Sudan'daki Ortaçağ Manastırında Nadir Bir Hristiyan Dövmesi Keşfedildi!

Geçtiğimiz günlerde bir araştırma ekibi, Antiquity dergisinde yayınladıkları çalışmalarında Sudan'daki Gazali Manastırı Mezarlığı'na defnedilmiş bireyler üzerinde yaptıkları analizin sonuçlarını paylaştı. Araştırmacılar, bu bireylerin birinde dövme olduğunu tespit ettiklerini belirtiyor. Bu da bu gizemli kişiyi Ortaçağ Nubia'sında dövmesi olduğu bilinen ikinci kişi olarak kayıtlara geçirdi.^[1]

Gazali Manastırı Mezarlığı, Sudan'ın kuzeyindeki Bayuda Çölü'nde yer almaktadır. İlk olarak MS 680 civarında kurulan manastır, 1275 yılına kadar kullanılmıştır. Bir kiliseden ve ortak yaşam alanlarından oluşan manastır; demir eritme tesislerine bir yerleşim yerine ve dört mezarlığa yakın bir konumda yer almaktadır. Bilim insanları bu dört mezarlığın amacını şu şekilde anlatıyor:

• 1. Mezarlık: Dini açıdan önemli alanların yakınında yapılan ("ad sanctos") definler için kullanıldı.
• 2. Mezarlık: Manastır topluluğunun defnedildiği alan olarak ayrıldı.
• 3. Mezarlık: Halktan kişilerin ebedi istirahat yeri olarak kullanıldı.
• 4. Mezarlık: Kullanım amacı belirsizliğini koruyor.

Araştırmacılar tarafından "Ghz-1-002" kod adı koyulan dövmeli kişinin bulunduğu yer ise 1. mezarlıktı. Ekip, bu kişinin muhtemelen erkek olduğunu ve 35–50 yaşlarında hayatını kaybettiğini düşünüyor. Radyokarbon tarihleme yöntemiyle yapılan analizler, bireyin muhtemelen MS 667-774 yılları arasında öldüğünü gösteriyor.

Araştırma ekibinden doktor adayı Kari A. Guilbault, bu kişinin bedeninin doğal iklim koşulları nedeniyle yarı mumyalanmış bir halde olduğunu belirtiyor:

Genel olarak, bölgedeki kurak çöl iklimi nedeniyle iskeletler iyi bir biçimde korunmuş olabiliyor. Ancak, bu durum yumuşak dokular oldukça sınırlıdır. Dövmeli kişinin bazı bölgeleri doğal olarak mumyalanmış olsa da kalıntılar çoğunlukla iskeletleşmiş durumda. Mumyalama işlemi kasıtlı bir şekilde insanlar tarafından yapılmamış. Bununla birlikte, Ghz-1-002'nin her iki ayağında da beklenmedik bir şeyler var. Özellikle sağ ayağında bir dövme olduğunu görüyoruz.

Araştırmacılar, kazı sonrasında yaptıkları analiz sırasında bireyin ayağında renk farkı olduğunu fark etti. Ekip, böylece tam spektrumlu görüntü analizini ve DStretch isimli görüntü iyileştirme yazılımı kullanılarak bireyde yaklaşık 16 x 26 mm boyutlarında küçük bir dövme tespit etti.

Dövme, Yunanca rho (P) ve chi (X) harflerinden oluşan bir hristogram, bir alfa (A) ve bir omega (Ω veya ω) olmak üzere üç işaretten oluşuyordu. Guilbault, dövmenin Hristiyan inancını temsil ettiğini ve dövmenin ayağa yapılmasının hac yolculuğuyla bağlantılı olabileceğini belirtti:

Dövme sembolleri uzun süredir Hristiyan inancının temsilcisi olmuştur. Roma İmparatoru Konstantin, "chi rho" sembolünü askeri sancaklara dahil etmişti. Alfa ve omega ise Yunanca'da ilk ve son harfler olduğundan her şeyin başlangıcı ve sonu olarak mesihi sembolize edebilir. Dövmenin ayağa yapılması ise kutsal yerlere yapılan hac ziyaretlerini göstermek amacıyla Nil Vadisi bölgesinde ve antik çağda yaygın olarak kullanılmıştır.

Dövmenin tasarımı, sadece sahibine doğru düz görünecek şekilde yerleştirilmiş olması, küçük boyutu ve konumu göz önüne alındığında dövme muhtemelen yalnızca dövmeyi taşıyan kişinin inancına bağlılığını kendine göstermesi için tasarlanmıştı. Guilbault, Nubia'da yapılan dövmelerin uzun bir tarihe sahip olduğunu, ancak dövmenin yapıldığı zaman göz önüne alındığında bu bölgede pek rastlanmayan bir vaka olduğunun da altını çiziyor:

Nil Vadisi'nde dövme yapmanın tarihi oldukça eskiye dayanıyor. Bu nedenle dövmenin Ortaçağ Nubia'sında yeni ya da sıra dışı bir uygulama olduğunu söyleyemeyiz. Buradaki dövmelerin ilk örneklerinin çoğunu kadınlarda görüyoruz. Bunlar, noktalardan veya çizgilerden oluşan geometrik desenler ya da bitkisel motifler taşıyordu. Dövmeler genellikle kollarda, gövdede ve bacaklarda bulunuyordu. Ancak, Mısır'da bulunan başka bir bireyin boynunda dövme olduğu tespit edilmişti. Sudan Nubia'sında bulunan başka bir bireyin dövmesi ile ise ayağındaydı ve yapılan analizler, bedenin yaklaşık MÖ 2400–1550 arasına ait olduğunu gösteriyordu.

Arkeoloji (Arkeolojik Antropoloji) ile ilgili diğer içerikler ›

• Kennewick İnsanı, Çoğunlukla Deniz Ürünleri Tüketiyordu!
• Delikli İğneler, Giyinmenin Sosyal ve Kültürel Evrimine Işık Tutuyor!
• İnsanlarda Modern Davranışlar Nasıl Evrimleşti?

Bölgeden ve zamandan bilinen diğer tek güncel dövme örneği de dini nitelikte. British Museum'daki mumyalanmış bireyler üzerinde yapılan araştırmalar sırasında bir kadının uyluğunda Aziz Mikail'in monogramı olduğu tespit edilmişti.

Ghz-1-002 de büyük olasılıkla son derece dindar bir kişiydi ve bu nedenle 1. mezarlığa gömülmüştü. Mezarlığın manastıra ve 3. mezarlığa yakın olması, kişinin dindar bir topluluk üyesi olduğu ve kişinin manastıra yakın bir konuma gömülmeyi istediği görüşünü destekliyor. Dövmenin keşfi, o dönemdeki Ortaçağ Hristiyan uygulamalarına dair eşsiz bilgiler sunuyor.