsel eylemsizliğin (durağanlığın) üstesinden gelinebilir: Organ ve uzuvlara teknolojik eklemeler yapılarak insan yeteneklerinin ve kabiliyetlerinin artırılması anlamına gelen biohacking bunun için bir yöntem sunabilir. Örneğin, dış-iskelet teknolojisi ile kas ve iskelet gücü artırılarak yürüme engelli insanların yürüyebilmeleri sağlanabilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanın fiziksel ve bilişsel yeteneklerinin artırılması ve yaşlanma ve hastalanma gibi arzu edilmeyen veya gereksiz görülen yönlerinin ortadan kaldırılması amacıyla teknoloji ve bilimden faydalanılması gerektiğini öne süren uluslararası bir entelektüel ve kültürel harekete transhümanizm denmektedir.

Biohacking gibi transhümanist projelerin ortaya çıkışı, faaliyet ve eylemsizlik durumları arasında bir dönüşüm sürecini (özellikle de evrimde kesintili denge modelini) tetikleyebilir. Alışılmadık derecede hızlı ve farklı bir adaptasyonu barındıran bu olasılık, pek çok kişiyi insan türünün geleceği hakkında düşünmeye sevk etmiştir. Gelecek kuşaklarımız tamamıyla farklı bir şey mi olacaklar? Belki de bir nevi Homo gelecekus (Homo futurus)? Bu sorunun cevabı, Aristo’yu ne kadar göz ardı edebildiğinize bağlı olarak değişir.

Tüm Reklamları Kapat

Türler Gerçekten Var mı?

Cins (İng: "genus") ve tür (İng: "species"), yaşamı düzgün ve anlaşılabilir parçalara ayırarak düzenlemeye çalışan sınıflandırma esasına dayalı sistemlerdir. Canis lupus gibi türe özgü isimler “doğal grup” terimleri olup gerçek, somut/fiziksel şeylere atıf yapmamızı sağlarlar. Örneğin, doğada bir kurda işaret eder ve “Canis lupus” deriz. Kurtlar doğada varlardır ve kesinlikle leopar değillerdir. Ve bu durumları hiç değişmez. Diğer yandan, soyut “tür” düşüncesi ("idea") ise, belli bir zamanda yaşayan belirli bir türün aksine, biraz daha değişkendir.

Türlerin gerçek olup olmadıkları tam anlamıyla anlaşılır değildir. Bunu biraz daha açarsak; “tür” kavramı, ancak açıklayıcı gücü olduğunda, gerçektir. Bu da söz konusu düşüncenin “misli”, yani ölçü ile belirlenebilir olduğu anlamına gelir. Taksonomlar (sınıflandırma bilimcileri) katı sınıflandırma sistemlerinden uzun bir süredir kaçınmaktadırlar. Doğa denen "krallığı" düzenleme çabası, ilk kez, doğada gerçek ve tanımlanabilir ilişkiler olduğunu söyleyen ve bunları düzenlemek isteyen Aristo’yla başladı. Aristo, “at” hakkında, onu bir at olarak tanımlanabilir kılan temel bir şeyin olduğunu iddia ederek “öz” kavramı üzerine odaklandı. Daha sonra Watson, Crick ve Franklin, DNA'nın yapısını keşfederek Aristo’yu bir bakıma "yarı-haklı" çıkardılar. Ama Darwin sonrası modern zamanda yaşamış felsefeciler, Aristo’nun yapmış olduğu bu sade tanımdan uzak durmuşlardır. 

Modern zaman felsefecilerinin Aristo’nun bu sade tanımından uzak duruşları gayet anlaşılabilir bir durumdur; çünkü onların bakış açısına göre evrim, bir tür için hiçbir şeyin aslında "mutlak şart" olamayacağını göstermiştir: Bir zamanlar şart olarak görülen bir özellik, gelecek yüz bin yıl içerisinde avantajını yitirebilir ve bu sebepten ötürü yok olabilir. Dolayısıyla tür düşüncesi ("ideası"), bir grup hayvana özgü olmayıp, o hayvanların var olduğu yer ve zamana özel bir tanımdır. Bu açıklama, tür ideasını “ideal tür (türün mükemmel örneği)” haline getireceğinden biraz rahatsız edicidir; çünkü artık doğal grup terimleriyle değerlendirme yapamayacağımız anlamına gelir. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi

Bu kördüğümü çözebilmenin bir yolu (Cornell Üniversitesi Profesörü Richard Boyd’un başını çektiği bu yol) sınıflandırıcı çizgilerden uzak durmaktır. Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi (HÖK) (İng: "Homeostatic Property Cluster Theory") denen bu kuram, ilk bakışta tamamıyla tuhaf gelse de insanlığın geleceği veya gelecekleri hakkında en iyi düşünme yolunu sunabilir.

Boyd’a göre doğal gruplar, Homeostatik Özellik Kümeleridir. Daha açıklayıcı olmak için, belli bir doğal grup, misal “kaplan”ı, ele alalım. Kaplanların iki göz, dört bacak, keskin dişler ve üzerlerindeki çizgiler gibi özellikleri ya da belli nitelikleri vardır. Bu durumda “kaplan” türü, yani Panthera tigris, bir özellikler kümesine sahiptir. Bu kümenin kendisi homeostatiktir, yani iç faaliyetleri bir dengeye ya da kararlılık durumuna eğilimlidir. Fakat Homeostatik Özellik Kümeleri zamanla gelişip değişebilir. Örneğin, şayet kaplanın üzerindeki çizgilerin beneklere dönüşmesi bir avantaj sağlayacaksa, o halde “kaplan” türüne ait HÖK de (Homeostatik Özellik Kümesi de), eş zamanlı olarak, kaplanlar ve de küme tekrar homeostaziye kavuşana kadar evrim geçirecektir.

Özcülüğü Yeniden İnşa Etmek...

Bu değişimin arkasında "nedensel" bir mekanizma vardır. Özcü (İng: "essentialist") görüşler evrime ayak uydurmada zor anlar yaşasa da HÖK teorisi bunun üstesinden gelebilir. Şöyle ki: “Tür” kavramının bir özelliği ortak bir atayı paylaşmak; başka bir özelliği de gen akışıdır, yani bir türe ait üyelerin üreyebilme yetenekleridir. Bahsettiğimiz benekli kaplanların gerçek kaplanlar olarak kalabilmeleri için normal, çizgili kaplanların soyundan gelmiş olması ve de normal kaplanlarla çiftleşebilmesi lazımdır. Diğer özellikler de geçerlidir elbette, ama bu ikisi en önemlileridir.

HÖK’lerin ortak noktası, adaptif olma yetenekleridir. Bu özellikler kümeler halindedir ve kümeler belirgin hatlara sahip değildir. Örneğin bazı kümeler, Venn şemaları gibi, kesişirler. İnsan türünün yeni bir tür haline dönüşecek kadar kendi kendine yeterince evrim ya da mutasyon geçirebileceğini söylemenin zor olduğu nokta işte tam da burasıdır. 

Modası geçmiş özcü görüşe göre, yeni bir insan türünün ortaya çıkması nispeten kolay olurdu. Örneğimiz için, “rasyonellik (akılcılık)” gibi insana ait bir niteliği (özelliği) ele alalım. Argümanımızı geliştirmek adına, transhümanizmin baskın çıktığını ve gelecekteki insanların uslamlama (muhakeme, akıl yürütme) becerilerini artırmak için kendilerine bilgisayar implante etmelerinin normal olduğu bir dünya hayal edelim. İnsanların artık matematik aracılığıyla akıl yürütmesine gerek kalmayacaktı. Diğer bir ifadeyle, “2’nin üzerine 2 daha eklersek 4 elde ederiz.” diye düşünmek yerine, çiçeği burnunda "roboinsanımız" (ya da "siborgumuz"), bizim yerimize akıl yürütecekti. Elbette bazı insanlar doğal ve eski yöntem olan uslamlama becerisini tercih edip bu değişime direnç göstereceklerdi. Bu sebeple, artık nitelik itibarıyla iki farklı insan türü vardır: Bağımsız olarak akıl yürütenler ve bağımsız olarak akıl yürütmeyenler.

Tüm Reklamları Kapat

Buna karşın HÖK görüşü merceğinden bakarsak eğer, aynı düşünce deneyi bizi biraz farklı bir sonuca götürecektir. Bu transhümanistlerin, dünya üzerinde sefil sefil gezinen eski, sıkıcı, normal insanlara genel anlamda hala benzediğini ve türdeşleriyle çiftleşebildiklerini varsayarsak, bu durumda ortaya çıkacak olan tek manzara insana ait HÖK’ün geliştiği manzarasıdır. Yapay akıl yürütme, artık, insana ait sınırları belirsiz bir özellik kümesi içerisine dahil olmuştur.

Transhümanizm ve HÖK, Geleceği Nasıl Aydınlatır?

Yazının kalan kısmında bahsedeceğimiz iki düşünce deneyi daha, HÖK teorisinin gelecekteki insan çeşitlenmesini (ayrışmasını) nasıl ele alabileceği üzerine daha fazla ışık tutuyor.

Öncelikle, insanların insansı robotlar geliştirmeye devam ettiklerini düşünelim. Bu robotlar insanlara benzer hale geldikçe, (tıpkı insan gibi göründüğü, konuştuğu, mantık yürüttüğü, duygusal davrandığı, çalıştığı sürece vs.) HÖK’leri de insanların HÖK’lerine daha fazla yaklaşacaktır. Yani, Venn şeması gittikçe bir çember gibi görünmeye daha yakın hale gelecektir. Ancak robotlar, bir şekilde üreme sürecine dahil olsalar bile, et ve kemikten oluşan partnerleriyle ortak bir ataya asla sahip olamayacaklardır. Bu da asla tam bir çember elde edilememesi anlamını taşır.

Şimdi de çok uzak bir gelecekte bir grup insanın çok çok uzak bir galaksiye yol aldıklarını hayal edelim. Yolda giderlerken uzay araçlarının belirlenmiş olan rotadan çıktığını ve bu insanların Dünya’yla hiçbir şekilde iletişim kuramayacakları ıssız bir gezegene düştüklerini varsayalım. Burada hayatta kalmayı başardıklarını, aradan nesillerin geçtiğini ve bu uzak mı uzak gezegendeki bir hayli farklı koşulların adaptasyonu desteklediğini düşünelim. Yıllar yıllar sonra, Dünya’daki insanların bu tuhaf insansı mutantları bulduklarını farz edelim. Bu yabancı gezegende yaşayan mutantlar, Dünya’daki insanlarla aynı ortak ataya sahip olsalar da, fenotipik ve genetik özellikleri itibarıyla farklılaşmışlardır. Böyle olunca, bu iki popülasyon artık birbiriyle çiftleşemeyecektir. İşte bu sebeple, HÖK teorisine göre bile olsa, mutant popülasyonun artık Homo sapiens olmadığını söylemek zorundayız. Ortak bir atayı paylaşabilirler ama özellikleri artık büyük ölçüde farklıdır. 

Tüm Reklamları Kapat

HÖK teorisinin izin verip de geleneksel taksonomi modellerinin izin vermediği şey, işin içine teknolojiyi dahil etmektir. HÖK teorisine göre robotlar doğal gruplar sıfatıyla değerlendirme görebilir. Bilgisayarlar da. Aslına bakılırsa bu görüş, insanlığı biyolojik evrimsel sistemlerin dışında yeniden ele almaktadır. Tıbbi ve bilimsel ilerlemelerin seçilim baskısını kökten değiştirdiğini düşünürsek, içinde bulunduğumuz zaman “adaptasyonu” ve “teknoloji uygulamayı” temelde birbirine benzer iki süreç olarak düşünmeye başlamak için belki de en iyi zamandır. 

Sonuç

İnsan türü ufak gruplara mı ayrılacak yoksa yeni bir tür haline mi gelecek? Aristo bu soruya “Evet” demek isterdi ama gerçekler bundan biraz daha karmaşık. İnsanlığımızı, yani bizi Homo sapiens yapan şeyi, tek bir metafizik ideal olarak değil de bir özellikler toplamı olarak düşündüğümüzde, neleri eklemek isteyebileceğimizi düşünmek mümkün hale gelmektedir. İnsanoğlu sadece hayatta kalmak için evrimleşmez: O, aynı zamanda, gelişerek büyür. 

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
7
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Tebrikler! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Inverse | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/03/2023 07:06:15 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4969

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Amerika Birleşik Devletleri
Doktor
Sanat
Tümör
Çağ
Göz
Kuyruk
Hasta
Biyocoğrafya
Makine
Yaşam
Evrim Ağacı Duyurusu
İmmünoloji
Çevre
Yapay Zeka
Beslenme Davranışları
Hamile
Kadın
Doğal Seçilim
Yemek
İnsanlar
Neandertal
Bağırsak
Radyasyon
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Carmichael, et al. Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?. (12 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 31 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4969
Carmichael, J., Özdil, A. Ş., Ölez, Ş. (2017, February 12). Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?. Evrim Ağacı. Retrieved March 31, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4969
J. Carmichael, et al. “Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, 12 Feb. 2017, https://evrimagaci.org/s/4969.
Carmichael, Joe. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Ölez, Şule. “Transhümanizm ve Homeostatik Özellik Kümesi Teorisi: Gelecekte Neye Evrimleşeceğimizi Ne Belirleyecek?.” Edited by Şule Ölez. Evrim Ağacı, February 12, 2017. https://evrimagaci.org/s/4969.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.