TOI-1452 b: Dünya'dan 100 Işık Yılı Uzataki Bu Ötegezegen, Suyla Kaplı Bir Süper Dünya Olabilir!

Güneş Sistemi dışında keşfedilen TOI-1452 b adlı bir gezegen, yakın zamanda Montreal Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi ve Ötegezegenler Araştırma Enstitüsü (iREx) üyesi Charles Cadieux liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi tarafından keşfedildi. Bu olası "Süper Dünya" hakkındaki bulguları The Astronomical Journal'da yayınlandı.^[1]

NASA'ya göre, Güneş Sistemi dışındaki gezegenler veya ötegezegenler, Güneş Sistemimizin ötesindeki gezegenlerin genel adıdır. Çoğu ötegezegen, Dünya'nın Güneş etrafında yaptığına benzer bir şekilde, diğer yıldızların yörüngesinde döner; ancak serbest hareket eden ötegezegenler (veya "başıboş gezegenler") galaktik merkezin yörüngesinde döner ve herhangi bir yıldıza bağlı değildir.

TOI-1452 b, Dünya'dan yaklaşık 100 ışık yılı uzaklıkta ve Draco takımyıldızında bulunan ikili bir yıldız sisteminde kırmızı cüce bir yıldızın yörüngesinde dönmektedir. Hem boyut hem de kütle olarak Dünya'dan biraz daha büyüktür ve potansiyel olarak kayalık bir gezegendir. TOI-1452 b'nin sıcaklığı, Goldilocks açısından "tam isabet" olarak adlandırılabilir, çünkü gezegenin yıldızından uzaklığı nedeniyle yüzeyinde sıvı su bulunabilir.

Ekip, TOI-1452 b'nin bir "okyanus gezegeni" olabileceğine inanıyor. Jüpiter'in ve Satürn'ün bazı uyduları gibi bu tür ıslak gök cisimleri, kalın bir su tabakasıyla tamamen kaplıdır. Gökbilimciler, yakın zamanda tespit edilen bazı ötegezegenlerin, ancak kütlelerinin büyük bir bölümünün Dünya'nın iç yapısını oluşturanlardan daha hafif malzemelerden oluşmasıyla açıklanabilecek bir yoğunluğa sahip olduğunu düşünüyorlar. Bu konuda en önde gelen olasılık da su. Cadieux yaptığı açıklamada şöyle diyor:

TOI-1452 b, bugüne kadar keşfettiğimiz okyanus gezegenleri arasında en iyi adaylardan biri. Yarıçapı ve kütlesi, Dünya gibi temelde metal ve kayadan oluşan bir gezegen için beklenenden çok daha düşük bir yoğunluğa işaret ediyor.

Her ikisi de ötegezegen iç modelleme konusunda uzman olan, Toronto Üniversitesi'nden Mykhaylo Plotnykov ve Diana Valencia, TOI-1452 b'yi analiz etti ve modellemeleri, gezegen kütlesinin %30'unun sudan oluşuyor olabileceğini gösteriyor.

Ekip, TOI-1452 b'nin izini, ilk olarak, NASA'nın bize yakın gezegen sistemlerini bulmak için tüm gökyüzünü tarayan bir uzay teleskopu olan Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) aracılığıyla keşfetti. Çalışmaya göre, TESS sinyali her 11 günde bir parlaklıkta hafif bir düşüş gösterdi ve astronomların bu hızlı yörünge süresi nedeniyle ötegezegenin Dünya'dan yaklaşık %70 daha büyük olduğuna inanmalarına yol açtı. NASA'ya göre, TOI-1452 b'deki bir "yıl" sadece 11 gündür, çünkü yıldızının yörüngesinde dolanması bu kadar zaman alır.

Kırmızı cüce yıldız, Güneşimizden daha küçük ve daha soğuktur, bu nedenle TOI-1452 b, Venüs'ün güneşten aldığı kadar ışık alır. Cadieux ve bir grup gökbilimci, gezegen tipini ve diğer özellikleri doğrulamak için yer tabanlı teleskoplarla TESS gözlemlerini takip ediyor. Montréal Üniversitesi Profesörü ve iREx ve Mont-Mégantic Gözlemevi (OMM) Direktörü René Doyon yaptığı açıklamada şöyle diyor:

Bu keşiften son derece gurur duyuyorum çünkü araştırmacılarımızın ve enstrümantasyonumuzun yüksek kalibresini gösteriyor. SPIrou adlı laboratuvarlarımızda tasarlanan özel bir araç olan OMM ve araştırma ekibimiz tarafından geliştirilen yenilikçi bir analitik yöntem sayesinde, bu türünün tek örneği olan ötegezegeni tespit edebildik.

Gezegenin yoğunluğu ve bir okyanus gezegeni olarak statüsü hakkındaki teorileri doğrulamak için daha fazla gözlem ve takip gerekiyor. Bilim insanları, atmosferi çok az olan ya da hiç olmayan büyük bir kaya veya hatta hidrojen ve helyumdan oluşan bir atmosferi olan kayalık bir gezegen olabileceğini söylüyorlar.

TOI-1452 b, yakın zamanda fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu tarafından daha fazla çalışma için mükemmel bir şekilde konumlandırılmış halde: Sadece 100 ışık yılı uzaklıkta (astronomik açıdan oldukça yakın). Parlaklığı, Webb'in atmosferi boyunca parlayan bir yıldız ışığı spektrumunu yakalamasına izin verebilir. Bu spektrumlar, atmosferini oluşturan şeyin parmak izi gibidir. Draco takımyıldızındaki konumu da Webb'in yılın hemen her zamanında gözlemleyebildiği bir konumdur.