Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz? ProFlowers
12 dakika
3,063
Tüm Reklamları Kapat

Günümüz modern tıbbında sentetik ilaçların yaygın kullanımına karşın halk arasında bitkisel drogların kullanımının tercih edildiği bilinmektedir. Özellikle endüstriyel olarak gelişmekte olan ülkelerde sentetik ilaçlara göre bitkisel drogların daha ucuz ve ulaşılabilir olmaları, geleneksel tedavide çok uzun yıllardır biliniyor olmaları, yan etki ve ilaç etkileşimlerinin sentetik ilaçlara göre daha az bilinir olması gibi nedenlerle halk arasında yaygın olarak kullanıldıkları bir gerçektir.[3]

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kayıtlarına göre, dünya nüfusunun %80'i günümüzde tedavi veya korunma amacıyla bitkileri kullanmaktadır. Özellikle 1990'lı yıllardan sonra, tıbbi ve aromatik bitkilerin yeni kullanım alanlarının bulunması ve doğal ürünlere olan talebin artması bitkilere duyulan ilgiyi her geçen gün arttırmıştır. Bitkilerden tıbbi amaçlı yararlanılması daha çok Uzakdoğu toplumlarında yaygın olsa da son yıllarda batı toplumlarında da tıbbi bitkilerden yararlanma alışkanlıklarının arttığı görülmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Tarihte bitki kullanımı
Tarihte bitki kullanımı
U.S. FOREST SERVICE

Bitkiler, bilim dünyasında da sentetik ilaç moleküllerini sentezlemek amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. 18. ve 19. yüzyıllardan itibaren kimya alanında gözlenen gelişmelere paralel olarak bitkilerin aktivitelerinden sorumlu etkin maddeler izole edilmeye başlanmıştır. Bitkilerden özellikle çeşitli alkaloidlerin ve salisin, amigdalin ve digitalin gibi bileşiklerin izole edilmesi sonucunda "etkin madde" fikri doğmuştur ve bu etkin maddelerin izole edilmesiyle, bitkilerden çeşitli ilaçlar elde edilmiştir.

Bitkisel kaynaklardan elde edilen ilaçlar
Bitkisel kaynaklardan elde edilen ilaçlar
ResearchGate

Drog Nedir?

Bitkilerin bilim dünyasında etkin madde izolasyonu ve ilaç sentezi çalışmalarında kullanılması, çeşitli bilim dallarını ortaya çıkarmıştır. Bu bilim dallarından biri farmakognozidir. Farmakognozi, doğal kaynaklardan elde edilen ilaç ham maddelerini konu alır. Doğal kaynaklı bu ilaç ham maddelerine ise "drog" denir.

Tüm Reklamları Kapat

Drog tanımını biraz daha açıklamak gerekirse: İnsan ve hayvan hastalıklarında kullanılan, bitki ve hayvanlardan veya onların belli bir organından elde edilen saf veya yan maddeleriyle birlikte olan ilaç ham maddeleridir. Drogun genel bir tanım olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, farmakognozi, daha çok bitkisel kaynaklı droglarla ilgilenir. Bitkisel kaynaklı drog ise, bitkinin tedavi amacıyla kullanılan çiçek, yaprak, meyve gibi çeşitli kısımlarının kurutulmuş veya parçalanmış halidir. Tedavi amaçlı kullanılan bu kısımları ise Latince isimlerle belirtilir. Mesela Malvae Folium bir drog adıdır ve Malva sylvestris (Ebegümeci) bitkisinin yaprağı demektir.

Bitkisel drog
Bitkisel drog
yetiştir.net

Tıbbi Bitkilerde Standardizasyon

Tüketiciler, kullandıkları bitkisel ürünlerin kalitesinin ilaç kalitesi ile aynı seviyede olmasını beklemelidirler. Ancak doğa, ürünlerini "standart" halde vermez. Kullandığımız her doz ürünün aynı standartları sağlaması ve aynı etkiyi oluşturması için ekstrelerin bazı işlemlerden geçmesi, toksik maddelerden arındırılması, adeta rafine edilmesi gerekmektedir. Bitkisel drogdan elde edilen bir ürünün, bir madde üzerinden veya etkinliği bilinen bir madde veya medde grubu üzerinden yardımcı maddeler, bitkisel drog ya da ürünle karıştırılarak ayarlanmasıdına "standardizasyon" denir.

Standardizasyon, akılcı fitoterapinin temel koşuludur. Standardizasyonun olmadığı yerde kaliteden de söz edilemez. Bu da birçok endişeyi beraberinde getirir. Bitkisel droglar, tedavi edici olarak halk tarafından kullanılmaktadır; ancak halk, gerçekten doğru bitkiyi doğru şekilde kullanıyor mu ve kullandığı bitki gerçekten tedavi edici özellik gösteriyor mu?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bitkisel drogları bu amaçla kullanan halkın bitkileri kullanım konusunda bilinçli olduğu maalesef söylenemez. Halk; bitkilerin sentetik ilaçlara nazaran daha masum ve yan etkisiz olduğunu düşünür; ancak durum hiç de öyle değildir: Bitkiler bilinçsizce kullanıldığında, faydadan çok zarar getirirler - hatta ölümcül sonuçlara neden olabilirler!

Bitkilerin bileşiminde yapısını bildiğiniz ya da bilemediğiniz birçok kompleks yapılı kimyasal bileşik vardır. Bu açıdan bakıldığı zaman bitkiler, adeta bir kimyasal deposu gibidirler. Bitkinin içeriğinde olan kimyasal bileşikler, çeşitli koşullarla birlikte değişiklik gösterirler. Örneğin bitkisel ürünler ilaç pazarına girene kadar birçok farklı aşamadan geçerler. Bu aşamalar, bitkilerin içeriğindeki bileşiklerin yapısını ve dolayısıyla etkilerini değiştirebilir.

Bir bitkinin tam olarak etkili olabilmesi için, bazı kalite şartlarını sağlıyor olması gerekmektedir. Bitkisel ürünün kalite şartlarını sağlıyor olması, bitkisel üründen her seferinde aynı fizyolojik cevabı alabilmek ve kullanımının güvenilirliği açısından oldukça önemlidir.

Doğru Teşhis: Tükettiğinizin Doğru Bitki Olduğundan Emin misiniz?

Halk arasında "kekik" adıyla isimlendirilen, bilimsel adı birbirinden çok farklı olan bitkiler bulunmaktadır: Thymus, Origanum, Satureja, Thymbra ve Coridathymus gibi bitkilerin hepsi "kekik" diye bilinir. Ama bunların hepsi botanik açıdan, kimyasal içerikleri ve gösterdikleri etkiler bakımından neredeyse tamamen farklıdır. Eğer elimizdeki "kekik" olarak bildiğimiz bitki tam olarak doğru teşhis edilmemişse, o bitki bizim için faydalı olmayabilir; hatta zararlı da olabilir!

Aynı şekilde doğada, "papatya" adıyla bilinen, gerçekte ise tıbbi papatya olmadığı gibi toksik bileşikler taşıyan bitkiler de bulunmaktadır. Biz "tıbbi papatya" diye bu türleri tüketirsek, ciddi sonuçlarla karşılaşabiliriz. Dolayısıyla bitkisel kaynaklı toksisitenin önlenebilmesi için ilk adım, doğru bitki kullanmaktadır ve elimizdeki bitkinin doğru bitki olup olmadığı, başka bitkiler veya farklı maddelerle karışıp karışmadığı, ancak doğru bir teşhisle anlaşılabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Teşhisi uzmanlarca yapılmamış olan bitkisel ürünlerde "tağşiş" yani "katıştırma" denen durum sıklıkla gözlenir. Örneğin bir bitki çayının içerisine farklı bitkilerin parçaları karışmış olabilir. Bu durum, tağşişe örnek oluşturur. Tağşişin olduğu bitkisel bir ürün, başka bir bitkisel ürün ile karışmış ve/veya herhangi bir patojen mikroorganizmayla, pestisitle, ağır metalle, aflatoksin gibi maddelerle kontamine olmuşsa ve bitki doğru teşhis edilmemişse, bu bitkinin kullanımında birtakım risklerle karşılaşılma ihtimali vardır. Bu tür ölümcül olabilecek sağlık riskleriyle karşılaşmamak için, bitkilerin her açıdan bilimsel olarak çok iyi incelenmesi ve ona göre değerlendirilmesi gerekir - ki bu da ancak bitkiler hakkında uzman olan kişilerce yapılabilir.

Bitki teşhisi
Bitki teşhisi
gardening know how

Bitkilerin Yetiştirilme Koşulları, Kalitelerini Doğrudan Etkiler!

Bitkilerin yetiştikleri coğrafi bölgedeki iklim durumu, yağış miktarı, toprak yapısı ve bitkilerin toplanma zamanı gibi unsurlar kimyasal yapıları üzerinde etkilidir. Bu açıdan, iki farklı bölgeden toplanan aynı türe ait örneklerin ya da aynı bölgeden farklı mevsimlerde toplanan bitki örneklerinin kimyasal yapıları arasında nitelik olarak olmasa bile, nicelik açısından fark olması kaçınılmazdır.

Bu nedenlerle o bitkiden beklenen etkiyi alabilmek için bitki; içerisinde etkin kimyasal maddenin en yüksek olduğu şartları göz önünde bulundurarak, yani en verimli olacak şekilde toplanmalıdır. Bu şartlara dikkat edilmezse, en sonunda elde edilen bitkisel ürünün kalitesi düşer. Bu ürünün kullanılması, istenmeyen durumlara yol açabilir; hatta bitkinin tedavici özelliği ortadan tamamen kalkabilir.

Bitkinin toplanma yerinin önemine dikkat çeken bazı örnekler vermemiz gerekirse:

Tüm Reklamları Kapat

  • Bitkinin asfalta yakın yerden toplanması özellikle ağır metal bulundurma bakımından büyük risk oluşturmaktadır. Bitkiler, ortamdaki potansiyel toksik iyonları tolere etme kabiliyetlerinden dolayı özellikle ağır metalleri dokularında biriktirebilirler. Ağır metaller de insan vücudu için tehlikelidir. Dolayısıyla böyle bir yerden toplanmış olan bitki insan vücudu için toksik etki yaratacaktır.
  • Kimyasal böceksavarlar kullanılarak haşere mücadelesi yapılan ekim alanlarından veya yakınlarından toplanan bitki örneklerinde de pestisit (böcek öldürücü kimyasal) kalıntıları görülmektedir. Pestisitler de bitkide izin verilen miktarın dışında bulunuyorsa ciddi toksik etkiler oluşturabilirler.
  • Gaziantep ve Şanlıurfa yörelerinde "Yedi yıllık korkuyu giderir" diye tanınan Gentiana olivieri Griseb. (afat, afatotu) bitkisi, Ilgaz Dağı'nın doruklarında da yetişir. Ancak, bu iki yöreden aynı dönemde toplanan örnekler arasında bile önemli maddelerin miktarı bakımından mutlaka bir fark olacaktır.
  • Nicotiana tabacum (tütün) bitkisinde nikotin oluşumu en iyi 20°C'de gözlenir. Eğer bitki daha yüksek sıcaklıklara maruz kalırsa içerdiği nikotinde miktar olarak kayıp olacaktır. Dolayısıyla nikotin etkisini tam olarak gösteremeyecektir.
Dünya'daki bitki toplulukları
Dünya'daki bitki toplulukları
Ders Coğrafya

Bitkilerin Toplanması: Ne Zaman Toplandı?

Bitkiden yüksek verim alabilmek ve bitkinin etkili olabilmesi için bitkinin toplandığı zaman da çok önemlidir. Çünkü, bitkideki sekonder metabolitlerin miktarı ve türü, yılın her günü aynı değildir.

Bitkinin yaşı ve gelişim sürecini göz önünde bulundurarak bitkiyi toplamak da çok önemlidir. Bunun sebebi de aynı şekilde, toplanma zamanında olduğu gibi kimyasal bileşiminin değişiklik gösterecek olmasıdır. Verilen bu koşullara dikkat edilmeyerek toplanan bir bitkinin kimyasal bileşiminde değişiklikler olacaktır; dolayısıyla bitki beklenilen etkiyi yaratmayacaktır. Örneğin:

  • Rosa damascena (Isparta gülü) bitkisi gün doğmadan ve çiçekler tam açmadan toplanmalıdır.
  • Greyfurt meyvesi olgunlaştıkça daha az limonin ve naringenin taşır.
  • Papaver somniferum bitkisi çiçeklendikten 2-3 hafta sonra bitkideki morfin seviyesi en yüksek olur.
Bitki toplanması.
Bitki toplanması.
Sağlık Kütüphanesi

Bitkilerin Kurutulması: Tükettiğiniz Bitkiler Nasıl Kurutuldu?

Su, canlıların üremesi ve enzimlerin çalışması için iyi bir ortam oluşturur. Eğer bitki kurutulmazsa, bitkideki su nedeniyle içerisindeki etkili kimyasal bileşikler enzimatik olarak bozunmaya uğrar. Ayrıca su olduğu için nem de olur, dolayısıyla mantarların üremesi için ortam oluşur ve bitki kontamine olur. Bu nedenle bitkinin tam olarak kurutulması önem taşır.

Kurutma yöntemi de önemlidir. Örneğin nanenin yapraklarını sıcak bir ortamda kurutursak, naneye aromasını veren uçucu bileşikler uçabilir, yani bozunabilirler. Bu nedenle nane; kuru, serin ve güneşe maruz kalmayan bir ortamda kurutulmalıdır.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Değişim Kitabı

Hızla değişen bir dünyada nasıl yol alırız?
Neden daha az zamanımız var?
Neden bazı insanlar sadakatsiz?

Bu kitap, günlük yaşamımızdaki küçük ve önemsiz gibi görünen geçişlerden insanlık tarihindeki büyük ve neredeyse anlaşılmaz gelişmelere uzanan tüm değişimlerle ilgili. Çok satan Karar Kitabı’nın yazarları, tıpkı o kitapta olduğu gibi uzman tavsiyelerini ve çoğu zaman karmaşık teorileri basit şekilde işleyerek dünyamızdaki değişiklikleri anlamamıza yardımcı olacak elli basit ve etkili model sunuyor.

Bugün değişim, koronavirüs salgını nedeniyle tüm çevremizde, kişisel ve siyasi alanlardan ekonomi ve çevreye kadar her alanda daha hızlı gerçekleşiyor. Değişim Kitabı’nda finansal krizleri, biyoteknolojinin neden geleceğin endüstrisi olduğunu ve şehirlerin neden yeni uluslar olduğunu açıklayan modeller bulacaksınız. İster yeni bir araba satın alın, ister kime oy vereceğinize ya da hangi ülkenin aşısını olacağınıza karar verin, isterseniz de yatırım yapın; bu kitap karmaşık dünyanızı şaşırtıcı derecede basit şekilde açıklarken önyargılarınızı yeniden gözden geçirmenizi sağlayacaktır.

Devamını Göster
₺85.00
Değişim Kitabı
  • Dış Sitelerde Paylaş

Bitki kurutma odası
Bitki kurutma odası
Z Dergisi

Bitkilerin Saklanması: Tükettiğiniz Ürünler Nasıl Korundu?

Bitkisel ürün hazırlamak üzere toplanan bitkilerin doğru bir biçimde saklanması gerekir. Saklama koşulları, bitkinin sahip olduğu özelliklere göre değişkenlik gösterir. Bitki, gerekli saklama koşullarına dikkat edilmeyerek saklandığında, içerisinde yer alan aktif bileşenler bozulabileceği gibi, zararlı etkileri olan maddelere de dönüşümleri söz konusu olabilir. Örneğin;

  • Nemli bir ortamda saklanan drogta enzimatik reaksiyonlar olur ve kimyasal bileşikler bozunabilir. Mesela nemli ortamda bırakılan Kokulu yonca (Melilotus officinalis L.) bitkisinin içerisindeki kumarinler, kolaylıkla toksik bir bileşik olan dikumarol bileşiğine dönüşürler.
  • Mantar oluşumu gözlenebilir, dolayısıyla drog küflenir bu da çeşitli toksik maddelerin oluşumuna sebep olur. Mesela Aspergillus flavus mantarının oluşturduğu aflatoksin zehir niteliğindedir ve kanserojen olduğu gözlenmiştir.
Bitki saklanması
Bitki saklanması
e-Aktariye

Kalite Kontrol ve Analiz: Bitkisel Ürünleri Kim Denetliyor?

Hastalıkların tedavisinde ve hastalıklardan korunmada kullanılan ilaçlar mutlaka en iyi kalitede olmalıdır. Çünkü söz konusu olan sağlıktır ve hataya yer yoktur. Bitkisel ürünler de içerisindeki kimyasal bileşikler sayesinde ilaç olabilme potansiyeline sahiptirler ve insanlar tarafından ilaçlar gibi tedavi amaçlı kullanılırlar. Dolayısıyla bitkisel ürünler de modern ilaçlar gibi İyi İmalat Uygulamaları (GMP) esaslarına uymalıdır.

Kalite esaslarına göre sahip olması gereken özellikleri sağlayan drog, doğru bitkisel kaynaktan temin edilip, doğru şekilde kullanıldığı takdirde, drogun etkisinin her zaman aynı olması sağlanabilir. Bu, yalnızca standardizasyonla mümkündür. Standardizasyon işlemi, temel olarak, bitkisel drog preparatlarının kalitesinin devamlılığının sağlanması için gerçekleştirilmesi gereken tüm ölçümleri kapsar. Bu ölçümler ve analizler bitkisel ilaçların kalitesi etkinlik ve güvenilirliğini doğrudan etkilemektedir. Peki bu ölçüm ve analizler neye göre yapılmaktadır?

Analiz yöntemleri, ilaç hammaddelerinin ve yardımcı maddelerinin standartları "farmakope" denilen kitaplarda kayıtlıdır. Farmakopeler, uzman kadrolar tarafından sürekli yenilenen monograflarıyla en kaliteli hammaddeleri tanımlayan, geçerli olduğu ülkelerde ilaç sektörünün uymakla mükellef olduğu hukuki kitaplardır. Bitkisel drogların kalite kontrol analizleri, bu hukuki kitaplardaki yöntemlerle yapılır ve buna göre bitkisel drogun kullanılabilirliği belirlenir. Eğer bitkisel drog farmakopedeki standartları sağlayamıyorsa, o bitkisel drog bilimsel olarak kullanılamamaktadır.

tarlasera

Aktarlara Güvenebilir misiniz?

Türkiye'deki bitki kullanımına baktığımızda Anadolu halkı, yaşadığı coğrafi bölgenin florasının zenginliği nedeniyle bitkiler ile hep ilgili olmuştur. Kırsaldaki insanların doğadan topladığı, kentlerdekilerin ise aktarlardan temin ettiği bitkileri tıbbi amaçla kullandığı görülmüştür.

Halkın bitkileri temin ettiği aktarların tarihi ise yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Osmanlı Dönemi'nde ilaç yapımında kullanılan bitkisel ve hayvansal kaynaklı hammaddeleri ve mineralleri (drog) satanlar için Arapça "akkar" kelimesinden türeyen "aktar" kelimesi kullanılmıştır. Günümüzde de benzer dükkanlar için bu kelime kullanılmaya devam etmektedir.

Ülkemizde, halk arasında tedavi amacıyla kullanılan bitkisel droglar, genellikle aktarlardan temin edilmektedir. Halk tarafından aktarlardan alınan bitkisel droglar, teşhisi, standardizasyonu, toplama ve saklama koşulları gibi parametrelerde yeterli denetime tabi tutulmadıklarından, halk sağlığı açısından büyük bir tehdit oluşturur.

Bitkilerdeki standardizasyonun sağlanması için yukarıda ayrıntılı olarak verilen koşul ve unsurlar göz önüne alındığında akla bazı sorular gelmektedir: Aktarların sattıkları bitkiler doğru bitki midir? Doğru zamanda, doğru yerden mi toplanmıştır? Doğru şekilde mi standardize edilmiştir? Tüm bu konular hakkında aktarların bilgi sahibi olması mümkün değildir. Bu nedenle tüm bunların denetlenmesi halk sağlığının korunması için çok önemli parametrelerdir ve her açıdan bilimsel doğrulukları araştırmalarla saptanmış, tartışılmış ve kanıtlanmış olmalıdır. Uygulanması da mutlaka uzman kişiler tarafınca yapılmalıdır.

Sonuç

Sentetik ilaçlar insanın eline gelene kadar bir dizi önemli stabilite çalışmaları ve kontrollerden geçer. En nihayetinde ilacın en etkin ve güvenilir halinin insana ulaştırılması ve ilacın kullanımı hakkında en doğru bilgilerin verilmesi uzman kişiler olan eczacılar tarafından yapılır.

Sentetik ilaçlar gibi birçok kimyasal bileşenden oluşan bitkilerin ise ülkemizde kalite kontrolleri ve analizleri yeterince hatta neredeyse hiç yapılmadan bitkiler konusunda uzman olmayan kişiler tarafından insanlara ulaştırılır. Bu durumun insan sağlığı açısından kötü sonuçlarını görmemek için insan sağlığını böylesine ilgilendiren tıbbi ve aromatik bitkiler, mutlaka uzman kişiler tarafından düzenli bir şekilde denetlenmeli ve uzman kişilerin bitkisel ürün ya da drog satın almak için gelen insanları bitkiler hakkında mutlaka bilgilendirmelidir. Çünkü bu çalışmalarda tespit edildiği gibi tıbbi ve aromatik bitkiler aktarlarda çoğu zaman doğru isimleri ile dahi satılmamaktadır. Hatta olması gereken ürünü talep eden tüketicilerin zaman zaman tepki ile karşılaştığı da çalışmalar sırasında tespit edilmiştir. Aynı zamanda toplanan örneklerin bilimsel bir çalışmada kullanılacağını hisseden, anlayan satıcıların satıştan vazgeçtikleri, fevri davrandıkları görülmüştür.

Çalışmalar sonucunda elde edilen bu veriler bitkiler hakkındaki birçok parametrenin aslında ne kadar önemli ve hayati olduğunu, bitkilerin tedavide kullanımı hakkındaki bilinç düzeyimizin artması gerektiğinin önemini vurgulamaktadır. Ülkemizde (ve Dünya'da) bu konuda modern bilim ışığında önlemler alınmazsa, masum kişilerin bu ürünlerden zarar görmeye devam etmesi kaçınılmaz olacaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 02:20:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11260

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Aydın, et al. Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?. (3 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11260
Aydın, R., Ersoy, E. (2022, January 03). Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11260
R. Aydın, et al. “Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?.” Edited by Ezgi Ersoy. Evrim Ağacı, 03 Jan. 2022, https://evrimagaci.org/s/11260.
Aydın, Rabia. Ersoy, Ezgi. “Tıbbi Amaçlarla Kullanılan Bitkisel Ürünler Güvenli mi? Tıbbi Bitkileri Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?.” Edited by Ezgi Ersoy. Evrim Ağacı, January 03, 2022. https://evrimagaci.org/s/11260.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close