Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tekerlekliler (Rotifera)

Tekerlekliler (Rotifera) Efe Metin Çetin
4 dakika
5,976
Tüm Reklamları Kapat
Tekerlekliler
  • Bilimsel Adı Rotifera
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Tekerlekliler
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Wheel Animals
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Tanım ve Genel Bilgiler

Silindirik vücutlu, bilateral simetrili, yalancı vücut boşluklu (pseudocoelomate) mikroskobik hayvanlardır. Vücut boşluğu olarak bilinen sölom, bu hayvanlarda sıvı ile dolu olduğu için psödosölom (yalancı boşluklu) şeklinde tanımlanır. Mikroskobik görüntüsünde, ağzın yanlarında bulunan "taç" isimli korona (corona) organlarının hareketi tekerlek görünümünü andırdığı için bu isim verilmiştir. Halbuki koronalar tekerlek gibi dönmez. Sadece düzenli siliyer hareket sergiler. Bazı türlerde koronalar bulunmayabilir; koronadaki siller tek sıra halinde kafa çevresinde toplanmıştır. Bu sillerin hareketi, akıntı oluşturarak gerekli besin maddesini ağız boşluğuna yönlendirir. Ağız açılarak mastaks (mastax) adı verilen farinks (yutak) kısmına ulaşan besinleri karakteristik çiğnemeleri ile yutarlar. Yutaklarında fosilleşebilen tek yapı olan trofi isimli ufak çene benzeri kalsifiye yapılar bulundururlar. Etçil veya otçul diyetlerine göre bu yapılar da farklılık gösterir.

Çoğu tekerlekli hayvanın uzunluğu 0.1–0.5 mm arasında değişir. Anatomik olarak başlıca kafa, gövde ve ayak olmak üzere 3 bölümde incelenirler. Kütikula (derileri) kalın ve iyi gelişmiştir. Çoğu iç organ, gövde (trunk) kısmında bulunur. Ayak parmakları 1 ile 4 arasında değişir. Akıntı ile serbest yüzen birçok planktonik türde ayak parmağı olmayabilir, varsa bile en fazla 1 tanedir. Dolayısıyla erim ekonomisi gereği üretilmeyen organ, üretilenden daha verimli olacaktır.

Tekerlekli hayvanların vücutlarına göre ufak bir beyni vardır. Beyinlerinin arkasında görevi henüz tam olarak anlaşılmamış bir çift kese olan retroserebellar organlar bulunur. Kısa antenleri ve 5'e kadar gözü bulunabilir. Gözleri oldukça basit yapıdadır. Öyle ki bazen tek bir ışığa duyarlı hücreden dahi oluşabilir. Diğer yandan koronadaki siller dokunmaya ve basınca duyarlıdır. Yani hareket sırasında koronalar ve kafa bölgesinde siller ile çevrelenen ufak sensör organlar fazlası ile yardımcı olur. Birçok mikroskobik hayvan gibi tekerlekli hayvanlar da öteli (eutely) gelişim gösterir. Yani somatik (vücut) hücreleri belli bir seviyeden sonra sabit sayıya ulaşır (~1000 hücre) ve bölünmeyi durdurur. Böylece canlı sadece hücre farklılaşması ile gelişmeye devam eder.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

İlk olarak 1696'da John Harris tarafından keşfedilmişlerdir. Diğer türleri ise 6 sene sonra mikroskobik hayvanların varlığını kanıtlayan ilk kişi olan Antonie van Leeuwenhoek tarafından tanımlanmıştır. Bazı Tekerlekli türlerinde aynı genin, farklı kromozomlarda birçok kopyası bulunabilir. Bu da türün, evrimsel süreçte uzun bir aseksüel (eşeysiz) üreme tarihi olduğunu gösteriyor olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Kozmopolit yayılım gösterirler. Şehirlerdeki tatlı sularda, çamur sularında, ağaç yosunlarında veya nemli bölgelerde yaşayabilirler. Neredeyse hepsi tatlı sularda yaşar. Tuzlu suya uyum sağlamış olanlar arasından Synchaeta cinsi örnek gösterilebilir. Bazıları yüzebilirken, bazıları akıntı ile birlikte hareket eden gerçek planktoniktir. Hatta bazıları bulundukları konağın (substrat) üzerinde tamamen hareketsiz bir uzantı gibi yaşayabilirler. Tatlı sulardaki önemli zooplanktonlardan biridirler.

Davranış ve Etoloji

Koronlardaki silleri düzenli hareket ederek yemek yeme için ufak bir akıntı oluştururlar. Ayrıca bazı türleri "yay" gibi kısalıp, uzanarak hareket eder. Önlerine çıkan objeleri koronaları ve sensör organları ile hissederek yollarını ona göre düzenlerler.

Rotiferlerde her iki cinsiyet de, birbirinden farklı görünümlerde (cinsel dimorfik olarak), ayrı ayrı bulunur ve bu sayede eşeyli olarak üreyebilirler; ancak partenogenez yoluyla eşeysiz olarak üremeleri de mümkündür. Dişiler erkeklerden her zaman daha büyüktür; öyle ki bazı türlerde dişi erkeğin 10 katına kadar daha büyük olabilir. Partenogenez ile üreyen rotiferlerde erkekler sadece mevsimsel olarak, yılın belli zamanlarında oluşurlar; bunun dışında popülasyonları tamamen dişilerden oluşabilir.

Rotifer dişilerinin vücudunda bir veya iki adet yumurtalık bulunur. Bu yumurtalıklarda vitellarium isimli bir salgı bezi bulunur. Bu bez sayesinde yumurta sarısına sahip bir yumurta üretilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Erkeklerde ise işlevsel bir sindirim sistemi bulunmaz; genellikle aşırı kısa ömürlüdürler ve çoğu zaman doğdukları anda üremeye hazırdırlar. Sadece bir adet testisleri ve sperm kanalları bulunur. Omurgalılardaki prostata benzer olan ama ondan bağımsız olan prostates isimli bir organa sahiptirler. Sperm kanalının ucunda, penis benzeri bir çıkıntı bulunur.

Rotiferler üç ayrı şekilde üreyebilirler: Seisonidea tamamen biseksüel olarak ürer, Bdelloidea eşeysiz partenogenez ile ürer, Monogononta ise bu iki mekanizma arasında gidip gelerek üreyebilir (buna "döngüsel partenogenez" veya "heterogoni" denir).

Rotiferlerde iç dölleme görülür. Erkekler, penislerini dişilerin kuşlardakine benzer olan ama ondan bağımsız olarak evrimleşmiş olan kloak açıklığına sokar, derisini deşerek geçer ve spermini dişi vücuduna bırakır. Döllenen yumurta, sert bir kabukla sarılır. Bu yumurtalar dişi vücudunda gelişebildiği gibi, yakındaki bir bitkinin üzerinde de gelişebilir.

Diyet ve Metabolizma

Etçil veya otçul beslenebilirler. Etçil beslenen türler 10 mikrometreye kadar olan organik döküntüleri, algleri, ölü bakterileri ve diğer tek hücreli hayvanları (Protozoa) yiyebilirler. Organik madde dönüşümüne katkı sağlarlar ve birçok hayvan için besin kaynağıdırlar.

Etimoloji

Latinca Rotifera, "tekerlek" anlamını taşır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Wikipedia. Rotifer. (14 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 15 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Efe Çetin. Mikroskop Ile Rotifera Incelemek - Ekstra Videolar. (15 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 15 Temmuz 2018. Alındığı Yer: YouTube | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 05:19:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7302

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu. Tekerlekliler (Rotifera). (16 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7302
Türkoğlu, P. (2018, July 16). Tekerlekliler (Rotifera). Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7302
P. Türkoğlu. “Tekerlekliler (Rotifera).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 16 Jul. 2018, https://evrimagaci.org/s/7302.
Türkoğlu, Pedram. “Tekerlekliler (Rotifera).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, July 16, 2018. https://evrimagaci.org/s/7302.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close