Schrödinger'in kedisi deneyinde kedi nasıl görünür?

Schrödinger'in kedisi deneyi düşünce deneyidir. Yani, böyle bir olayın gerçekte yaşanmasının ihtimali sıfırdır.

Schrödinger'in kedisi deneyi

Deney Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger tarafından geliştirilmiştir. Erwin Schrödinger bu düşünce deneyini "Kopenhag yorumu" denen yaklaşımda gördüğü temel sorun üzerine geliştirmiştir. Bu düşünce deneyinde bir kutu var. Bu kutunun içinde bir kedi, içinde zehir olan cam hazne, bir çekiç, bir detektör ve bir radyoaktif element var. Radyoaktif element ışıma yaparsa, detektör, mesela bir Geiger sayacı bunu tespit eder. Geiger sayacı çekice bağlı olduğu için çekiç harekete geçer ve çekiç içinde zehir olan cam hazneni kırar. Böylelikle zehir etrafa yayılır ve kedi öler.

Schrödinger'in kedisi deneyinin absürtlüğü

Ama biz kutunun içine bakmadığımız sürece kedi hem ölü, hem diridir. Biz ölçüm yapdığımız anda ihtimal buludu çöker. Buna kuantum fiziğinin ölçüm problemi deniyor. Bu deneyde garip olan bir diğer şey bu olayların hepsinin süperpozisyonda olmasıdır. Yani radyoaktif element hem ışınım yapar, hem yapmaz. Geiger sayacı hem ışınım tespit eder, hem etmez. Çekiç hem harekete geçer, hem geçmez. Cam hazne hem kırılır, hem kırılmaz. Zehir hem yayılır, hem yayılmaz. Ve kedi hem ölür, hem yaşar. Ama biz günlük hayatımızda hem ölü, hem diri kedi görmüyoruz. Yani bu deneyin bizim boyutumuzla bir alakası yok. Çünkü kedinin ölü ya da diri olmasının bizim ölçüm yapmamızla alakası yok.

Sonuç olarak böyle bir olayın yaşanması bizim boyutumuzda imkansızdır. Bu düşünce deneyi atom altı dünyanı tasvir etmek için geliştirilmiştir.

Schrödinger'in kedisi deneyi, temelde bir düşünce deneyidir ve gerçek hayatta gerçekleştirilemez.

Deney, kuantum mekaniğinin belirsizlik ilkesine odaklanır ve bir kedinin, radyoaktif bir maddeye maruz kaldığında aynı anda hem canlı hem de ölü durumda olabileceğini söyler.

Deneyi biraz daha detaylandıralım:

Kediyi, bir zehir şişesi ve bir radyoaktif atomun olduğu bir kutuya yerleştirelim. Bu durumda radyoaktif atomun yarı ömrü kadar bir süre geçtikten sonra atomun çürümesi sonucu zehir şişesinin kırılacağı ve kedinin öleceği varsayılır. Ancak, kuantum mekaniğinin belirsizlik ilkesi nedeniyle, radyoaktif atomun ne zaman çökeceği önceden tahmin edilemez ve bu da kedinin o an aynı anda hem canlı hem de ölü durumda olabileceği anlamına gelir.

Ancak, bu belirsizlik ilkesinin daha rahat anlaşılabilmesi için kullanılan bir analojidir, bir düşünce deneyidir ve gerçek hayatta uygulanamaz.

Gerçek hayatta, bir kedinin aynı anda hem canlı hem de ölü olması imkansızdır. Kuantum mekaniği, mikroskobik parçacıkların davranışını açıklamak için kullanılan bir teoridir ve makroskopik nesneler, yani kedi gibi büyük nesneler, klasik fizik kurallarına uygun davranırlar.

Dolayısıyla, Schrödinger'in kedisi deneyi gerçek hayatta gerçekleştirilemez ve dolayısıyla deneyin bir kanıtı yoktur. Ancak, bu düşünce deneyi kuantum mekaniğinin belirsizlik ilkesi hakkında düşünmemizi sağlar ve kuantum mekaniğinin yarattığı bazı ilginç durumları açıklamamıza yardımcı olur.