Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?

Spoiler Uyarısı: Tam Tersine, Spoiler Aldığınız Kitap ve Filmleri Daha Çok Seviyor Olabilirsiniz!

6 dakika
4,637
Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?
Tüm Reklamları Kapat

Gelmiş geçmiş en sevdiğim televizyon programlarından biri olan The Magicians’ın dördüncü sezonunun finalinde dizinin yıldızı beklenmedik bir biçimde ölür. Twitter akışımda yer alan bir avuç dizi tutkunu arasında, insanlar ya bölüme dair bariz içerik bilgileri (spoiler) paylaşıyordu ya da onlar hakkında ağlayıp sızlanıyorlardı.

Ve ne var biliyor musunuz? Dürüst olmak gerekirse, bu benim için hiç fark etmiyor. Quentin öldü ve bu üzücü bir durum, ancak bunun gerçekleşeceğini önceden bilmek, final bölümünden aldığım zevki etkilemedi. Hatta bölümü daha çok beğenmeme sebep olmuş bile olabilir! Araştırmalar gösteriyor ki dizilere ya da filmlere dair önceden edinilen içerik bilgileri çoğumuzun sandığı kadar negatif bir etkiye sahip değil.

Buna rağmen önceden paylaşılan içerik bilgilerine dair mutlak bir dehşet internetin her yerini sarmış durumda. Twitter’da insanlar içeriğe dair önceden bilgi paylaşımı uyarılarına sanki bir radyoaktif atık bölgesine girmek üzerelermiş gibi davranıyorlar. Eğlence siteleri, hikâyeye dair şüpheli bir detay olarak gördükleri her şeye köpüren kalabalıklardan haklı olarak korkmakta... Makalelerine içerik bilgilerine dair uyarılar eklemeyi unutmuyorlar. Podcastlerin içerik bilgilerine dair bölümleri de fazlalaştı: Vanity Fair dergisinin HBO’nun Sharp Objects isimli programına adanmış muazzam podcastinde yapımcılar, konukların Gillian Flynn’nin programa ilham kaynağı olan kitabını tartıştıklarını belirtmek için neredeyse 30 saniye süren bir domuz sesi kaydı eklediler. 

Tüm Reklamları Kapat

Fakat içerik bilgilerine duyulan bu öfke, Yenilmezler: Son Oyun’un (İng: Avengers: The End Game) açılışıyla ve Taht Oyunları’nın (İng: Game of Thrones) son sezonuyla birlikte daha önce hiç bu kadar yerinde olmamıştı. 

Spoiler Aldığınız Kitapları Daha Çok Beğeniyor Olabilirsiniz!

Geçen hafta birisi Son Oyun’dan beş dakikalık bir kesit sızdırdığında, Verge’e göre hayranlar “perişan” oldu. Bir Facebook yorumcusu “Bu videoyu yayınlayanlar ve paylaşanlar, sizi temin ederim ki cehennemde size özel bir yer olacaktır.yazdı. Filmin yönetmenleri, Joe ve Anthony Russo kardeşler, filmin "beklenmedik ve duygusal anlamda güçlü sonu"nu koruyabilmek adına Twitter’da bir açık mektup yayınlayarak hayranlara “#SonOyunuBerbatEtmeyin” diye yalvardılar. 

Ama tüm bu sözüm ona "perişan, paniklemiş hayranlar" korkmayı bırakabilirler, çünkü yüksek olasılıkla, filmin içeriği hakkında önceden edindikleri bilgiler filmi berbat etmeyecektir. 2011 yılında Kaliforniya'daki San Diego Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada (önceden sızdırılan içerik bilgisi konusu üzerine yapılan sadece bir avuç çalışmadan biri) 819 öğrenciden John Updike, Agatha Christie ve Raymond Carver gibi yazarların kısa hikâyelerini okurken çeşitli yerlerde daha ileri kısımlara dair içerik bilgileri okumaları istendi. Bu hikâyeler üç türe ayrılmıştı: “ironik şaşırtmacalı hikâyeler”, “gizemler” ve “edebi hikâyeler”. Çalışma gösteriyor ki, üç hikâye türü için de, okuyucular aslında hakkında önceden içerik bilgisi aldıkları hikâyeleri, almadıklarına kıyasla önemli ölçüde daha çok tercih ediyorlar.

Spoiler Aldığınız Filmleri Neden Daha Çok Beğeniyorsunuz?

2013 yılındaki bir devam çalışmasında araştırmacılar, önceden edinilen içerik bilgilerinin tüketicilerin aldığı keyif üzerinde neden olumsuz bir etkiye sahip olmuyor gibi gözüktüğünü araştırdılar. İnsanları önceden bilgi sahibi oldukları hikâyelere daha olumlu yaklaşmaya mecbur bırakan şeyin ne olduğunu bilmek istediler: Bu bilgi hikâyeyi okunması daha kolay ve anlaşılır mı kılıyordu? Estetik beğeniyi mi arttırıyordu? Yoksa sebebi, oldukça açık bir biçimde, okuyucunun beklentilerini yönlendirmesi miydi? 

Tüm Reklamları Kapat

Makalenin yazarları, önceden verilmiş içerik bilgilerinin okuyuculara hikâyeleri anlamada kolaylık sağladığını ve okuyucuların onları daha çok sevmelerine neden olduğunu keşfetti (okuyucuların bir hikâyenin biçimi ya da maharetine dair hisleri üzerinde bu bilgilerin çok az bir etkiye sahip olmasına rağmen).

Bir kez daha altını çizelim ki bu durum, cinayet gizemi ya da bilim kurgu hikâyelerinde olduğu gibi, hikâyenin ters köşe yapan bir sona dayanmasından bağımsız olarak doğruydu. Bu, “hikâye odaklı” olduğu söylenen anlatıların başarılarının sadece hikâyelerin sonlarına dayanmıyor olabileceğini gösteriyordu. UC San Diego’da psikoloji profesörü ve bu makalenin yazarlarından biri olan Nicholas Christenfeld şöyle diyor:

Birçok insana "Önceden duyduğunuz içerik bilgileri deneyiminizi berbat ediyor mu?" diye sorduk. Büyük çoğunluk "Evet!" dedi; ama adlandırdığımız şey yanlış… Biz, bu şeyleri sonları için izlemiyoruz!

Sadece Kitaplarda Değil, Filmlerde de Durum Aynı!

Sakın ola bu bulgular filmlere ya da dizilere uyarlanamaz, sadece kitaplar için geçerlidir diye düşünmeyin!

2018 yılında Media Psychology dergisinde yayımlanan başka bir çalışma, benzer (ama tıpatıp aynı olmayan) sonuçlar ortaya koydu. Bu içerik bilgileri, komedi filmi izleyicilerinin aldığı keyif üzerinde küçük ve negatif bir etki yaratırken (makalenin yazarları bunun sebebinin şakaların can alıcı repliklere dayanması olduğunu tahmin ediyorlar), Kaptan Amerika gibi “heyecanlı kurgu” filmlerinde izleyicinin beğenisini çok küçük de olsa pozitif bir biçimde etkilemiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Ayrıca aynı çalışma (bu aynı zamanda Taht Oyunları hayranlarını da ilgilendiriyor), izleyicinin daha önce diziye ilham kaynağı olan kitabı önceden okuduğu için dizinin nasıl sonlanacağını bilmesi gibi bir “kaynak aşinalığı”nın, izleyicinin diziden daha çok keyif almasına sebep olduğunu göstermiştir. Gelgelelim dizi, kaynak aldığı materyalden saptığında, izleyiciler diziyi daha az beğenmiştir.

Spoilerlar Filmleri Berbat Ediyorsa, Aynı Filmi Neden Tekrar Tekrar İzliyoruz?

2017 yılında yapılan bir çalışma gösteriyor ki insanlar, neşeyle ya da üzüntüyle dolu olmasından bağımsız olarak, kendi geleceklerinin nasıl olacağını bilmek istemiyorlar. Aynı çalışma, 2,000’den fazla Alman ve İspanyol yetişkinin sadece %1’inin istikrarlı bir biçimde geleceklerini bilmek istediklerini gösterdi. Bu istatistikler futbol maçlarının sonuçları ya da Noel’de kendilerine gelecek olan hediyeler gibi daha küçük olaylar için bile geçerliydi.

Ben bu insanlardan biri değilim. Bunun sebebi yüksek olasılıkla benim, bir işin nasıl sonuçlanacağını bildiğimde derin bir nefes alıp, şu an olup bitene odaklanabilecek kadar endişeyle güdülen birisi olmamdır. Quentin’in öleceği gerçeği benim bu olaya gelene kadar dizinin nasıl kurgulandığına odaklanmama izin veriyor. Bana karakterlerin tepkilerine dikkat etmem ve seçimlerinin arkasındaki mantığı çözümlemem için alan açıyor. Deneyimimi berbat etmek şöyle dursun, içerik bilgileri diziden daha çok keyif almamı sağlıyor. 

Bu aynı zamanda The Magicians’ın ilk üç sezonunu üç kere izlememin sebebini de açıklıyor. 2011 yılında yapılan küçük ve tuhaf bir güzellikteki bir çalışmanın ortaya çıkardığı gibi tekrar tekrar izlemenin ayrı bir keyfi var. 23 Yeni Zelandalı ile yapılan röportajlar gösterdi ki filmleri yeniden izlemek, romanları yeniden okumak, gidilmiş coğrafi mekanlara yeniden gitmek sadece deneklerin bahsedilen materyalleri daha etraflıca anlamasını sağlamıyor, aynı zamanda her tekrarlayışlarında kendilerini ve kendilerinde yaşanan gelişimi anlamalarına da yardımcı oluyor. Makalenin yazarları şu şekilde yazdı:

Yeniden tüketimin; hazzın duygusal lüksü, yeni duygulanımlar ve entelektüel iç görülerle dolu olağanüstü bir deneyim olabileceğini keşfettik. Yeniden tüketim bir taleptir; aktif bir arayış biçimi, geçmişten bir şey istemenin bir çeşit yolu, geri dönüşten çok dönüşümün bir çeşididir.

Eğer içerik bilgileri, aslında bir anlatıyı daha anlaşılır ve zevkli kılıyorsa ve eğer, aslında bir şeyi tekrar izlemek hem kendimiz hem de hikâye adına uçsuz bucaksız bir kavrayış ve hazza sebep oluyorsa, o zaman tam olarak bu kadar korktuğumuz şey nedir? Anlatıdaki olayların sadece oyuncak askerler gibi art arda sıralanmalarını mı bekliyoruz? Bir programı izlememizin ya da bir kitabı okumamızın tek sebebi, hikâyedeki şaşırtmacada yaşadığımız nefes kesilmesini ortaya çıkarmak mı?

Hepimizin kendi tercihleri var ve sonucu bilmek istememek herhangi başka bir istek gibi makul. Fakat bu istek, eğlence içeriği ekonomisinde, boğucu konuşmaları ve sürgün edilmiş tartışmaları büyük kırmızı risk işaretleriyle çevrili köşelere tecrit ederek kendini hâkim kılıyor. Belki de deneyim öncesi verilen içerik bilgisinin karşıtları bu zorlayıcı isteklerini herkese dayatmaktansa kendileri için sorumluluk alabilirler. 

Tüm Reklamları Kapat

Zaman tünelinizden gelen içerik bilgilerini saklamak için yapabileceğiniz birçok şey var, fakat olur da birine denk gelirseniz, paniklemeyin. Bakarsınız o filmleri daha çok seversiniz.

Size Sorduk

Evrim Ağacı olarak YouTube ailemize ve Twitter ailemize bu konudaki düşüncelerini sorduk. YouTube'da aldığımız yanıtları buradan, Twitter'da aldığımız yanıtları ise aşağıdan görebilirsiniz:

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
45
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 17
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • İnanılmaz 2
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: OneZero | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/10/2024 02:23:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7925

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Analiz
Temel
Covid-19
Retrovirüs
Sperm
Hastalık
Bitki
Büyük
Zaman
Obezite
Vegan
Güneş Sistemi
Biliş
Zooloji
Kimyasal
Sinyal
Aminoasit
Normal Doğum
Kuantum Mekaniği
İnsan Türü
Epistemik
Kuyrukluyıldız
Güç
Sinir Hücresi
Küresel Isınma
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Lashbrook, et al. Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?. (18 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 10 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7925
Lashbrook, A., Uzel, A., Ateş, A. (2019, August 18). Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?. Evrim Ağacı. Retrieved October 10, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7925
A. Lashbrook, et al. “Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?.” Edited by Arda Ateş. Translated by Ayda Uzel, Evrim Ağacı, 18 Aug. 2019, https://evrimagaci.org/s/7925.
Lashbrook, Angela. Uzel, Ayda. Ateş, Arda. “Spoiler Korkusu: İçeriğe Dair Önceden Verilen Bilgiler, Filmleri Gerçekten "Berbat" Ediyor mu?.” Edited by Arda Ateş. Translated by Ayda Uzel. Evrim Ağacı, August 18, 2019. https://evrimagaci.org/s/7925.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close